Tíminn - 21.09.1975, Blaðsíða 19

Sunnudagur 21. september 1975.
TÍMINN
19
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Rit-
stjórnarfulltrúi: Freysteinn Jóhannsson. Fréttastjóri:
Helgi H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gisla-
son. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu viö Lindargöty,
simar 18300 — 18306. Skrifstofur I Aðalstræti 7, slmi 26500
— afgreiðslusimi 12323 — auglýsingaslmi 19523. Verð I
lausasölu kr. 40.00. Askriftargjald kr. 800.00 á mánuði.
Blaðaprent h.f.
Varnaðarorð
á haustdegi
I ellefu hundruð ár hefur tilvist íslendinga hvilt
á tveimur meginstoðum: Þvi, sem landið sjálft gaf
af sér með búpéninginn að millilið, og þvi, sem sótt
varð i sjóinn umhverfis landið. Hvort tveggja hef-
ur verið grátt leikið — landið á liðnum öldum og
allt fram á þennan dag, miðin siðustu hundrað
árin, og þó aldrei sem nú i seinni tið. Um meðferð-
ina á landinu eigum við fyrst og fremst við sjálfa
okkur að sakast, en miðunum hafa útlendingar
spillt meira en við sjálfir, þótt ekki hafi fyrir-
hyggja okkar og aðgát verið slik, að hrósvert sé.
Um þessar mundir stendur sem hæst sú barátta,
sem við höfum háð við þær þjóðir, sem frekastar
eru til fanga á íslandsmiðum, og um það er teflt til
úrslita, hve fljótt og að hve miklu leyti við fáum
lögsögu á islenzkum fiskislóðum og aðstöðu til
þess að vernda fiskstofnana þar. Nú hin siðustu ár
hefur einnig glæðzt mjög skilningur á þvi, hvaða
dilk það dregur á eftir sér að ganga svo nærri land-
inu, að gróður þess eyðist og rýrni.
Nú er mikið talað um skuldasöfnun og eyðslu um
efni fram. Þá er átt við lifsvenjur okkar, við-
skiptahætti og fjármálastjórn. En við höfum einn-
ig stofnað til geigvænlegrar skuldar við landið með
þvi að ganga sifellt á gæði þess. Um langar aldir
var sú skuldasöfnun nauðvörn þjóðar, sem svo
höllum fæti stóð, að búfénaður hennar og hún sjálf
átti löngum felli yfir höfði sér. En þó að hagur
þjóðarinnar og geta til þess að sjá sér farborða
breyttist smám saman til hins vetra, var enn
haldið áfram þeirri harðleikni við land og bústofn,
sem hafði i för með sér gróðurrýrnun og fénaðar-
felli að meira eða minna leyti eftir árferði Enn
þann dag i dag virðast sumarhagar ofbeittir á
stórum landsvæðum með þeim afleiðingum, er það
hefur.
Aðbúð, sem búpeningurinn nýtur að vetrarlagi,
hefur aftur á móti tekið miklum breytingum.
Sauðfé er óviða beitt að ráði að vetrarlagi, og við
skulum vona, að hor og fellir sé að mestu leyti úr
sögunni, og hefur samt tekið nógu langan tima fyr-
ir þjóðina að þvo af sér þann smánarblett. Varla
verður þvi þó með sanni haldið fram, að allt sé
sem skyldi um meðferð okkar á hrossum, þar sem
enn er stóð, sem ætlað er að lifa að mestu leyti á
útigangi, og ekki er grunlaust um, ef grannt væri
farið i saumana, að þar eimi sums staðar eftir af
óhugnanlegasta fyrirbærinu i búskaparsögu Is-
lendinga.
Þessi sunnudagur er nefndur dagur dýranna og
á að minna landsmenn á þá skyldu sérhvers sæmi-
legs manns að fara vel með þau dýr og þær skepn-
ur, sem hann hefur undir höndum eða á við að
skipta. Á meðan misbrestur er á þvi, er alvarleg
veila i þjóðmenningu okkar og siðferðileg ábyrgð
slappari en góðri lukku stýrir. Af fjárhagslegum,
menningarlegum og siðferðilegum ástæðum er
það boðorð, sem ekki má hundsa, að fara vel og
skynsamlega með fiskislóðirnar, landið og allt,
sem lifir og hrærist meðal okkar, Og það boðorð
tekur jafnt til gæludýra sem búfénaðar, fugla og
gróðurs.
