Fréttablaðið - 07.01.2005, Blaðsíða 16

Margir helstu þjóðarleiðtoga
heims hittust í Jakarta í Indónesíu
í gær og ræddu um hvernig haga
bæri neyðaraðstoð og uppbygg-
ingarstarfi á hamfarasvæðunum
við Indlandshaf. Nú þegar hefur
verið lofað rúmum 200 milljörð-
um króna en Kofi Annan, aðalrit-
ari Sameinuðu þjóðanna, brýndi
fyrir leiðtogunum að standa við
loforð sín um fjárhagsaðstoð.
Annars gætu sjúkdómar breiðst
út og enn fleiri látist til viðbótar
við þá 140.000 sem þegar eru tald-
ir hafa týnt lífi.
Ólýsanlegar hörmungar
Barnahjálp Sameinuðu þjóðanna,
Unicef, hefur látið til sín taka á
flóðasvæðunum og reynt að lina
þjáningar okkar smæstu bræðra
og systra eins og frekast er kostur.
Carol Bellamy, framkvæmdastjóri
hennar, var nýkomin af ráðstefn-
unni í Jakarta þegar Fréttablaðið
náði tali af henni í gær. Hún sagði
einhug hafa ríkt um nauðsyn þess
að hjálparstarfið gengi hratt og vel
fyrir sig. „Hvað börnin áhrærir er
okkur sérstaklega umhugað um að
koma í veg fyrir sjúkdóma á með-
al þeirra og koma þeim sem fyrst
aftur í skóla eftir því sem kostur
er. Við leitum að ættingjum þeirra
barna sem misst hafa foreldra sína
í hamförunum svo að þeir geti tek-
ið þau að sér.“
Dagana fyrir ráðstefnuna
heimsótti Bellamy hamfarasvæði
á Srí Lanka og í Indónesíu, meðal
annars Aceh-hérað. Bellamy hef-
ur starfað lengi fyrir alþjóðleg
hjálparsamtök en aldrei hefur
hún orðið vitni að neinu í líkingu
við aðkomuna á þessar slóðir. „Ég
hef aldrei séð hræðilegri sjón en í
Banda Aceh í gær og ég hef heyrt
að sumir hlutar vestanverðrar
Súmötru séu jafnvel enn verr
leiknir. Á Srí Lanka sá ég marga
foreldra bíðandi í sjávarborðinu í
þeirri von að lík barna þeirra
myndu reka á land. Í Banda Aceh
sá ég hús sem lagst höfðu í rúst í
flóðbylgjunni og þar voru enn
mörg lík innandyra. Þetta var svo
hryllilegt að ég get eiginlega ekki
lýst því,“ segir hún og auðheyrt er
að hún beygir af við þessi orð.
Börn verða verr úti
Talið er að í það minnsta þriðjung-
ur þeirra sem fórust í flóðunum
séu börn enda eru 30-40 prósent
íbúanna við Indlandshaf undir 18
ára aldri. Bellamy bendir á að þar
sem börn séu þar að auki mun
veikbyggðari líkamlega en full-
orðnir megi gera ráð fyrir að
áhrif hamfaranna séu mun meiri á
þau en þá sem eldri eru. Því telur
hún að um hógvært mat sé að
ræða þegar talið er að þriðjungur
látinna sé á barnsaldri. „Fyrir þau
börn sem komust lífs af er áfallið
mun meira en fyrir fullorðna fólk-
ið. Þau hafa minni skilning á því
sem gerst hefur og eru því ráð-
villtari og mörg þeirra þurfa að
glíma við þann veruleika að for-
eldrar þeirra og ættingjar séu
fallnir frá.“
Óhugnanlegar frásagnir hafa
borist af ránum á börnum sem
misstu sína nánustu í flóðunum.
