Fréttablaðið - 26.01.2005, Blaðsíða 18

Bush forseti varð uppvís að því
í síðustu viku að hafa lesið bók.
Forsetinn tók sérstaklega fram
að bókin væri stutt, en þar sem
maðurinn hefur alla sína tíð
verið betur þekktur fyrir aðra
hluti en að eyða tíma sínum í að
lesa bækur var þetta bæði
óvanaleg og forvitnileg frétt.
Bókin er um frelsi og lýð-
ræði. Um þau efni hafa verið
skrifaðar mörg þúsund bækur á
seinni árum og því veitir það
nokkra innsýn í hugmyndaheim
forsetans að af öllum heimsins
bókum um þessi efni skyldi
hann velja sér þessa til lesturs.
Það sem gerir málið forvitni-
legra er að forsetinn virtist vísa
til bókarinnar til útskýringar á
þeirri yfirlýstu stefnu Banda-
ríkjanna að vilja breiða út frelsi
og lýðræði í heiminum. Bókin er
eftir Natan Sharansky sem
margir muna eftir sem sérlega
hugrökkum andófsmanni í
Sovétríkjunum. Barátta Sharan-
skys gegn ofríki hins sovéska
alræðis vakti heimsathygli og
ríka samúð um öll Vesturlönd,
líkt og barátta Shakarovs á
sama tíma.
Síðan þá hefur Sharansky
verið áberandi maður í Ísrael
þar sem hann berst af sínum
mikla þrótti gegn því að einföld-
ustu mannréttindi Palestínu-
manna séu nokkurs virt. Þessar
vikurnar berst hann gegn því að
ísraelskir landtökumenn á
Gazaströndinni séu látnir skila
landi aftur til Palestínumanna
og líkir stefnu Sharons við
ofsóknir sovéska ríkisins gegn
gyðingum.
Sharansky er þannig úti á
ysta kanti í ísraelskum stjórn-
málum og með sömu stefnu og
heitustu þjóðernisofstækis-
menn þar í landi. Megin-
stefnumið hans hafa verið þau
að sem allra flestir gyðingar
flytji til Ísraels og setjist að á
löndum Palestínumanna sem
síðan verði innlimuð í Ísrael.
Um leið berst hann gegn því að
Palestínumenn sem hraktir hafa
verið af heimilum sínum á síð-
ustu áratugum í þjóðernis-
hreinsunum Ísraelsmanna fái
að snúa aftur heim til sín.
Barátta hans snýst því um að
alþjóðalög fái ekki að gilda í
Palestínu og að einföldustu
mannréttindi Palestínumanna
séu virt að vettugi. Fátt í stefnu
Sharanskys skilur hann að frá
hörðustu fylgjendum þjóðernis
og trúarofstækis í Ísraels en
hann réttlætir hins vegar stefnu
sína með hugsjónum frelsis og
lýðræðis. Í máli sínu notar hann
sífellt rök lýðræðis og frelsis til
að reyna að sannfæra menn um
að best sé að ræna sem mestu af
landi Palestínumanna og halda
þeim í því fjöldafangelsi sem
Palestína er í dag.
Í þessu samhengi verða
menn að lesa bók Sharanskys
um frelsið og lýðræðið sem
heillaði forseta Bandaríkjanna
svo mikið að hann tók sér fyrir
hendur að lesa heila bók en for-
setinn er sagður vitna í þessa
einu bók í tíma og ótíma.
Fyrir þá sem eru vanari bók-
lestri en forseti Bandaríkjanna
eru mótsagnir í málflutningi
Sharanskys augljósar, og ekki
aðeins þær sem snúa að munin-
um á hugsjónum og stefnumál-
um höfundar.
Meginatriðið er þó að ást
þessa hugrakka og einbeitta
manns á frelsinu virðist því
miður ekki ná lengra en ýtrustu
hagsmunir hans sjálfs kalla
eftir. Að þessu leyti líkist hug-
myndaheimur Sharanskys hug-
myndaheimi Bush forseta, sem
nú hefur í gegnum talsmann
sinn Condoleezzu Rice gefið út
nýjan lista yfir verstu ríki
heimsins. Hann kallar þessi ríki
útverði einræðisins. Nafngiftin
gefur til kynna að þarna fari
verstu skúrkar heimsins. Þar er
líka að finna nokkur afar vond
ríki. En hvers vegna ekki Úz-
bekistan þar sem forsetinn læt-
ur pynta andstæðinga sína til
dauða með því að sjóða þá í
potti? Þar hafa Bandaríkjamenn
gert bandalög við myrkraöflin
til að fá að byggja þar herstöðv-
ar. Eða hvers vegna skyldi Íran
vera þarna en ekki Sádi-Arabía
sem stundar enn öflugri kúgun
á fólki? Eða Pakistan?
