Tíminn - 21.09.1975, Blaðsíða 9

áunnúd'agúr 21. septémbéV' 1975.
v TÍMINN
9
Gunnar S. Björnsson:
Byggingariðnaður og
þróunarskýrsla
Rannsóknaráðs ríkisins
Þegar skýrsla sú, sem
Rannsóknaráð rikisins hafði
forgöngu um að gerð væri, kom út
nU um sfðustu mánaðamót, tel ég
að gert hafi verið gott átak i mál-
efnum byggingastarfsemi.
Það hlýtur að vera mikil lyfti-
stöng fyrir jafnstóran atvinnuveg
og byggingastarfsemin er að fá
fram á einum stað ábendingar
um alla meginþætti hennar, og
það sem henni er gengt á ein-
hvern hátt.
Ekki getur farið hjá þvi, að i
slikri skýrslu komi fram ýmsar
ádeilur á þau kerfi, sem
viðgengizt hafa undanfarin ár,
enda væri annað furðulegt i þvi
þjóðfélagi, sem við búum við.
Þeir,sem lesa þessa skýrslu, og
hafa jafnframt einhverja
þekkingu á málinu, sjá fljótt, að
viða þarf að athuga okkar skipu-
lagningu á byggingastarfsemi, ef
vel á að fara. Það sem þó vekur
furðu mina er, hversu ranga og
óljósa mynd nefndarmenn hafa
gefiðaf skýrslunni i blaðaskrifum
og viðtölum. Þar hefur fátt annað
komizt að en ádeilup á meistara-
kerfið og iðnaðarmenn i heild.
Meistarakerfið
Þótt vafalaust megi margt
finna að byggingameisturum og
iðnaðarmönnum almennt, þá
held, ég, að það sem ábótavant sé
i byggingariðnaði, sé langtum
vfðfeðmara og eigi sér rætur á
mörgum sviðum, sem tengd eru
þessari starfsemi, enda kemur
það glöggt i ljós i skýrslunni.
Ef litið er á ymsa þætti þess,
sem fram er sett i skýrslu þess-
ari, má segja að þar sé fátt nýtt
að finna, frá þvi sem rætt hefur
verið um á undanförnum árum.
Nefndin virðist hafa tekið upp
slagorð iðnnema um afnám
meistarakerfisins, þar sem það
kerfi er að hennar dómi
höfuðmeinsemd byggingarstarf-
seminnar.
Þeir telja, að endurskoðun lög-
gjafar um iðju og iðnað geti opnað
möguleika til fjöldaframleiðslu
og iðnvæðingar.
Eflaust getur rýmkun þeirrar
löggjafar átt þar einhvern hlut að
máli, svo framarlega sem sveina-
samtök sýna þar réttan skilning á
málum. Eneins og vinnulöggjöfin
er uppbyggð nú, geta launþega-
samtök verið erfiður þröskuldur
hvað snertir allar nýjungar. Sú
skoðun nefndarinnar, að ekki sé
hægt að koma við fjöldafram-
leiðslu vegna laganna, er algjör
misskilningur, má i þvi sambandi
benda á mörg húsgagnaverk-
stæði, sem nýta heimild laganna
um verksmiðjurekstur.
Ekki virðast nefndarmenn hafa
kynnt sér til fullnustu þær kröfur
og skoðanir, sem iðnmeistarar
hafa sett fram á undanförnum ár-
um, um að iðnnám fari að mestu
fram i skólum, um aukna mennt-
un til handa iðnmeisturum, og að
slik menntun, t.d. Meistaraskóli,
verði gerð að skilyrði fyrir veit-
ingu meistarabréfs.
Ég held, að slík menntun myndi
gera menn hæfari til að gegna
hlutverki sinu, jafnt sem almenn-
ir meistarar og byggingastjórar.