Á þessu hausti er sérstaklega vert að minna á,
að i heilum landsfjórðungum er nú minni heyja-
forði og einkanlega lakari en gengur og gerist, og
það þarf aðgát um ásetningu og fóðurbætisöflun, ef
ekki skal teflt á tæpara vað en bændastéttinni er
samboðið. — JH
ERLENT YFIRLIT
Leone á erfitt verk
framundan
Samningalagni hans er viðbrugðið
Giovanni Leone
FREKAR kyrrthefur verið I
Itölskum stjórnmálum eftir
fall Fanfanis sem fram-
kvæmdastjóra kristilega
flokksins, en það kom I kjölfar
þess ósigurs, sem flokkurinn
beið fyrir kommúnistum I hér-
aðsstjórnarkosningum fyrr I
sumar. Kommúnistar hafa
fariðsér hægt, þrátt fyrir sig-
urinn, og eru það sennilega
hyggileg vinnubrögð, eins og
ástatt er. Margir stjórnmála-
atburðir munu gerast með
haustinu, eins og flokksþing
hjá stjórnarflokkunum.
Kommúnistar vilja sennilega
sjá betur, hvernig taflið stend-
ur áður en þeir ákveða næsta
leik.
Yfirleitt er þvi spáð, að bU-
ast megi við stjórnarkreppu,
þegar kemur fram á haustið.
Stjóm Moros fái vart staðizt
lengur. Stjórnarkreppan muni
sennilega leiða annaðhvort til
þess, að mynduð verði ný
stjóm með þátttöku sósialista
eða að efnt verði til kosninga.
Ef sósíalistar taka þátt i
stjóm, þykir ekki ósennilegt,
að þeir setji það skilyrði, að
stjórnin hafi samráð við
kommUnista um lausn ýmissa
mála, þótt þeir verði utan
stjómarinnar, eða likt og rik-
isstjórnir oft hafa við helztu
stjómarandstöðuflokka i þing-
ræðisrikjum. Slikt samráð er
ekki haft við kommiinista nU,
heldur eru þeir i eins konar
banni á þingi hvað þetta snert-
ir. Þetta gæti orðið upphaf
þess, að kommúnistar yrðu
stjórnarflokkur siðar. Sagt er,
að Berlinguer, leiðtogi komm-
Unista, geti vel hugsað sér að
undirbUa þannig stjórnarþátt-
töku kommúnista i áföngum,
en hann sé hvorki áhugasam-
ur um kosningar eða stjórnar-
þátttöku að sinni. Eins og
ástatt sé, muni kommúnistar
græða á þvi að eins konar bið-
timi haldist.
Ef til stjórnarkreppu kem-
ur, þykir sennilegt, að mjög
muni reyna á forseta ttaliu,
Giovanni Leone, en hann hefur
siðan i desember 1971 oftast'
reynzt laginn i þvi að koma
nýrri stjórn á laggirnar.
Leone á enn eftir þrjú ár af
kjörtimabilinu, en forseti er
kosinn til sjö ára á ttaliu. For-
setinn er kosinn af kjörþingi,
sem er m.a. skipað fulltrúum
beggja þingdeilda. Alls sitja
það 1008 fulltrúar. 1 tveimur
fyrstu umferðum þarf forseta-
efni 2/3 hluta atkvæða til að ná
kosningu, en eftir það nægir
einfaldur meirihluti eða 505
atkvæði. Oft þarf margar at-
kvæðagreiðslur áður en eitt-
hvert forsetaefnanna hefur
náð tilskildu atkvæðamagni.
SIÐASTA kjörþing, þegar
Leone náði kosningu, varð
mjög sögulegt. Það stóð i 16
daga og fóru fram ekki færri
en 23 atkvæðagreiðslur. 1 upp-
hafi voru þrir frambjóðendur.
