Fréttablaðið - 02.04.2005, Blaðsíða 38

„Er nokkuð orðið orginal, nema
Björk?,“ spyr Heimir Jónasson
dagskrárstjóri innlendrar dag-
skrár á Stöð 2, spurður hvort ein-
hver þáttanna á stöðinni sé al-
íslenskur í hugviti og fram-
leiðslu, en slær því auðvitað fram
í glensi.
„Þáttur Jóns Ársæls Sjálfstætt
fólk og þáttur Evu Maríu Einu
sinni var eru báðir íslenskir frá
grunni, unnir út frá hugmyndum
þeirra sjálfra. Ekkert format af
þáttum þeirra er til í heiminum,
en víst orðið æ minna um orginal
hugmyndir í sjónvarpsheiminum
enda sagt að af hverjum tíu hug-
myndum sem þróaðar eru slái að-
eins ein í gegn, meðan tvær standi
undir sér en restinni er hætt.“
Idol Stjörnuleit er fjórði
format-þátturinn sem Stöð 2
kaupir framleiðsluleyfi af, en
þátturinn er upphaflega sköp-
unarverk FremantleMedia, eins
og nýjasti format-þátturinn Það
var lagið. Áður hefur Stöð 2 sýnt
íslenskt format af Viltu vinna
milljón? og Einn, tveir & elda.
„Format-þættirnir eru að svín-
virka en fólk upplifir Idol sem ís-
lenskan þátt. Í honum eru íslensk-
ar hetjur með vonir, væntingar og
vonbrigði. Þátturinn er sniðinn að
íslenskum aðstæðum,“ segir
Heimir sem fær leiðbeiningar,
reglur og aðstoð erlendra eigenda
í byrjun þáttagerðar.
„Erlendis hefur lengi tíðkast að
kaupa formöt en hérlendis hefur
verið lenska að „stela“ formötum.
Dæmi um slíkt er spurningaþátt-
urinn Þetta helst, sem er breskt
format og Djúpa laugin eða
Dating Game frá Sony, sem er eitt
frægasta format í heimi.“
Heimir segir Stöð 2 reyna að
ná fram því sem hann kallar „Vá!-
áhrif“ með format-þáttunum.
„Eitthvað sem fær fólk til að
segja: Vá!, og kemur á óvart. Þegar
við byrjuðum með Viltu vinna
milljón? tóku að myndast raðir
fyrir utan húsið því fólk vildi ná sér
í myndlykla til að sjá það sem hinir
voru að tala um. Þátturinn gekk
mjög vel, þrátt fyrir að vera þá
dýrasta sjónvarpsefni sem við
höfðum gert. Í framhaldi ákváðum
við að fara út í Idol Stjörnuleit, sem
var miklu dýrara, flóknara og
stærra format, en gefur fólki þá
upplifun að sjá eitthvað sem það
hefur ekki séð áður og fær gæsa-
húð yfir. Formatið hefur reynst
okkur vel og við höfum mikla trú á
Það var lagið. Þátturinn hefur
gengið vel í Norður-Evrópu þar
sem ríkir sterk sönghefð og fólk
safnast saman til að syngja.“
Heimir segir öruggt að Idol
Stjörnuleit verið haldið áfram, en
óvíst sé hvort þátturinn hefji
göngu sína aftur á hausti kom-
anda eða snemma á nýárinu.
„Við erum alltaf að skoða hvað
er í gangi, hvað aðrir eru að gera
og hvar straumurinn liggur, en
værum vitlaus að halda ekki
áfram með Ídolið. Í þessum
bransa er ekkert skothelt, en með
því að kaupa format kaupum við
öryggisnet í leiðinni; þátt sem er
búinn að sanna sig í öðrum lönd-
um. Stefnan er að gera færri en
stærri þætti. Stóra viðburði þar
sem fólk hefur ekki séð annað
eins í gæðum, útliti og skemmtun.
Um leið sköpum við hundruð
manns atvinnu því eftir að við
byrjuðum með innlenda fram-
leiðslu á format-þáttum hefur það
skilað sér í meira áhorfi, áskrift-
um og almennt góðu gengi fyrir-
tækisins, sem á móti eykur svig-
rúm og fjármagn til frekari inn-
lendrar dagskrárgerðar og um
leið aukins starfsöryggis fólks í
sjónvarpsframleiðu og kvik-
myndagerð,“ segir Heimir, alsæll
með format-þættina og jákvæð
margfeldnisáhrif þeirra í sjón-
varpsrekstrinum.
