Tíminn - 30.09.1973, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Sunnudagur :iO. september 1973
L / J
llerradeildin vib Itábhústnrg 3.
/nplianias Jnsepssnn pressari aft starfi.
framundir strið, er hann fór að
vinna i verksmiðjum SÍS hér á
Akureyri, og þar vann hann til
dauðadags.
Sendiherra hjá KEA —
sendlar bera orðstir
Ég fékk vinnu sem sendisveinn
hjá KEA. Ég var i kjötbúð KEA,
og ég held,að við ættum að kalla
sendisveinana sendiherra, þvi
þeir eru þeir einu, sem bera það
nafn með rentu, sannir diplomat-
ar og bera heimarikinu mikinn
orðstir. 1 þá daga var ekkert flutt
á bilum, heldur á sendiferðahjól-
um. Oft var svo þungt hlass á hjá
manni, að maður ætlaði ekki að
geta haldið afturhjólinu niðri, og
þá var erfitt að rogast upp
brekkurnar. Um þetta leyti var
Vilhjálmur Þór að hætta hjá KEA
og Jakob Frimannsson að taka
við. Þetta voru voldugir menn,
sem allir litu upp til. Mér likaði
Var talað um, að ég greiddi
skuldina á ákveðnum tima. En nú
syrti i álinn. Faðir minn veiktist
af lungnabólgu og gat ekki unnið
um skeið, og ég varð að láta allt
kaupið mitt heim á meðan. A
sama tima gerðist það, að Jón
þurfti mikið á peningum að halda
og sagðist þurfa að fá alla skuld-
ina greidda. Nú voru góð ráð dýr.
Mér leið illa og sá engin ráð. Ég
svaf ekki einu sinni. Einhvern
veginn komst kjötbúðarstjóri
KEA, Jóhann Kröyjer, i málið,og
hann ráðlagði mér að fara og tala
við kaupfélagsstjórann, Jakob
Frimannsson og gá hvort hann
gæti ekki hjálpað mér. Þá var
mér nú öllum lokið. Að fara og
tala við kaupfélagsstjórann sjálf-
an um þetta mál! Ég var tvo daga
að hafa mig i viðtalið. Jakob tók
mér ljúfmannlega og hlustaði á
vandamál min, svo skrifaði hann
eitthvað á blað. — Farðu með
þetta fram til hans Baldurs og
segðu honum, að þú sért að koma
frá mér. Það gerði ég, og Baldur
borgaði mér út 70 krónur og sagð-
ist svo taka framvegis tiu krónur
á mánuði af kaupinu, unz skuldin
væri kvittuð, og það var svo
sannarlega ánægður maður, sem
gekk út frá skrifstofu KEA, og
finnst mér ég ávallt vera i mikilli
þakkarskuld við Jakob
Frimannsson upp frá þvi.
Skreðaranám á Akur-
eyri — Ekkert kaup, en
fæði og húsnæði. Skúraði
verkstæðið fyrir 75 krón-
ur á mánuði
Arið 1941 stóð til að ég fengi
stöðu innanbúðar hjá kaupfélag-
inu. Einhverra hluta vegna varð
þó ekki af þvi. Nokkuð mun það
hafa ráðið, að mig langaði frekar
til þess að læra eitthvað gagnlegt
og varð það úr, að ég hóf nám i
klæðskeraiðn hjá Braga Bryn-
jólfssyni klæðskera, sem nú starf-
ar i Reykjavik. Byrjaði ég námið
hjá Braga i nóvembermánuði ár-
ið 1941. Þar með var teningunum
kastað.
1 þá daga voru fjölmargir klæð-
skerar á Akureyri. Ég man að
minnsta kosti eftir fimm klæð-
skerum, sem höfðu saumastofur
þar, og nóg var að gera. Akur-
eyringar voru finir i tauinu þá,
ekki siður en nú, og það var mikið
af velklæddum herrum i bænum.
011 herraföt voru handsaumuð
eftir máli.
Klæðskerastofa Braga var i
Brekkugötu 5. Þarna unnu fimm
manns, og allt var i gamla stiln-
um. Aðeins ein saumavél fyrir
beinan saum, hitt gert i höndum,
og fólkið sat flötum beinum uppi á
borði daginn út og inn. Ég hafði
ekkert kaup, aðeins fæði og hús-
næði og ein föt á ári, og siðar fékk
ég 75 krónur á mánuði fyrir að
skúra gólf á verkstæðinu.
Skreðarasaumuð föt
kostuðu 200 krónur
1 þá daga kostuðu klæðskera-
saumuð föt á Akureyri 200 krón-
ur, en verðið var eitthvað hærra
fyrir sunnan. Afköstin voru tveir
jakkar á viku, eða tæplega það.