Svarið þekkja allir. Þetta eru
bandalagsríki Bandaríkjanna.
Rétt eins og El Salvador,
Gvatemala og Hondúras þar
sem Bandaríkjastjórn undir
forustu Reagans og Bush hins
eldri beinlínis fjármagnaði
dauðasveitir sem drápu hundr-
uð þúsunda manna fyrir það eitt
að vilja frelsi og lýðræði í stað
morðóðra herforingjastjórna. Á
sama tíma var Kúba sögð hluti
af heimsveldi hins illa þótt ríkið
væri greinilega eitt hinna
skástu í heimshluta þar sem
Bandaríkin fjármögnuðu fjölda-
morðingjana.
Athyglisverð tilraun forseta
Bandaríkjanna til bóklesturs
vekur ekki vonir um nýtt sam-
hengi á milli orðræðu og at-
hafna. ■
H alldór Ásgrímsson forsætisráðherra á hrós skilið fyrirskjót viðbrögð í eftirlaunahneykslismáli fyrrverandi ráð-herra sem verið hefur í sviðsljósinu eftir að Fréttablaðið,
fyrst fjölmiðla, upplýsti um það fyrir nokkrum dögum. Í frétt
blaðsins kom fram að sjö fyrrverandi ráðherrar fá greidd eftir-
laun þrátt fyrir að vera í fullu starfi á vegum hins opinbera. Sex
þeirra öðluðust eftirlaunarétt eftir að ný og afar umdeild lög um
eftirlaun forseta Íslands, ráðherra, alþingismanna og hæstarétt-
ardómara voru samþykkt á Alþingi í desember 2003. Yfirlýstur
tilgangur laganna var að draga úr sókn fyrrum þingmanna í opin-
ber embætti með því að bjóða þeim upp á hagstæð eftirlaunakjör.
Halldór Ásgrímsson segir í Fréttablaðinu í gær að við lagasetn-
inguna fyrir rúmu ári hafi alþingismönnum sést yfir þann mögu-
leika að fyrrverandi ráðherrar gætu þegið eftirlaun á sama tíma
og þeir væru á fullum starfslaunum hjá hinu opinbera. Hann
ætlar að beita sér fyrir því að lokað verði fyrir þennan möguleika.
Össur Skarphéðinsson, formaður Samfylkingarinnar, sem sætt
hefur gagnrýni úr eigin röðum fyrir aðild sína að lagasetningunni
á sínum tíma, tekur undir með forsætisráðherra og talar um mis-
tök í þinginu. Í því sambandi er umhugsunarefni að gerð frum-
varpsins átti sér langan aðdraganda, að því komu sérfræðingar
utan þings, flutningsmenn voru úr öllum þingflokkum og það var
forseti Alþingis, Halldór Blöndal, sem fylgdi frumvarpinu úr
hlaði. Ætla mætti að slíkt ferli kæmi í veg fyrir jafn alvarleg mis-
tök og urðu og hefur það eðlilega vakið upp spurningar um vinnu-
brögð í þinginu.
Hinar tvöföldu launagreiðslur til ráðherra eru þó síður en svo
hið eina sem aðfinnsluvert er við umrædd eftirlaunalög. Það er
óeðlilegt út af fyrir sig að þingmenn njóti sérréttinda í lífeyris-
málum og einkar ósmekklegt að það skuli hafa gerst með því að
þingheimur seldi sér sjálfdæmi um afgreiðslu málsins. Auðvitað
eiga alþingismenn og ráðherrar að njóta lífeyrisréttinda með
sama hætti og aðrir launþegar. Starfskjör þeirra eru það góð að
þeir geta skapað sér myndarlegan lífeyrisauka fyrir eftirlauna-
árin með frjálsum lífeyrissparnaði. Þeir eiga ekki að njóta neinna
forréttinda.
Samhliða setningu eftirlaunalaganna var ákvæðum um þing-
fararkaup alþingismanna breytt og ákveðið að greiða formönnum
stjórnmálaflokkanna framvegis 50% álag ofan á laun. Hafa þess-
ar ríflegu greiðslur, sem satt að segja eru frekar óviðeigandi, svo
ekki sé minnst á það hve tímasetningin var vandræðaleg, leitt til
þess að gárungar tala stundum um forstjóra flokkanna fremur en
formenn. Málið hefur skapað úlfúð innan Samfylkingarinnar og
Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs. Ef ríkisvaldið á með
einhverjum hætti að styrkja starf stjórnmálaflokka, sem er vafa-
mál, er eðlilegra að greiðslur renni beint til flokkanna, sem geti
síðan ákveðið ráðstöfun þeirra og skiptingu.
