Atuagagdliutit - 10.12.1998, Blaðsíða 7

GRØNLANDSPOSTEN

SISAMANNGORNEQ 10. DECEMBER • 7
toqqamut pigaannim, soorlu
inuit itsarnisat najuunnerat
malugalugu, paasillugulu qa-
nga allanik tamaani inoqarsi-
masoq. Tamatigut tiguartin-
naqaaq.
- Alianaaruttoramilu soor-
lu annemaannartoq.
Aput nuannariuarsimava-
ra, ukiuutillugulu nunamut
taamaattumut pilluni - nuna-
rujussuit innarlerneqanngit-
sut. qaqqarsuit kangerlussuil-
lu, iluliarsuarnik ikkarlissi-
masunik ulikkaartut. Tupin-
naannarlutik upperisassaan-
ngingajappulluunniit.
Pilittaq qatimaluttoq
Dronningip qimussimik ala-
pemaarsuisut Sirius siorna-
tigut tikeraarnikuuai. 1986-
imi uinilu pisortatigoortumik
tikeraarpaat. Taamani Illoq-
qortoormiit tikeraarnissaan-
nut aamma periarfissipput,
taamani dronningip apute-
qarnerata nalaani takorngaar-
lugu.
- 1970-imi aasaanerani ti-
keraarpara, »Thaia Dan«-i-
mut ilaalluta tikiaaratta - u-
miarsuaq siulleq - Islandimi
Akureiri-minngaanneerluta.
- Taamaniuna kunngikkor-
miut pilinaat Ebbe Munk ne-
riukkaluarsimasoq umiartor-
neq persuarsiorfiussasoq?
- Aap, ilumoorpoq. Taa-
mani qalimaluttuaannarpoq -
alla nipiginngilaa mmm-
mh...mmmmh, dronningi
nassuiaavoq illarlunilu.
- Aatsaalli Uunarteq tikik-
katsigu sikunik takuvugut.
Nalunaaquttap akunnerini
30-ni ingerlaarpugut, taama-
nilu aatsaat taama sukkatigi-
gunartumik ingerlaartoqar-
poq.
- Taamaniugunarpoq Qu-
nerseq (Rosing - aaqq.) nap-
parsimalerujussuarpoq. Isu-
maqarpunga Station Nord-
imit Pituffiup tungaanut tim-
misartornitsinni.
Dronningip angalanermi
taakkutsitaa eqqaavaa isu-
maalussimalluni. Qunerseq
qanilluarpaa, angalanermilu
tassani kunngissap nunatsin-
nut tunngasunut siunnersor-
tiatut atuulluni.
Inuusuttut kulturilu
Mikisualuilli dronningip Ka-
laallit Nunaanni kisiisa soqu-
tigisarinngilai. Inunnik naa-
pitsisarneq, kulturimik taku-
saqartarneq nunarujussuillu
apummik sermimillu poorsi-
masut kunngikkormiut Ka-
laallit Nunaanni takusarta-
gaasa aamma ilagaat.
Dronning Margrethe-p im-
mikkut ittumik nuannaaruti-
gaa inuusuttut kalaallit pissu-
sitoqaannik soqutiginninne-
rat, soorlu qajartornermik qi-
mussernermillu. Pingaartu-
mik nuannaarutigaa qaanna-
mik timersuuteqarnerup so-
qutigineqarluarnera, alutor-
saatigalugu tatitusaarluni qa-
jartoriaasitoqqanik ingerlat-
sisarneq.
- Tamatuma takutippaa i-
nuussuttut kulturiminnik o-
qaluttuarisaanerminnillu so-
qutiginninnerat, dronningi o-
qarpoq. - Ukiut ingerlaneran-
ni ersissutigineqalersimavoq
qaannap tammarnissaa, kik-
kullu tamarmik pujortuleeq-
qanik umiatsiaaqqanillu a-
ngalasunngornissaat. Angal-
latinimmi motorilinnik anga-
laneq aamma akornutissa-
qanngilaq, Kalaallimmi Nu-
naat tassaassanngilaq kater-
sugaasivik uumasoq. Ullu-
mikkut qajartornermik su-
ngiussiniarneq inuusuttumut
unamminarluinnartuuvoq,
soorlumi aataava taamatut
sungiussiniartariaqarsima-
soq.
