Atuagagdliutit - 17.01.1963, Blaðsíða 14

ukioK måna inungnik KåumåmukartoKåsaoK
Kåumatdlo nunivfigineKarKåsaoK 1968-ime
Kåumatip Kava såkutinik misigssuivfigineKalisaoK 1965-imit.
amerikamiut onautigåt rusit KåumåmukarKasassut
nunat kangigdlit kitdlitdo raketit
tungåtigut sujugdliuniuncrane rusit
ukiualungne sule sujuarsimassortau-
gatdlarumårput. amerikamiut misili-
gaunerat maligdlugo ilimagineuarpoK
KåumataussaK sujugdleu Kåumåmu-
kartitagssau Ranger ukiup matuma
19G3-ip ingerdlanerane iluagtikumår-
tOK — ukiordle måna åipågulunit ru-
sit Kåumåmut nunisititsivdlutik iluag-
titugssauvåt, tåssa Kåumatip Kanut i-
lisimatussutsimut tungassunik atortu-
nunarssup avaiåne angatdlat
inuif mardluk angatdlatigssåt.
En model af Gemini-kapslen,
rumskibet, der kan medføre fo
rumpiloter.
lersugkamik ugtortautitalersugka-
migdlo.
taimatut Kåumåmut nunisititsinig-
ssaK amerikamiut rusinit Kåumatå-
lungnik kingugdliuvdlutik måmagsisi-
nåusavåt ilimanardlunile Sma 1963 i-
ngerdlatitdlugo tamåna piumårtoK. ra-
ketit såkutinik nagsataKardlutik Kåu-
måmukartugssat Kåumåmérérdlutig-
dlo nangmingnérdlutik nunarssuavti-
mut utertartugssat 1967-ip ingerdla-
nerane atorneKalisangatineKarput. a-
merikamiut misigssåtigssåt isumami-
nik ingerdlassugssaK Prospector, tå-
ssa rakete isumaminik Kåumatip Ka-
ne ingerdlasinaussugssaK, ujaragsior-
dlune bakteriaxarnersordlo misigssor-
dlugit påsissanilo radiukut nunarssu-
armut nalunaerutigissåsavdlugit aut-
dlartineKarumårpoK 1965-ime. Kåu-
mataussap tåussuma bakteriaKarner-
sok misigssusangmago påsiniarneKar-
poK Kåumatip Kåne uméssuseKartunik
navssågssaKarnersoK.
Kåumåmut pernårtugssaK
rusiusaoK
amerikamiut ilisimatue isumauar-
put rusit Kåumåmut nunisititsinigssa-
mingne periause 1966-ime angorérsi-
måsangavdlugit, tåssa raketiliorneK
tamåna sujunertaralugo taineKartar-
tordlo Voyager-imik OKåtårneKarsi-
naulersimåsangmat. rusit tamatuma
tungåtigut pilerssårutait — tåssa
Kåumåmut nunisitsiniardlutik misig-
ssuterpagssuarnik ilaKartitagssaming-
nik — ilimagineKarput 1968-ime ait-
såt piviussungortineKarsinaulerumår-
tut.
amerikamiutdle misiaratik oKar-
put raketiliornerup tungåtigut ru-
sit ima su.juarsimatigingmata ku-
larutigssåungitsoK inuk sujugdleK
Kåumåmut tutissugssaK rusiuju-
mårtoK. amerikamiut nautsorssui-
nerat maligdlugo rusit 1963-imile i-
nungmik Kåumåmik kaujatdlai-
ssugssamik autdlartitaKarumårput
taimatutdlo ukioK måna åma nå-
tinago — tåssa taimatut åma ame-
rikamiut isumaKarput — rusit
Kåumataussanik ardlalingnik i-
nugtalingnik silåinaKångitsorssu-
armut autdlartitaKarumårput åma-
lo nunarssuarmut uternialersinatik
Kåumåmik kaujatdlaiumårdlutik.
amerikamiut taimatut åma iliortit-
siniardlutik suliaKarput taisimassa-
mingnik Apollo-mik, pilerssårutau-
ssutdle maligdlugit 1965-ime aitsåt pi-
viussungorsinaulisaoK. amerikamiut
Kåumémukartitagssåt Kåumåmutdlo
nunisitagssåt rusit nunisititserérnera-
ta kingorna ukiut 3—4 Kångiugpata
aitsåt piumårpoK, tåssame rusit Kåu-
måmut nunisitsigunarput utertitdlu-
gulo ukiup 1968-ip ingerdlanerane,
amerikamiutdle ilim'agingilåt nang-
mingneK Kåumåmut tungmartugssa-
mik autdlartitsisinaulernigssartik u-
kioK 1971—72 sujoncutdlugo.