Við saumuðum jakkaföt, kjólföt
og smokingklæðnaði. Einstaka
jacket, en jacket notuðu þá orðið
fáir nema helzt Bogi Hólm. Aður
var ekki óalgengt að sjá Akur-
eyringa i City-dressi með röndótt-
ar buxur við, bóler og regnhlif,
eins og maður sér i London nú á
dögum. Aristokratarnir áttu
þetta allt saman til, og þetta kom
oft til viðgerðar. Menn eins og
Steindór Jóhannesson fiskimats-
maður, Brynleifur Tobiasson
yfirkennari, Jón E. Sigurðsson i
Akra og Agúst Kvaran, leikstjóri
og umboðsmaður I. Brynjólfsson
& Kvaran i Reykjavik.
Tizkan kom beint frá
London til Akureyrar
Mikið var um saum á kjólföt-
um, og er enn á Akureyri. Það
gera Odfellow og frimúrara
stúkurnar, og mikið var um fin
samkvæmi hér á vetrum. Fata-
efnin og tizkan komu beint frá
London, og svo frá Ameriku á
striðsárunum. Það voru mikil
amerisk tizkuáhrif hér i striðinu,
en svo lagðist það nú af.
Flutt til Reykjavíkur.
Iðnskóli og iþróttir
Bragi Brynjólfsson klæðskeri
flutti til Reykjavfkur með stofuna
meðan ég var enn við nám. Ég fór
suður með honum og hélt áfram
námi. Bragi settist að i húsnæði
að Hverfisgötu 117.
Ég hafði gott af þessari til-
breytingu.og þóttekki væri mikið
um fjármuni, þá blessaðist það
einhvern veginn allt. Ég fékk 75
krónur fyrir að skúra, og þeim
eyddi ég i skiðaferðir i Hveradali.
Ég hvorki reykti né drakk og
varði öllum fristundum til
iþrótta. Ég náði ágætum árangri i
iþróttum, varð nokkrum sinnum
Islandsmeistari i Alpagreinum á
skiðum, setti Islandsmet i 400
metra- grindahlaupi og varö
nokkrum sinnum meistari I
frjálsum iþróttum.
Að ég minnist á iþróttaiðkanir,
er nú fyrst og fremst vegna þess,
að ég tel mig og fleiri eiga
iþróttunum mikið að þakka, bæði
heilbrigðislega séð, og ekki siður,
að i brekkunum I Hveradölunum
kynntist ég mörgum af minum
beztu vinum, sem haldið hafa
vináttu við mig ætið siðan. Á ég
þar við menn eins og Þóri Jónsson
skiðakappa, sem landskunnur er
af störfum sfnum og fyrirtækjum,
Lárus Guðmundsson i Ræsi og
Harald Björnsson forstjóra hjá S.
Arnason & co., og ef til vill marga
fleiri. Þessir menn, sem maður
kynntist i iþróttunum, halda við
mann meiri tryggð en almennt
gerist. Þess vegna finnst mér, að
það megi ekki gleymast, að gegn-
um iþróttastarfið eignast menn
góða vini, og það gerir iþróttirnar
ekki sizt mikils virði. Ég þekkti
llluti af saumastofu JMJ á Akureyri. Flíkurnar ganga frá einni saumvélinni I aöra, og skipulag er
grundvallað á visindalegri tækniþróun. Fyrirtækið hefur fengið erlenda tæknimenn og verkfræðinga sér
til aðstoöar í skipulagi saumastofunnar, og verksmiðjan er búin fultkomnustu ve*fum. .
Hjá JMJ fyrirtækjunum vinna 50-60 manns. Hefur fyrirtækið notið
tryggðar hjá starfsfólki, sem margt hefur unnið hjá fyrirtækinu frá
stofnun þess.
starfið vel og hafði 75 krónur á
mánuði i kaup.
Fyrstu skiðin
kostuðu 70 kr
— Fyrsta peningalánið
Ég man eftir einu atviki frá
þessum árum, sem ég held ég
gleymi aldrei. Svo var mál meö
vexti, að ég hafði stundað skiði og
lært á skiðum i Ólafsfirði eins og
allir strákar þar. Mig langaði
mikið til að eignast almennileg
skiði og átti kost á að kaupa skiði,
sem Magnús Fr. Árnason, lögfr.
Búnaðarbankans, átti þá og var
nýbúinn að verða islandsmeistari
á vestur á tsafirði. Skiðin kostuðu
70 krónur. Eina ráðið til að kaupa
skiöin var að fá einhversstaðar
lánaða peninga. Jón Þorvaldsson
i Nýju kjötbúðinni, þar sem ég
hafði áður unnið um tima, lánaði
mér peningana og ég keypti skið-
in af Magnúsi.
Limpressa hjá JMJ. Millifóður og alls konar „innmatur” i fötum, sem
við kiinnum ekki skil á, er nú limdur i nákvæmum pressum. Þetta leys-
ir af hólmi liina gömlu „nálastunguaðferð”, sem var timafrek og sein-
leg. Limið þolir fatahreinsun og alla algenga meðferð og hefur siður en
svo reynzt verr en saumaskapur.