- Ullumikkullu qajartorneq
timersuutaalersimavoq, ti-
mersuut kalaallit qajatoqaat
atorlugu ingerlanneqalersoq.
Nunarsuup kitaani kulturillit
qajaat timersuutit atornagit.
Ullumikkut ukiulluunniit un-
tritillit matuma siorna qaan-
namut ikigaanni imaq suli
taama nillertigaaq, puttani-
aannartariaqarpoq makitta-
rissimaniaannartariaqarluni-
lu, nalunagulu qanoq ilius-
salluni. Tupinnarluinnarpor-
lu timersuut taamammat, ta-
matigut navianartorsiorto-
qartarmat. Maani uagut naju-
gaqarfitsinni annanniarfissa-
qartuaannarpoq. Qajarto-
raannimi tamatigut annanni-
arfissaqartanngilaq...
Kunngissakkut 1970-imi nanuaraq anaanaarussimasoq takusarpaat. Nakorsaq nulialu angajoqqaarsiartaarai. Kingornali
Københavnimi uumasuusivissuarmut pivoq.
/ 1970 besøgte tronfølgerparret en isbjørneunge, som var blevet forældreløs. Det nye forældre var distriktslægen og hans
kone. Senere kom den dog til Zoologisk Have i København.
Qimussimik sukkanniut-
tarnerit aamma eqqartorpa-
gut, naggueqatigiillu inuit
timersuutitoqaat, kalaallinik
inuusuttunik kulturimut tigu-
aalluartut, dronninngillu uki-
ut arlallit matuma siorna Ca-
nada-mut tikeraarnertik eq-
qaavaa, uinilu aamma inuit
tikeraaramikkit.
- Eqqumiiginarpoq tikiffi-
gisartakkatsinni qimmeqan-
ngitsoq, eqqaamasakkalu
naapertorlugit aamma qaja-
qanngilaq. Angallalitoqqatik
annaavissimagunarpaat, sne-
scooterinimmi angallatinillu
peqarluarput. Taakani taama
angalasalersimapput. Isuma-
qarpunga kulturip tamakkut-
sitaanik annaasaqarnerisa
Kalaallit Nunaanni tupin-
naannartumik immikkkut na-
kuuffigisimagaat.
- Qimmeqarfinnut tikilluni
qimmerpalaartoq tusaallugu
taama pissanganartigisoqan-
ngilaq, dronningi oqaluttuani
nangippai.
- Miaggoornerat, qimme-
qatinik ilaaqqutsitsisartoq il-
loqarfimmi tamarmi tusar-
saasoq. Nipi tassa immik-
kuullarissoq.
»Nanoq«
- Ukiualunnguani kalaallit
qimmiannik qimmeqarpugut,
1982-imi Ilulissanit anger-
laassarput.
- Qanoq ingerlava?
- Qimmiaraq taamaattoq
qallunaat silaannaanut pis-
sunneqaraluarluni pitsammik
pivoq, dronningi nassuiaa-
voq, assamminillu qimmia-
Nunatsinnut soqutiginninneq dronningip angajoqqaaminit kingornuppaa. Aajuku 1968-imi Nuummi.
Det er fra sine forældre, at dronningen har fået interessen for Grønland. Her ses de i 1968 i Nuuk.
raarannguaq ussersuuppaa.
- Alligamili manna qim-
meq. Nikorfaaraangami tui-
gut tikittarpai. Qimmerli i-
nequnarlunilu saamasuuvoq,
Fredensborg-mut Marselis-
borg-imullu nassaraangatsi-
gu silami illullullu iluani ma-
littarisarpaatigut.