ukiualunguåinait matuma sujorna-
git taimatut ilimasåruteKartoKaralu-
atuarfigtåt
mardluk
Angmagssalik atuarfigtårsimavoK,
tåuna måna atorneKalerårdlune. atu-
arfigtåK ikussortagkat elementskoli-
nik taineKartartut ilagåt, silatånit ta-
kuminardluinardlune iluatalo pisatai
kussanavigdlutik. taimaingmat isu-
mavdluarnarserérsimavoK Angmag-
ssagdlup igdloKarfiane taimåitumik
åma atuarfiliorKingnigssaK, pilersså-
rutit nåpertordlugit ukioK måna nå-
tinago atuarfigtågssaK tugdleK iner-
simassugssauvdlune.
Angmagssalingme atuarfingme init
atuarfiussut angisut måne tatdlimå-
ngorput mikissutdlo mardluvdlutik.
atuarfigtåp initai iluaKUtigisinaune-
rujumavdlugit skema avdlångortita-
riaKarsimavoK, sapingisamik mérKat
amerdlasut uvdlauneranit atuariar-
tortarsinaorKuvdlugit.
Kungmiut åma atuarfigtårsimåput,
KularnångilaK tåssane atuarfiusima-
ssumut nalerKiutdlugo pitsånguat-
dlautåusaKissumik.
Hegn . Gitre . Trådkurve . Gelændere
Porte og låger
Alt smedearbejde — Alle reparationer
ungalugssat Kagssutaussat. avssiaKutigssat
Kagssutaussårnat kåréncat saviminernit nuio-
ragkat. tungmencat napassugssait. matorssuit
nautsivitdlo matugssait.
EMIL DEDERDING
Glasvej 10 — København NV, Ægir 103
arpoK. månale nalungilarput ameri-
kamiutdltinit angusimassait kisisa ug-
tutigalugit takordlorutit tamåko pi-
viussungungajagdluinarérsimassut.
kangiane pinarane kitånilisaoK rake-
tit tungåtigut angisupilorujugssuarmik
sujumukarneKarpoK. igpagssaK sing-
nagtuinartut itoK uvdlume piviussu-
ngorértarpoK.
KuumåmukarncK akcKåsaoK
140 milliarder kr.
nålagauvfigssuit tåuko mardluk
Ruslandip Amerikavdlo raketit tu-
ngåtigut ilisimatusarnerme aningau-
ssarpapilorujugssuit atorsimavait. a-
merikamiut Kåumåmukartitsiniardlu-
tik Apollomik taissamingnik piarér-
sarnigssåinåinut aningaussat 140 mil-
liarder krunit atugagssångortitausi-
måput, ilisimatutdlo avdlatdlo suliag-
ssamut iliniarKigsårsimassut 435.000-it
sulissugssarsiarineKarsimavdlutik.
1963-ime amerikamiut nunarssuar-
mik kåvisitsivdlutik Kåumataussior-
tarnerat Mercur-imik taineKartartoK
18-eriardlune nunarssuarmik kåvisit-
serérsimavdlune unigtineKåsaoK. tai-
matut kåvinigssame KåumataussaK
atautsimik inugta-icartugssauvoK. i-
nugtaKångitsunik Kåumataussanik
kaujatdlausitseKåtåriardlutik misili-
gardlugo KåumataussaK mardlungnik
inugtalerdlugo autdlartiniarpåt. Kåu-
mataussaK tåuna raketerujugssuarmik
240 tons anguvdlugo ajatsisinaussusi-
lingmik igeriuneKåsaoK. Kåumatau-
ssaK nangmineK 3 tonsinik OKimåissu-
seKåsaoK. tauva 1964-ip nåjartulerne-
rane misiligåunerit avdlat Gemini-mik
taineKartartut naggatårneKåsåput
naggatårutigisavdlugo KåumataussaK
inugtalik silåinaKångitsorssuarme
Kåumataussamik avdlamik inugtaKå-
ngitsumik nåpitsisavdlune Kåumatau-
ssatdlo tåuko mardluk tagpavaner-
ssuaK ingmingnut kalusiutisavdlutik.