„Okkur langaði að prófa format-
þátt sem væri ekki of umfangs-
mikill og okkur fannst hugmyndin
fyndin,“ segir Helgi Hermanns-
son dagskrárstjóri á Skjá einum,
en þar á bæ hafa menn í fyrsta
sinn keypt format af sjónvarps-
þætti FremantleMedia sem upp-
runalega heitir How Clean Is Your
House en heitir Allt í drasli í ís-
lensku útgáfunni.
Þótt Allt í drasli sé eftir ákveð-
inni uppskrift, segir Helgi enga
nýjung að íslenskir þættir séu
með skýra tilvísun í útlendar fyr-
irmyndir.
„Þetta er þríþætt. Í fyrsta lagi
eru það alíslenskir þættir, svo
stældir og skrumskældir og þá
þeir sem kallaðir eru format, eins
og við höfum séð hjá Stöð 2 í Einn,
tveir og elda, Idol, Viltu vinna
milljón og nú Það var lagið. Þá
kaupa íslenskar sjónvarpsstöðvar
framleiðsluleyfi á ákveðnum þátt-
um, fá uppskriftina, grafík, tón-
list, lógó og tilheyrandi set-up.
Þetta er þróunin því í dag er mjög
erfitt að koma með orginal hug-
mynd að sjónvarpsefni sem ekki
hefur verið gert áður. Með
formati er ekki verið að finna upp
hjólið aftur, heldur ganga inn í
ákveðna grunnvinnu sem búið er
að vinna. Þetta kemur til mest-
megnis af fjárhagsástæðum, því
þegar tími og peningar eru af
skornum skammti, verður freist-
andi að kaupa úthugsaðar og til-
búnar lausnir að utan.“
Helgi segir þá format-þætti
sem Íslendingar hafa þegar
kynnst hafa alla virkað vel á er-
lendum sjónvarpsmarkaði.
„Þeir hafa byggt upp áhorf og
selt auglýsingar, og með því erum
við að kaupa okkur inn í þætti sem
auka líkur á að virki vel hér, í stað
endalausra tilrauna í þáttagerð
sem gjarnan eru dæmdar til að
mistakast. Ótölulegur fjöldi ís-
lenskra þátta hafa verið fram-
leiddir í gegnum tíðina en fljótt
horfið út af dagskrá aftur, og fáir
þættir sem virkilega hafa slegið í
gegn og eru enn á dagskrá.“
Helgi nefnir Spaugstofuna sem
dæmi um vinsælan þátt sem
gengið hefur í íslensku sjónvarpi
árum saman.
„Spaugstofan er vinsælasti
þáttur landsins, þótt hann sé í
raun mjög líkur þjóðfélags-
speglum sem finnst annars staðar
í heiminum. Þá er Laugardags-
kvöld með Gísla Marteini að heita
má íslensk framleiðsla, en að
sama skapi eins og hver annar
viðtalsþáttur í Bretlandi.“
Og að sögn Helga er Allt í
drasli bara byrjunin á format-
þáttum Skjás eins.
„Við höfum hug á að gera
Bachelor strax í haust, svona til
að byrja með. Format er komið til
að vera sem hluti af sjónvarps-
dagskránni og er að gera það gott
um allan heim. Má nefna danskar
útgáfur af Queer Eye for the
Straight Guy og America´s Next
Top Model sem hafa svínvirkað
þar í landi. Fólk vill uppgjör og er
orðið vant því að einn stendur eft-
ir. Þá er ekkert sem stoppar að Ís-
lendingur komi með konsept að
sjónvarpsþætti og selji sem
format út í heim, rétt eins og við
dubbum upp Íslendinga til að
standa vaktina í íslenskum for-
mötum á útlendum þáttum. Í sjón-
varpi er búið að prófa næstum allt
og ekkert nýtt undir sólinni, því í
grunninn eru þetta allt sömu hug-
myndirnar. Idol er þannig ekkert
annað en söngva- og hæfileika-
keppni og búið að gera ógrynni af
söngvakeppnum í gegnum tíðina á
hundruðum sjónvarpsstöðva.“
Þegar SkjárEinn hóf göngu
sína var íslensk þáttagerð áber-
andi og Helgi segir stefnuna enn
vera þá sömu.