Í ljósi ofangreinds er full ástæða til að hvetja til þess að um leið
og reglum um eftirlaun ráðherra verður breytt til fyrra horfs
verði löggjöfin í heild tekin til endurskoðunar. ■
26. janúar 2005 MIÐVIKUDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Skjót viðbrögð forsætisráðherra í
eftirlaunamáli ráðherra eru lofsverð.
Gölluð löggjöf
FRÁ DEGI TIL DAGS
Hinar tvöföldu launagreiðslur til ráðherra eru þó
síður en svo hið eina sem aðfinnsluvert er við um-
rædd eftirlaunalög. Það er óeðlilegt út af fyrir sig að þing-
menn njóti sérréttinda í lífeyrismálum og einkar ósmekk-
legt að það skuli hafa gerst með því að þingheimur seldi
sér sjálfdæmi um afgreiðslu málsins.
,,
Pantanir í síma
5116030
www.hotelcabin.is, booking@hotelcabin.is
ÞORRABLÓT
20 - 80 manna hópar

Tökum að okkur Þorrablót
fyrirtækja, félagasamtaka, vinahópa,
átthagasamtaka o.s.frv.
Súðin á 6. hæð Hótel
Cabin er einstaklega
huggulegur
veislusalur þar sem
hópar njóta næðis en
þó er stutt í ys og þys
miðborgarinnar.
Hótel Cabin, Borgartúni 32
Framverðir hræsninnar
Menn en ekki málefni
Nú þegar kosningabarátta Össurar Skarp-
héðinssonar og Ingibjargar Sólrúnar
Gísladóttur um embætti formanns Sam-
fylkingarinnar er komin á fullt hafa marg-
ir orðið til að inna þau eftir því hvaða
málefnalegi ágreiningur réttlæti að kosið
sé á milli þeirra. Sérstaklega er slíkri
spurningu þó beint til Ingibjargar Sólrún-
ar. En á móti má spyrja hvort nokkuð sé
óeðlilegt við það að kjósa um menn en
ekki málefni. Tíðkast það ekki í öllum
flokkum? Er það ekki yfirleitt gert í próf-
kjörum flokkanna? Og benda má á að í
frægasta formannskjöri síðari ára, einvígi
Davíðs Oddssonar og Þorsteins Pálssonar
snemma árs 1991, var það yfirlýst af
beggja hálfu að ekki væri um málefna-
ágreining á milli þeirra að ræða. Þegar
Davíð kynnti framboð sitt sagði hann að
sjálfstæðismenn ættu „að velja þann
mann sem þeir telja að sé líklegastur til
að standa að stjórnarmyndun af flokksins
hálfu, og þeir eiga að kjósa þann mann
sem þeir telja að eigi að geta leitt
ríkisstjórn með skaplegum hætti ef
stjórnarmyndun tekst,“ svo vitnað sé
til viðtals við hann í Morgunblað-
inu 26. september 1991.
Gátan ráðin
Ein af ráðgátum listasögunnar
hefur verið leyst. Það er komin
vísindaleg skýring á því af hverju
Michelangelo sýnir Davíð, (sem
felldi Golíat, sbr. Samúelsbók) á
hinu fræga næstum fimm metra
háa líkneski sem varðveitt er í
Galleria dell‘Academia í Flórens, vera
karlmannlega vaxinn að öllu leyti nema
einu og það einmitt hinu mikilvægasta:
manndómstáknið er vandræðalega smá-
gert í hlutfalli við stæltan líkamann.
Breska blaðið Guardian segir að eftir
miklar rannsóknir á líkneskinu hafi tveir
ítalskir sérfræðingar kveðið upp úr um
það í nýlegri tímaritsgrein að það sýni
fullkomna þekkingu Michelangelos á
öllum smáatriðum í líkamsbyggingu
manna og líffærafræði. Greinilegt sé að
miklar rannsóknir liggi að baki því hvern-
ig Davíð líti út á því augnabliki þegar
hann býr sig undir að slöngva steininum
í risann: Allir vöðvar eru spenntir á rétt-
um stöðum, augun galopin og mann-
dómstáknið samanskroppið eins og
gerist við slíkar aðstæður.
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐAL-
SÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA:
Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að
fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
SKOÐANIR OG UMRÆÐUR Á VISIR.IS
Í DAG
ÚTVERÐIR EINRÆÐIS
JÓN ORMUR
HALLDÓRSSON
Athyglisverð tilraun
forseta Bandaríkj-
anna til bóklesturs vekur
ekki vonir um nýtt samhengi
á milli orðræðu og athafna.
,,