KåumataussaK Apollo-mik taineKar-
tartoK pingasunik inugtalerdlugo ige-
riuneKarumårpoK nunarssuarmik kå-
vissugssaK igeriuneKåsaordlo raketi-
mik Saturn C 1-imik 720 tons anguv-
dlugo OKimaitsigissumik ajatsisinau-
ssumik. tamåna piumårpoK 1965-ime,
tåssa nautsorssugkat maligdlugit i-
ngerdlåsagunik. tauva tugdliutdlugo
Kåumat sapåtip akunerine mardlung-
ne kåvineKåsaoK nunarssuarmut uter-
tugssanik. tåssalo tamåko perérpata
aitsåt Kåumåmut nangminermut nu-
nisitsineKarsinaulisaoK inuitdlo nåni-
sineKartut kingorna nunarssuarmut u-
terumårdlutik. Kåumåmut nunigune-
KartugssaK KåumataussaK 43 tonsinik
uvdluvtine nakorsautit tungå-
tigut kukulugtut angnerpåK
issartagkat thalidomid pissutauvdlutik mérKat tusindiligpagssuit
iloKiauvdlutik erniusimaput, sianiutitigutdlo ajoKutenarneK ki-
ngunerisimavdlugo
ukiut inuvfigissavta hundredit i-
ngerdlaneråne nakorsautitigut kuku-
lugtorneK angnerpåK pisimavoK tai-
mane uvdloK issartagkat thalidomid-
præparatinik tainigdlit niorKutigine-
Kalernerat autdlarnerfigalugo. nakor-
sat nunane åssigingitsune 25-ne na-
korsaussut nalunaerfigineKarsimåput
mérKat amigautigdlit inussalersima-
nerånik. mérKat taimatut ajoKuteKar-
dlutik inussartut Danmarkime avdla-
nut nalerKiutdlugit amerdlavatdlå-
mik arsenikimik akulingmik, taine-
Kartartumigdlo Baumolimik.
1954- ime nåparsimassut Frankrig-
ime 102-ussut toicusimåput ajuarna-
vérsåumik Stalinol-imik taineKartu-
mik nakorsarneKarsimagamik avdlat-
dlo 150-it nukigdlfirsimavdlutik.
1955- ime amerikamiut 158-it nukig-
dlårsimåput arKanigdlitdlo toKuvdlu-
tik mérKat nukigdlårnerånut pina-
vérsåumik kapineKarsimanermik ki-
ngorna.
issartagkat fhalidomidit kinguneranik méraK faleKångifsoK taliussa-
lerneKarsimassoK.
Et thalidomid-barn med kunstige arme.
ngitdlat sordlo Tysklandimut kitdler-
mut. månamut Danmarkime „taimåg-
dlåt“ mérKat ajoKuteKartut 10-t mig-
ssåne tamåkuninga pissuteKardlutik
ajoKuteKardlutik inusimåput, tyskit-
dle nunåne 5—6000 akornåne.
nakorsautip tåussuma niorKutigine-
Kalerneranit ukiut sisamat Kångiutut
— tåssa 25. november 1961 — nior-
KutigerKunérupoK, uvdlumilo Kularu-
tigssaerutdlugo påsineKarpoK issar-
tagaK tåuna inungnut utorKauneru-
ssunut sianiutitigut ajoKuteKalerner-
mik kinguneKarsimassoK tåssalo i-
nungnut tusindiligpagssuarnut åmalo
anånat issartagkamik tamatuminga
atuisimassut mérKissarsimassut ava-
teKångitsunik siuteKångitsunigdlunit.
ukiune sujugdlerne nakorsautit tu-
ngaisigut kukulugtortarsimanerit sua-
lungnerpaugaluitdlunit måna pisima-
ssumut nalerKiutdlugit sungitdlat. su-
jornatigut kukulugtortarsimanerit ki-
ngunere imåiput:
1930-me 1931-milo Lybækime mé-
rårKat 77-it kapumik calmettemik ka-
pititdlutik toKussutigisimavåt avdlat-
dlo 100-t sivnerdlugit nåpautigeru-
jugssuardlugo.
1937-me Amerikame inuit 100-t siv-
neKartut ajunårput tunitdlangnartu-
nut pinavérsautigssatut suliamik i-
ssartagartoraluardlutik, issartagaK
tåuna sulivfigssuautigdlit ilåta sana-
titarå nakorsatdlo misigssuissarfiåne
sule misigssorneKångitsoK nioi'Kutigi-
lersimavdlugo.
1952-ime mérårKat 73-it toKuput av-
dlatdlo 270-it nåparujugssuardlutik
arnamingnit pudderneKartarsimaga-
sordlo takuneKarsinaussoK nakor-
sautinik pissuteKardlune ajunårtarsi-
manerit KangaunerussoK sungitdlat
måna issartagkap siningnartup Thali-
domidimik taineKartartup ajoKusisi-
maneranut nalerKiutdlugit.
nunane tamane mérKanik issartag-
kat tåuko avKutigalugit akornuteKar-
dlutik erniusimassunik mérartaKar-
fiussune ikiuniardlune angnertumik
suliniartoKarpoK mérKat avatimikut
amigauteKardlutik pisinåungitsut nu-
tånik sanautdlugit ikiorserniardlugit.
kisiåne påsineK ajornångilaK mérKat
tamåko inunertik tamåt akornuteKar-
tuartugssaulersut avataussanik pit-
saunerpaugaluanigdlunit- ikiorserne-
Karsinåungitsumik.