Bellamy segir ljóst að glæpasam-
tök sem meðal annars fáist við
mansal séu þarna á kreiki en ít-
rekar að enn séu fréttir mjög
óljósar og fá staðfest tilvik um
smygl á barnungum fórnarlömb-
um flóðanna. „Unicef hefur þess
vegna unnið mjög náið með
stjórnvöldum í Indónesíu við
skráningu barna og reynt að finna
út hvort þau eigi einhverja ætt-
ingja á lífi.“
Nýir tímar
Þjóðir heims hafa lagst á eitt um
að veita neyðaraðstoð til þeirra
þjóða sem um sárt eiga að binda
en jafnframt hafa lánadrottnar
þeirra ákveðið að létta á þeim
skuldabyrðina. Í þessu eygja
margir von um að nýir tímar séu
runnir upp í samskiptum iðnríkj-
anna við þróunarlöndin. Bellamy
tekur undir það. „Vonandi minn-
ir þetta líka á þá sem hafa efa-
semdir um Sameinuðu þjóðirnar
hversu mikilvægt hlutverk sam-
tökin geta haft í heiminum. Ég
vona jafnframt að alþjóðasam-
félagið minnist þess að á meðan
við söfnum öllum þessum fjár-
munum og hjálpargögnum og
sýnum umhyggju þá þarf heim-
urinn alltaf á því að halda að íbú-
ar hans sýni hverjir öðrum sam-
úð og samstöðu,“ segir Carol
Bellamy, framkvæmdastjóri
Unicef. ■
16
Ítalska verktakafyrirtækið Impregilo er
sagt hafa orðið uppvíst að því að
hýrudraga portúgalska starfsmenn á
Kárahnjúkum um samtals tæpar 300
milljónir króna á síðasta ári.
Hvernig slá þessi tíðindi þig? Þetta
er að sjálfsögðu mjög alvarlegt mál.
Það sem við höfum verið að fá er allt
í eina veru. Menn hafa ekki verið að
greiða rétt laun, auk þess sem að-
búnaður starfsmanna hefur frá upp-
hafi í mörgum tilvikum verið fyrir
neðan allar hellur. Það sem vekur at-
hygli núna er að þeir vilja ekki endur-
ráða þessa Portúgala sem þeir hafa
verið með í vinnu heldur vilja þeir
ráða fleiri Kínverja.
Af hverju? Íslensk fyrirtæki og aðrir
hafa verið að fara mikið með starf-
semi sína til Kína þar sem eru léleg
laun, langur vinnutími og allt annað
umhverfi heldur en annars staðar.
Þetta fólk er er vant allt öðru vinnu-
umhverfi heldur en við.
Hvað er til ráða? Ég þykist vita að
Impregilo sé alltaf að ganga lengra
og lengra því þeir finna að ríkisstjórn-
in hefur fram að þessu ekki verið að
veita neina mótstöðu. Ríkisstjórnin
þarf að taka á þessu eins og henni
ber að gera. Í öðru lagi þarf verka-
lýðshreyfingin að vera miklu harðari
og fylgja því eftir að þarna séu virt
mannréttindi og íslensk lög ef ríkis-
stjórnin ætlar ekki að gera það sjálf.
Þarf að taka
harðar á þessu
IMPREGILO
SPURT & SVARAÐ
Þegar hræðilegar hamfarir verða, líkt og
í Indlandshafi á dögunum, slíðra fornir
fjendur sverð sín og snúa bökum sam-
an. Þannig hafa svonefndu tamíl-tígrar á
eyjunni Srí Lanka tekið höndum saman
með ríkisstjórn landsins um að lina
þjáningar íbúa eyjarinnar þrátt fyrir að
ríflega tveggja áratuga löngum ófriði
þeirra sé ólokið.
Tamílar?
Tæp tuttugu prósent íbúa Srí Lanka eru
Tamílar en þeir komu á sínum tíma frá
Suður-Indlandi og náðu yfirráðum á
eyjunni. Þegar Srí Lanka varð sjálfstætt
árið 1948, þá kallað Ceylon, komust
valdataumarnir í hendur Shinhala sem
drjúgur meirihluti eyjarskeggja tilheyrir.
