Atuagagdliutit - 10.12.1998, Blaðsíða 23

GRØNLANDSPOSTEN

SISAMANNGORNEQ 10. DECEMBER • 23
»Sila qaqortoq« - sumiissusersiomermik ajornartitsisarpoq. Qujanartumilli swniissusersiut »Sila qaqortoq« - white out - gør orienteringen meget vanskelig. Heldigvis medbringes en
GPS nassarneqarpoq. Qimmit angalanermi sivisuumi paasannginniassammata immikkoor- GPS på rejsen. Hundene placeres i grupper, fordi de ellers kommer i klammeri på den lan-
titaarlugit inissinneqartarput. ge rejse.
soorlu aasaq.
- Canadamissaaq atortoris-
saarutit nutaaliat atorneqara-
luarput, soorlu timmisartut
nioqqutissanillu pisarialinnik
timmisartukkut pilersuiso-
qarluni, radiokkut oqarasuaa-
tit allarpassuillu, taamalli
peqqamiitsumik atugaqameq
piujuarpoq. Silami angalaneq
suli taama navianartigaaq.
Qangamut naleqqiullugu im-
maqa navianarneruvorluun-
niit.
Qimmit toqorameqarput
Pisimasoq alianartoq paasiu-
minaatsorlu Ono-p oqalut-
tuaraa.
- Hudson-ip kitaatungaani
1957-imi atugarliortoqarpoq.
Inuit perlerarlutik nappaati-
nillu toqorarput, tamannalu
Canadami pisortat annilaan-
ngatigeruttoramikku aalaja-
ngerput tassani najugallit
Quebec-ip avannaanut qe-
qertaasamut nuutsinniarlugit.
- Inuilli imaalitsiaannaq a-
qunneqarsinnaanngillat.
Qimmeqartuartillutik nuttar-
tuarsinnaapput, taamaattu-
millu qimmii pisortanit toqo-
rarneqarput.
- Qanoq atugarliortigiler-
nermik nassataqarsimaner-
soq takorlooruminarpoq. Pi-
niartoq qimmeqanngitsoq pi-
niartuusinnaanngilaq, taman-
nalu inuttut kulturikkullu
atugarliortitsisoqalerpoq, i-
nuillu illoqarfittaanut tamar-
mik imminnut assigiissunut
katersuutsinneqaramik atu-
garliorlualerput.
Qimmit allat
Ilaat qimmitaartoqqilerput.
Nagguiili pitsaanngilluinnar-
put. Husky-nit, newfound-
lænderinik qimminillu assi-
giinngitsunit allanit kingu-
aassiortinneqarput, Canadap
issianut peqqarniitsumut ta-
marmik naatsorsuussaanngit-
sut.
Allamut tikinnigut tamaa-
sa ilaanni itsarnisaneersutut
aliortukkatut isumaqarfigine-
qartarpugut. Utoqqaat qullili-
sarput, inuusunnertillu qim-
meqarluni inuunermut ilaal-
luinnartoq eqqaamalersar-
paat.
Angalanitsinni kingullermi
qimmigut qimappagut, qim-
mitaartornissaminnut aallar-
niutissaat. Suliassarli ajoma-
kusoorpoq. Qimmigut qimut-
tussanit allanit piukkunnan-
ngitsunit pinngitsoornatik a-
kuneqassapput, qimmillu ta-
maasa toqorarnissaat pisaria-
qaqqilissaaq. Qimmilli nuan-
narigaanni taamaaliortoqar-
sinnaanngilaq.
Ajornartorsiutaavorlu pini-
artut 30-35-it inorlugit ukiul-
lit qimussernermik ilisimasa-
qanngivimmata. Snescooter-
inik angalaartarput, tamanna-
lu sanngeequtigaat.