4350 kr. avguåussat
mérKanut ajorssartunut
Ivigtune sulissartut jutdlimut ani-
ngaussauteKarfiåne bestyrelse ataut-
simisimavoK aningaussautit erniait
jutdlilernerane avguåuniardlugit. pe-
Katigalugo ama atautsimipoK „syge-
plejerske frk. Karen Rodep.legatiane“
bestyrelse.
ukioK måna legatit atugagsséngorti-
neKartut mardluput katitdlugit 3000
kr. migss. aningaussatdlo tåuko kig-
sautigissanit tapissutit 1350 kr. ilå-
ngutdlugit avguåuneKarput mérKanut
80 migssigissåimtunut 16 inordlugit
ukiulingnut Kalåtdlit-nunanit tamar-
mit ikiorsertariaKartutut torKarneKar-
simassunut.
OKimåissuseKåsaoK, Kåumataussardlo
tåuna raketimik Saturn C-mik inger-
dlåneKartugssauvoK katitdlune 3940
tonsitut såkortutigissumik ingerdlati-
lingmik.
rusit raketiutait såkortuneruput
rusit raketiutaisa KanoK angiti-
gissunik nagsataKarsinaunerat ili-
simaneKarKardluinarpoK, kisiåne
Kåumataussiartitsissarnermut tu-
ngassumik nunarpagssuit 13-igssfi-
nik Bulgariame Kanigtukut ataut-
simingmata nalunaerutigineKarpoK
rusit Kåumataussiartitåta German
Titovip Kåumatausså Wostok II
såkortussuseKarsimassoK 600 tonsi-
nik, tåssalo 100 tonsinik angneruv-
dlune nunat kitdlit nautsorssutigi-
ssaraluåningarnit.
Kåumataussap tåussuma ingerdlatai
raketmotorit arfiniliuput tamarmik
100 tonsinik såkortussusigdlit. åsser-
sutitut taineKarsinauvoK amerika-
miut raketiutåt såkortunerpåK At-
las-raketimik taineKartartartoK 200
tonsinaKartoK, aitsåtdio 1964-ime
Wernher von Braunip Saturniutai 720
tons anguvdlugo såkortussusigdlit pi-
gincKalisåput taimalo rusit pisa så-
kortussusiat anguneKåsaoK.
Kavdlunåtut
atuartitsinen
A/G-p Kupernerine xiterdler-
ne sisamanipoK afuagårånguax
radiukut Kaydlunåfértifsinerme
atugagssax. Kupernerit téuko
sisamat pexititeråine atuagåra-
nguax 16-inik Kupernilik siv-
ssuinagagssax pinexarsinauvoK.
radiukut atuartitsinex mardlu-
ngornerit tamaisa nal. 19,25
autdlakåtineKarfasaoK. atuartit-
sinex sujugdlex mardlungorner-
me januarip 29-åne autdlakåti-
neKasaox.
ukiox måna ajoraluartumik
radiukut xavdlunatortitsineK su-
jusingnerussukut pisinausimé-
ngilax. atuartifsinex ardlaling-
nik ingmikortortaxangilaK. ne-
riugpugut KavdlunåtulSrérsinau-
ssut sulilo aufdlarfineKångitsut
tamarmik atuartitsinex pigssar-
sivfigisinåusagåt.
Kupernerit xilerdlit pikit
atuagårénguardlo sanariardlugo
atornigssåta tungånut radiup
atånut torKoruk.
Dansk-
undervisning
De fire midtersider i A/G i
dette nummer er et lille under-
visningshefte til radioens dansk-
undervisning. De fire sider kan
tages ud og ved to foldninger
opstår et lille hefte på 16 sider,
der skal skæres op.
Udsendelserne vil blive bragt
i radioen hver tirsdag aften
klokken 19,25, og den første
udsendelse kommer tirsdag den
29. januar.
Radioen har desværre ikke
før i denne sæson kunnet få
etableret en danskundervisning,
og der bliver kun et hold. Vi
håber af såvel begyndere
som lidt viderekomne kan få
noget ud af undervisningen på
den måde, den er lagt tilrette.
Riv midfersiderne ud, lav hef-
tet og gem det under radioen
til De skal bruge det.