Kristilegi flokkurinn valdi
Fanfani, fyrrv. forsætisráð-
herra sem forsetaefni sitt,
sósialistar völdu Martino
varaforsætisráðherra sem
forsetaefni sitt, og sósial-
demókratar völdu Saragat
forseta sem forsetaefni sitt.
KommUnistar völdu þann
kost, að hafa ekki sérstakan
frambjóðanda, heldur studdu
þeir Martino. Tilgangur
þeirra með þvi var sá að nálg-
ast sósialista og torvelda
þannig samstarf þeirra við
kristilega flokkinn i framtið-
inni. Þeir Fanfani og Martino
náðu aldrei svo langt, að þykja
liklegir til sigurs og skiptu
flokkar þeirra þá um fram-
bjóðendur. Kristilegi flokkur-
inn tefldi fram Giovanni
Leone og sósialistar Nenni,
hinum áttræða leiðtoga sinum.
Leone fékk strax 504 atkvæði,
en i næstu atkvæðagreiðslu
518. Það nægði honum vel til
aö ná kosningu og tók hann við
forsetaembættinu.
Talið er,aðLeone hafi hlotið
stuðning margra kjörmanna
Ur hópi Lýðveldisflokksins,
frjálslynda flokksins og sósi-
aldemókrata, en engir þess-
ara fiokka vildu veita Fanfani
stuðning. Kommúnistar kusu
Nenni, en nýfasistar munu
flestir hafa skilað auðu, eða
kosið einhvernannan en hinn
tveggja aðalkeppinauta.
Nenni fékk 408 atkvæði i loka-
atkvæðagreiðslunni.
SIGUR sinn átti Giovanni
Leone þvi að þakka, að hann
hafði staðið að mestu utan og
ofan við flokkadeilurnar og oft
reynzt bezti sáttasemjarinn.
Menn treystu þvi, að þessir
hæfileikar hans myndu nýtast
vel i forsetaembættinu.
Giovanni Leone er fæddur i
Napoli 3. nóvember 1908, son-
Þannig lýsir Frankfurter All-
gemeine stjórnmálaástandinu
á italiu.
ur þekkts málafærslumanns.
Hann lauk lagaprófi 28 ára
gamall og varð fljótlega eftir
það prófessor, sem hafði saka-
málalöggjöf sem aðalfræði-
grein sina. Astfiðsarunum var
hann yfirmaður lögfræðideild-
ar hersins. Að lokinni styrjöld-
inni gerðist hann einn af stofn-
endum kristilega flokksins og
var hann kjörinn i neðri deild
þingsins 1946 og átti þar sæti
óslitið til 1967, er Saragat skip-
aði hann öldungadeildarþing-
manna ævilangt. Jafnhliða
þingmennskunni gegndi hann
prófessorsembætti við háskól-
ann i Róm og lagði mikla
stund á ritstörf. Hann hefur
skrifað rúmlega 100 meiri-
háttar ritgerðir um lögfræði-
legefni. Aþingi bar ekki mikið
á honum opinberlega og hann
þótti ekki ræðumaður nema i
meðallagi. Veldur þvi m.a. að
hann talar mállýzku og er
manna hraðmæltastur. Oft
getur þvi verið erfitt að skilja
hann. En að tjaldabaki var oft
leitað til hans, þegar i óefni
var komið og hefur hann hlotið
þá viðurkenningu að vera
manna færastur að sætta ólik
sjónarmið. Tvivegis, eða 1963
og 1968 var hann forsætisráð-
herra um skamma stund,eða á
meðan að samkomulag náðist
ekki um annan. Um nokkurt
skeið var hann forseti neðri
deildarinnar, sem er aðaldeild
þingsins.
LEONE hefur þótt reynast
vel sem forseti. Hann hefur
fylgt þeim sið, að vera sem
mest utan og ofan við flokka-
deilurnar og þvi hefur honum
gengið vel að laða flokkana til
samstarfs. En stjórnmálaþró-
unin á Italiu hefur orðið sú, að
alltaf verður örðugra og örð-
ugra að mynda starfhæfa
stjóm. Þvi er almennt spáð,
að sú stjórnarmyndun, sem
biði Leone siðar á þessu ári,
verði sú erfiðasta, sem hann
hafi þurftað glima við — Þ.Þ.