Tungumál þeirra varð opinbert mál rík-
isins og þeir gengu fyrir þegar valda-
stöðum var úthlutað. Því tóku óá-
nægðir Tamílar að bindast samtök-
um um að leiðrétta það ójafnræði
sem þeir töldu sig hafa orðið fyrir.
Tamíl-tígrarnir sýna klærnar
Tamíl-tígrarnir eða Frelsistígrar Tamíl
Eelam komu fyrst fram á sjónarsviðið
upp úr 1970 og tóku til við skæru-
hernað og hermdarverk. Baráttumál
þeirra er sem fyrr stofnun sjálfstæðs
ríkis, Eelam, á norðaustanverðri Srí
Lanka. Framan af nutu samtökin
stuðnings indverskra stjórnvalda en
þegar kom fram á níunda áratuginn
létu þau af því.
Árið 1983 sló í brýnu á milli Tamíla og
stjórnvalda og lágu 600 Tamílar í valn-
um eftir þá sennu og tugþúsundir flúðu
til Indlands. Aftur skarst í odda upp úr
1990 þegar tígrarnir myrtu Rajiv
Ghandi, fyrrverandi forsætisráðherra
Indlands, og Ranashinge Premadasa,
forseta Srí Lanka.
Eftir misheppnað vopnahlé brast á stríð
stjórnvalda og tígrana sem lyktaði með
því að árið 1995 lagði stjórnarherinn
Jaffnaskaga undir sig, höfuðvígi
tígranna. Skömmu síðar kom al-
þjóðlegt friðargæslulið á svæðið
og þar er það enn.
Einskis svifist
Í dag er talið að um 10.000
tamíl-tígrar séu undir vopnum og
eru þeir annálaðir fyrir harð-
drægni sína. Þeir eru sagðir
ganga um með blásýruhylki um
hálsinn sem þeir bryðja komist
þeir í hendur óvina. Alræmdastir
eru þeir fyrir sjálfsmorðsárásir sínar en
samkvæmt BBC hafa tígrarnir framið
fimm sinnum fleiri slíkar árásir en öll
önnur sambærileg samtök samanlagt.
50.000 manns hafa látið lífið síðasta
aldarfjórðunginn í átökunum á Srí
Lanka.
Stórtækastir allra í sjálfsmorðsárásum
HVERJIR ERU? TAMÍLTÍGRARNIR
7. janúar 2005 FÖSTUDAGUR
Skemmtilegu jazzballett og freestyle nám-
skeiðin okkar hafa aldrei verið vinsælli.
Nú skráum við í:
JazzballettFreestyle
Innritun í síma 553-0786 eftir kl. 14.00
Dugguvogi 12
*Leið 4
stoppar
stutt frá
• 5-7 ára
• 8-10 ára
• 11-13 ára
• 14-16 ára
• 17 ára og eldri - dansandi í 10 ár
Aðkoman var hrylli-
legri en orð fá lýst
Carol Bellamy, framkvæmdastjóri Unicef, segir hamfarirnar við Indlandshaf hafa bitnað verst á börn-
unum. Hún vonast til að nýir tímar séu runnir upp í samskiptum Vesturlanda við þróunarlöndin.
AÐALSTEINN BALDURSSON
CAROL BELLAMY
Bellamy heimsótti meðal annars neyðarbúðir í Ampara á Srí Lanka í vikunni. Á sinni löngu starfsævi hefur hún aldrei séð aðrar eins
hörmungar eins og dundu yfir íbúa á ströndum Indlandshafs.
SVEINN GUÐMARSSON
BLAÐAMAÐUR
FRÉTTAVIÐTAL
UPPBYGGING VIÐ
INDLANDSHAF
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/A
P