- Qimmilli taamaattup il-
lup iluaniinnissani nuan-
narinngilaa, maanilu Amali-
enborg-imiikkaangami naat-
siivimmiitittarp arput.
- Ajoraluartumilli alliner-
mini qaasussivoq - uagutsin-
nuunngitsoq, naamerluinnaq
- takornartanulli, kunngillu
paarsisui unnuakkut naatsii-
vimmi angalaartarput.
Dronningip pisimasoq oqa-
luttuarissallugu tulluusimaa-
rutigivallaanngikkarluarpaa,
Nanoq-lli qanoq naggateqar-
nersoq avaqqussinnaanngi-
laa.
- Unnuit ilaanni kunngip
paarsisua ataaseq kiivallaa-
laartoorsimavaa, dronning a-
juusaarpasilluni oqarpoq,
malunnanngitsumillu »ups«
ussersuutigalugu.
- Aviisit tamanna tusar-
paat, tupinnanngitsumillu
Nanoq pigiunnaartariaqar-
parput. Aap, taama ateqara-
mi. Aqqa pitsaavallaarunan-
ngikkaluarpoq, allatulli ajor-
naqaaq.
- Naggataa alianaraluar-
poq, pigineratali nalaani ine-
qunaqaaq nuannerlunilu.
Naalagaaffeqatigiinneq
Kalaallit qimmiata Nanoq-p
naalagaaffeqatigiinnermi i-
leqqorissaarnikkut iluatsitsi-
vallaanngikkalluartoq, ataat-
simooqatigiinnermik misi-
gissutsit- akornusinngilai.
Aperaarput naalagaaffeqa-
tigiinneq dronningimut qa-
noq pingaaruteqartiginersoq.
- Uannut pingaaruteqarto-
rujussuuvoq. Nuannaarutigi-
sorujussuuara, tassami Ka-
laallit Nunaat Savalimmiullu
nuannarisorujussuuakka,
naak inuiaat annertuumik as-
sigiinngissuteqaraluartut.
Assigiissutituaraammi mar-
luullutik København-imit u-
ngasissorujussuunertik, i-
maanillu avatangersimane-
qarnertik.
- Assigiissutigaalli nammi-
nersornerunermik aaqqis-
suussivigineqarsimanertik,
politiki eqqarsaatigalugu, i-
nuiaalli assigiinngissuteqar-
torujussuupput. Kalaallit Nu-
naatalu immikkuullarissuti-
gaa najugaqarfiit imminnut
ungasissorujussuunerat. Inuit
Kalaallit Nunaannik ilisi-
manninngitsut - pingaartu-
mik Danmark-ip avataaneer-
sut - nassuiaanniaraangakkit
oqartarpunga najugaqarfiit
marluk akornanni aqqusine-
qanngitsoq. Taava inuit paa-
silersarpaat Kalaallit Nu-
naanni isorartussutsit.
- Kunngissaq Frederik u-
miarsuarmi naalagaaqqatut
Kalaallit Nunaanni angala-
simavoq. Kalaallit Nunaanni
angalaneq qanoq isumaqar-
figaa?
- Nuannarisorujussuuaa.
Taassumunngalu pissanga-
nartuuvoq umiarsuaaqqamik
alapernaarsuummik angala-
neq, tamatumalu kingorna u-
miarsuarmik alapernaar-
suummik angalaneq. Taa-
maalilluni pinngortitaq qa-
nillillugu pissutsit allarluin-
naat takusinnaavai, uagut qa-
qutiguinnaq takunissaannut
periarfissaqarfigisavut.
- Aammalu prins Joachim-
ip prinsesse Alexandra-llu si-
orna angalanertik nuannari-
sorujussuuaat. Misigisarpas-
suatillu nuannaarlutik oqa-
luttuarisarpaat.
- Taamaattumik isumaqar-
toqassanngilaq qanimut at-
taveqarneq...
- Naagga, qularnaarlugu o-
qaatigissavara uanga nalinni
soqutiginninneq nungunna-
vianngitsoq.
ASSJ FOTO: AG-ARKIV