Atuagagdliutit - 01.10.1951, Qupperneq 19

nr. 19—24
151
AT.UA.GA.GP LI UTIT
sitaunerup kingornagut nåpitserKårneranik ag-
dlagartalingnik, Sønderjyllåndimilume tamanga-
jangme ujamat taimåitut nåpmeK ajornångit-
dlat.
tai'Kavna inuiait danskit OKalugtuarissaune-
rånut tungåssuteKartunik soKutiginartunik oksu-
tigissagssartaligssugaluarpoK ilångutagssiamile
atauseriutinardlugit tamåkissumik erKartorneK
ajornartunik. innisa ukiorpagssuit Kunutitauga-
luarnermingne Danmarkimut uternigssartik ilu-
ngersutigisimavåt. ilarpagssuisa Tysklandimut
atagatdlarnermingne nunamut inungorfigingisa-
mingnut augtik sorssungnertigut akigissariaKar-
tarsimavåt, angutitdlo tåuko ei’KåissutigssiaKar-
tincKardlutigdlo sule ataridneKardluartutut er-
KaimaneKarput erKartorneKartardlutigdlo. Hader-
slevime avisenarpoK Dannevirkemik taineKartu-
mik (Gorm den Gamlip nuliata patdligtailissa-
liarssua Sønderjyllande napivdlugo sanaK atsiut-
dlugo). avise 1838-ime angutinit mardlungnit na-
linginauvdluinartunit danskiussusermigdle pi-
ngårtitseKissunit autdlarnerneKarsimavoK, tåuna-
lo atordlugo danskeKatitik kajumigsårtuarsima-
vait aulajaitsorKuvdlugit. akerartortaisa såkortu-
nerssåt niuvertorssuaK Peter Hiorth Lorenzen
kingorna tapersersortaisa angnerssarilerpåt, tåu-
nauvordlo Danmarkip oKalugtuarissaunerane
atuagarput atautsiminerme danskisut oKalorivu-
ssauvfiungitsume tyskit ilaussortat nivdlianerat
soKutiginago danskisut oKalugtoK danskiussuseK
igdlersordlugo.
ukiut ingerdlaneråne Sønderjyllandime pisi-
massut historiskiussut pingårnersiordlugit taima
taitdlatsiarpavut, atagule avdlanik åssigingialug-
tunik alutornartorsioraluariåsassugut.
ungassorssuit unuamilo pigårtartut.
igdloKarfik Ribe oKalugfissårssuagut tusama-
lårérparput angnertunerussumigdle ilisimassa-
Karfiginago. igdloKarliuvoK 6000 migssiliuinar-
dlugit inugtussuseKartoK ag'dlinerunigssaminig-
<ilo neriutigssaKangitsoK. umiarssualiviusavdlune
timerpasigpatdlårpoK marslup pukenissup KerKa*
nitdlune, nunalei’inerdlo igdloKarfiup erKåne nå-
maginartumik inutigssarsiutigineKalersimiungi-
laK. igdloKarfiuvdle mikigaluardlune pingaruti-
ginerusså tåssauvoK Kangarnisauvdlunilo oKalug-
tuagssartaKassutse. ungassorssuit igdlnKartianik
ta ineKa rtarpoK, ungassorssui td-lume Danmarki-
me ikiliartuinaraluartut tamanalo pissutigalugo
tikerKårnerånit autdlarnerånut avisinit maligta-
rineKartuardlutik Ribemut „ungassorssuput"
imaKa Kanganisarpalårnine åtåtuarmago pisima-
nerdlugo. igdlut pisoKaunerit Kåvine uvdlut ar-
dliginavigsut pisoKaugunavigsutdlo ineKartiter-
figait. tingmiarssuit tamåko agsut alutorineKar-
tarput sualungmik linukut seKernup tarrinera-
ne niarKutik malarterujugssuatdlardlugit unup
nipaitdlinerane sumorssuaK tusaneKarsinaussu-
mik siggugssuamingnik måkulårtitsilerangata.
imaKa sinilernigssamingne ilamingnut sinigdluar-
Kiissutigissarsimanerpåt, imalunit uvdlorme Kå-
ngiutilersume misigissatik ingmingnut oKalugpa-
låreKatigigtarnerpait? — tamåna erssernigsumik
navsuiarneK ajornånguatsiarpoK.
linukut nal. Kulingordluartordlo avKusiner-
me angutip Kåssarigsumik nipeKardlune tug-
siarpalua aussat uvdlue tamaisa tusarssaussar-
poK taigdliapilorujugssugunartoK Kangarnisanik
erinalik avKusinertigut ingerdlaujutigalune ator-
palugkå. tåssauna unuame pigårtartoK sinilei'fig-
ssångornera nalunaerutiginiardlugo singnagsau-
taunane eKernarunavigsumik Katigtuarpalårpa-
lugtoK pigårtartut Kanga atissatoKåinik kavaj ar-
ssuarmik atissaivardlune, anorisiumik uligtartu-
mik nasardlune takisunigdlo kamigpagssuaKar-
dlune nanenisse nanerumik ikumassoK ajåupi-
ssilo takisoK imaKa tigdlingniartunut Kanga pi-
gårtartut igdlersutigissartagåt tigumiartuånguar-
dlugit. ilerKOK tamåna igdloKarfingne avdlane
atorungnaersimagaluaK takornarnianut ugsagså-
rutiginiardlugo sule Ribeme åtåneKarpoK, ta-
måko inarfigssångorneranik ei’Kaisiniagai „ka-
lagssivdlutik“ kinguleriårpagssuångordlutik ma-
lingnaussarput, måssale erinarssortup kigait-
dlitdlardlune Kiviuminguåsanagitdlo.
KajåraK, ilisitsoK igdlunguardlo.
Ribeme igdlut piikitsut ilarpagssuisa piso-
Kaunermit Kaliait igaitdlo eKungassut akiiner-
mingnilo nivneKissunik napajungagtorssuarnik
ujarKersugkanik avKusineKartut takornarniat
isumaKalersingaj agtarunarpait suj ugdliarssuit
ukiuinut utersimasoralutik. igdlut taimåitut akor-
nåne angalaordlunga igalåt piikeKissut ilåta ilua-
tungåne kalåtdlit Kajåraliåt sanavdluagauvigsoic
tamanik pisatsersugaK nåmagtorpara, inuale su-