Ukiut tamaasa snescooteri-
nik angalaartut arlalissuit a-
junaartarput - snescooteri
maskiinaagami aserorsinnaa-
soq, taakanimiullu ileqqupa-
laaraat aserortooraangamik
snescooterit qimaannartara-
mikkit - nammineerlutik a-
ngerlamut apuunniarsarisar-
lutik. Piniartuunermik inuus-
sutissarsiornissamut ilisima-
sat sillimaniarnissamullu i-
leqqulersuutissat annaasima-
vaat.
- Qimmit atorfissaqartivip-
paat.
Tuttut mattallu
qimminut nerukkaatitut
Piniarneq pillugu eqqumiit-
soq alla Ono Fleischerip oqa-
luttuaraa, kalaaliminertullu
taasani.
- Canadami inatsisit malil-
lugit piniartut pisatik tunini-
arsinnaanngilaat. Neqit aali-
sakkallu nunami immini tu-
niniagassat tunisassiarisame-
rat peqqutaavoq, tuniniaasin-
naanngikkunillu agguaattari-
aqarpaat.
- Piniartut suliffeqanngit-
sutut nalunaarsugaapput, a-
taqqineqarluarpulli tamanik
nerisassaqartitsisarmata.
Taamaattumik Canada-mi
piniartut suli ataqqineqarner-
tik pigaat. Nunatsinni annaa-
nikuuaat.
- Neqit tasamani pisiarine-
qarsinnaasut tassatuaapput
nunanit allanit eqqussat, aki-
soruttormatalu akissaqartin-
neqarnatik. Pisariaqanngilar-
li.
- Canadami neqissaqarut-
torami tupinnaannarpoq. Al-
laat tuttup quttoraani mattan-
nillu qimmit nerukkarneqar-
tarput. Aatsaat taama tupin-
nartigisumik takuvunga.
- Nannut, qilalukkat qer-
nertat aarrillu taamaallaat
killilersorneqarput - taamaat-
toq eqqaamasoraara. Allat ta-
marmik piniarneqarsinnaap-
put.
- Nunatsinni sineriapput a-
mitsumik nunatalik taamaal-
laat uumasunit uumaffigine-
qarsinnaavoq. Canadamili i-
nissaaleqinngitsunnguupput.
Marluinnik assigiinngitsunik
tuttoqarput - uninngaannartut
angalallutillu nuttartartut.
Tuttorpassuaqaruttormat i-
nunnit nungunneqarnissaat
ilimananngivilluni.
Nerisassat ooqanngitsut
Taama neqissaqartigalutik
qaaqqusilluarsinnaapput.
Nerisassat ooqanngitsut sas-
saalliutigineqartamerat ileq-
quuvoq.
- Natermi nerrittarput, Ono
Fleischer oqaluttuarpoq.
Taamaallluni Canadamiunit
tikeraartoqarussi nerisassa-
nik nerrivimmut sassaalliis-
sanngilasi. Tamanna ajual-
laataasarpoq. Kaffi ajunngi-
laq, allatut iliorsinnaanngik-
kaanni. Nerrivimmi sassaal-
liutigissallugu ajunngilaq,
nerisassalli ajorpoq. Suut ta-
maasa natermut!
- Arlalissuariarluta taama
nerersuartunut qaaqqusaasar-
pugut, mamarluinnarpullu.
Nereriaaseq peqqinnartoq,
canadamilu naggueqatigut
peqqippasissutut isikkoqar-
put. Mamartunik peqqinnar-
tunillu nerisassaateqarput.
Peqqinnissaqarfik
pitsaasoq
Peqqinnissaqarfik, atuarfe-
qarfik ilinniartitaanerlu pillu-
git Ono Fleischer ussersor-
tarniarlunilu oqaluttuarai.
Assersuutigalugu isuma-
qarpoq Canadami inuit a-
kornanni peqqinnissaqarfiat
Nunatsinnit pitsaanerujussu-
armik ingerlavoq. Sumiik-
kaluaraanniluunniit nappar-
simasunik angallassisoqas-
sappat Toronto-mut ullut ta-
maasa attaveqarpoq, nakor-
sat peqqissaasullu amigaati-
gineqanngillat.