„Okkar dyr eru alltaf opnar
fyrir hugmyndum og allir fá fund
sem vilja. Þannig hafa komið inn
ýmsar góðar hugmyndir af göt-
unni, þótt stundum séu þær líka of
dýrar eða stórar fyrir íslenskt
sjónvarp. En öllum er velkomið að
láta ljós sitt skína. Þannig kom
Djúpa laugin til okkar, sem og
Brúðkaupsþátturinn Já og At-
vinnumaðurinn á sínum tíma. Ís-
lendingar eru því síst eftirbátar
annarra þegar kemur að hug-
myndum góðra sjónvarpsþátta.“
26 2. apríl 2005 LAUGARDAGUR
Tíu vinsælustu sjónvarpsþættirnir
í íslensku sjónvarpi í febrúar
ÞÁTTUR SJÓNVARPSSTÖÐ ÁHORF
Idol-stjörnuleit Stöð 2 49,5
Spaugstofan Rúv 48,6
Idol-stjörnuleit símakosning Stöð 2 44,3
Fréttir Rúv 43,3
Laugardagskvöld með Gísla Marteini Rúv 39,3
Örninn Rúv 35,3
Fréttir Stöð 2 33,5
Gettu Betur Rúv 32,2
Kastljós Rúv 27,5
Ragnar í Smára Rúv 27,5
Heimild: Fjölmiðlakönnun IMG Gallup febrúar 2005
HEIMIR JÓNASSON DAGSSKRÁR-
STJÓRI Á STÖÐ 2: „Format-þættirnir eru
að svínvirka en fólk upplifir Idol sem ís-
lenskan þátt. Í honum eru íslenskar hetjur
með vonir, væntingar og vonbrigði. Þáttur-
inn er sniðinn að okkar menningarheimi
og íslenskum aðstæðum.“
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/F
R
IÐ
R
IK
Ö
R
N
HELGI HERMANNSSON, DAGSKRÁRSTJÓRI Á SKJÁEINUM: „Okkar dyr eru alltaf
opnar fyrir hugmyndum og allir fá fund sem vilja. Þannig hafa komið inn ýmsar góðar
hugmyndir af götunni, eins og Djúpa laugin, Brúðkaupsþátturinn Já og Atvinnumaðurinn
á sínum tíma.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/E
.Ó
L.
Helgi Hermannsson dagskrárstjóri á Skjá einum:
Format-þættir
komnir til að vera
Heimir Jónasson dagsskrárstjóri á Stöð 2:
Viljum ná fram
Vá!-áhrifum
Íslendingar eru hrifnir af íslensku sjónvarpsefni og finnst þeir sístfá nóg af því. Margir eiga kærar minningar um íslenskar sjón-varpsseríur fortíðar, sjá í rósrauðum bjarma Undir sama þaki,
Heilsubælið í Gervahverfi, Fornbókabúðina og Sigla himin fley og vilja
sjá meira af slíku. Enn er skortur á íslenskri sjónvarpsþáttafram-
leiðslu sem þeirri sem byggðist á íslenskum skáldskap og handritum,
en orðið æ algengara að sjá veglega sjónvarpsþætti keypta beint frá
útlöndum og íslenskaða upp að íslenskum aðstæðum, þar sem frægar
sem óþekktar sjónvarpsfígúrur fara í fótspor útlendra fyrirrennara
sinna.
Í sjónvarpsheiminum eru þættir sem þessir kallaðir format-þættir,
en alls hafa fimm slíkir litið dagsins ljós í íslensku sjónvarpi. Það var
Stöð 2 sem reið á vaðið og keypti fyrsta format-sjónvarpsþáttinn, sem
var spurningaþátturinn Viltu vinna milljón og í kjölfarið kom mat-
reiðsluþátturinn Einn, tveir & elda, hæfileikakeppnin Idol Stjörnuleit og
nú síðast skemmtiþátturinn Það var lagið með Hemma Gunn. Skjár einn
byrjaði með sinn fyrsta format-þátt í vetur, sem er tiltektarþátturinn
Allt í drasli, en þrír þáttanna koma frá framleiðandanum Fremantle-
Media, meðan Viltu vinna milljón kemur frá Celador og Einn, tveir &
elda frá Endemol.
Ríkissjónvarpið hefur enn ekki keypt leyfi að format-þætti, en sjá
má kunnuglega takta í þáttagerð allra sjónvarpsstöðvanna þegar horft
er til sjónvarpsþátta heimsbyggðarinnar og víst að margt er fengið að
láni erlendis frá.
Heimsyfirráð eða dauði
Þeir eru stórir, litríkir,
skærir og koma á óvart.
Breyta lífi manns ef
heppni er í för. Þórdís
Lilja Gunnarsdóttir
ræddi við Helga
Hermannsson og
Heimi Jónasson
dagskrárstjóra um
nýjasta æðið í
íslensku sjónvarpi:
íslensk-útlenska
format-þætti.