Canadami inuit akornanni
ilinniartitseriaaseq kingusis-
sukkut aallartinneqarpoq.
Aatsaallu 1973-imi pimoo-
rullugu aallartinneqarpoq,
ilinniartitsisullu inuit amer-
laqisut sulli amigaataapput.
Atuarfiit katerisimaartarfittut
ingerlapput, atuartut minnerit
annerillu ataatsimoortarlutik.
- Tupinnaqaaq takullugu
ilaqutariit tamarmiullutik pi-
niariartarnernut peqataasar-
nerat. Inuit ileqqutoqaat ataa-
tsimut isigalugu ingerlap-
paat.
- Ukiukkut issileruttortoq,
Nipilersuutip uninnissaata tungaanut puiaasarluni pinngu- Her er en leg, der går ud på, at man pakker ud, indtil
arneq. Tullia tullinnguuttarpoq. Soorunai »qeqqanut« musikken stopper. Så er det næste deltagers tur. Det gælder
peqqaanniuttoqartarpoq. selvfølgelig om at være den, der når ind til »midten«.
nunatsinni takorloorsinnaan-
ngisatsinnik, utoqqaat anga-
laqataasarput. Inuit taakku
mattoqaat.
- Ullut ilaanni ukiuulerut-
tortoq paasivara unnukkut
uilortussasugut. Paasinngi-
vippara, nunami tamavimmi
qerisuuvoq.
Ilisimanngilara ulittarne-
rup tinittarnerullu assigiin-
ngissutaat - 15 meter angul-
lugu - sikumik quppaqaler-
sitsisartoq qaleriissaqartitsi-
sarlunilu, tinilluarnerani i-
maq tikinneqarsinnaalluni.
Taamani qeqquartorlutalu ui-
lortorpugut, mamarluinnar-
pullu.
Sumiissusersiomeq
Ono Fleischer-ip Katuami o-
Dansker-øen-imi eqqaassutissaq, Knud Rasmussen aamma
Peter Freuchen-ip 1921-mi ukiiffiat.
Mindesmærket ved Dansker-øen, hvor Knud Rasmussen og
Peter Freuchen overvintrede i 1921.
Amamik unataasoq ukioq
ataaseq kisermaanngortikkaat
Qimussimik angalaner-
suup pingajuat naammas-
silersoq Ono Fleischerip
angalaqataasalu ilisari-
sinnaanngisaminnik ta-
kusaqalerput. Inuilaar-
suarmiipput. Ukiuuvoq
issittorujussuullunilu.
Sunaaffa takusartik i-
nuk, tikikkamikku pileri-
arpaat angut kiserluin-
narmi inuilaarsuarmi na-
jugaqartoq.
Eqqumiilaarpoq, ino-
qarporli ulapippallaat
akornanni najugaqarsin-
naanngitsunik, kiserli-
orlutik pinngortitami na-
jugaqarusunnerusartunik.
Kingusinnerulaartuk-
kut paasivaat kisermaaq
nammineq kajumissutsi-
minik tamaaani najuga-
qanngisoq. Pineqaatis-
sinneqarsimavoq ukioq
ataaseq kisermaatut inuu-
sussanngorlugu, illoqar-
fimmullu takkuteqqusaa-
nani. Qaammatit qulingi-
luat ingerlareerput, atu-
garliornermilu naanissaa
qanillisoq.
Aperineqarami pinerlu-
ut qanoq sakkortutigisoq
taama sakkortutigisumik
pineqaatissiissutigisima-
neraa, angut akivoq ar-
narlu kamaallutik taliata
aappaa napisoorsimallu-
gu-
ASS./ FOTO: KARO THOMSEN ASSJ FOTO: KARO THOMSEN