Ákvæðisvinna og
samningar
Varðandi seinvirka tæknivæð-
ingu byggingarfyrirtækja tel ég,
að ekki sé við byggingamenn eina
að sakast, þótt ákvæðisvinnan
eigi þar vafalaust einhverja sök,
heldur séu þar þyngstir á metun-
um ýmsir aðrir þættir, s.s. smæð
verkefna, lóða- og skipulagsmál
og erfiðleikar fyrirtækja með
fjármagnsfyrirgreiðslu, ásamt
þeim reglum, sem gilt hafa fyrir
álagningu á vinnu þessara
greina, þannig að fyrirtæki hafa
ekki getað byggt sig upp án utan-
aðkomandi aðstoðar.
Ákvæðisvinnutaxtar iðnaðar-
manna eru talsvert gagnrýndir i
skýrslunni. Eflaust á sú gagnrýni
talsverðan rétt á sér, þegar um er
að ræða nýjungar og fjöldafram-
leiðslu. Aftur á móti höfum við
mörg dæmi þess, að ákvæðis-
vinna kemur hagstæðar út fyrir
verkkaupa heldur en timavinna,
og væri miður, ef ekki væri hægt
að halda við þvi vinnuformi á
heilbrigðan hátt.
Þess má geta, að allar breyt-
ingar á ákvæðisvinnutöxtum eru
samningamál, og þvi er við
ramman reip að draga varðandi
lagfæringar, þar sem launþega-
samtökin eru annars vegar og oft
ekki of mikill skilningur á þeim
nýjungum sem til koma.
Hvað kjarasamningum iðnað-
armanna viðkemur, þá má geta
þess, að þeir fara fram á sama
grundvelli og aðrir samningar,
undir yfirstjórn Vinnuveitenda-
sambands Islands og Alþýðusam-
bands Islands, og eru þvi háðir
sömu forsendum og aðrir samn-
ingar.
Stöðlun, skipulags-
og lóðamál
I skýrslunni er talsvert minnzt
á stöðlun eininga og húshluta. Þar
er ég sammála nefndarmönnum
um að gera þurfi stórátak. Mætti
eflaust lækka byggingarkostnað
talsvert með skipulögðum að-
gerðum á því sviði. Jafnframt
þarf að efla skilning almennings á
hagkvæmni slikrar stöðlunar.
Einnig má nefna, að svo til útilok-
að er að beita meiri verksmiðju-
framleiðslu, nema stöðlun komi
til.
Kafli sá er fjallar um skipulags-
oglóðamál er svo til samhljóða á-
liti, sem fram kom á aðalfundi
Meistarasambands bygginga-
manna á sl. vori. Sá seinagangur
ogskipulagsleysi, sem rikt hefur i
lóðaúthlutunum hjá allflestum
sveitarfélögum, hefur gert bygg-
ingaraðilum svo til útilokað að
gera raunhæfar rekstraráætlanir
fram i timann, og þar af leiðandi
dregið úr áhuga fyrirtækja á
tæknivæðingu, þar sem ekici er
hægt að sjá fyrir, ,hvaða verkefni
verða fyrir hendi á næstu árum.
Eðlilegra væri að byggingar-
fyrirtækjum væri úthlutað skipu-
lega ákveðnum svæðum, þannig
.að þar gæti skapazt ákveðin rað-
vinnsla húsa.
Fjármögnun og
rannsóknir
Þar er svipaða sögu að segja.
Lánafyrirgreiðsla bankakerfisins
til byggingafyrirtækja hefur ver-
ið af mjög skomum skammti.
Óvissa um hvenær lána er að
vænta frá húsnæðislánakerfinu,
og oft mikill dráttur á greiðslu
lána frá þeim tima sem bygging-
ar eru lánshæfar.
Eitt er það þó, sem mér finnst
algjörlega vanta i skýrslu þessa,
en það er þó sá hlutur, sem ætti að
standa Rannsóknaráði næst að
veita athygli og hafa forgöngu
um, en það eru raunhæfar rann-
sóknir, bæði hvað varðar efni,
vinnu og skipulag, og þá ekki sizt
hvað gert sé eða gera þurfi. i út-
gáfu upplysinga um þessi mál.
Vitað er, að ýmsar upplýsingar
varðandi byggingar liggja fyrir
hjá mörgum stofnunum, en engin
þein-a virðist hafa bolmagn eða
vilja til að gefa eitthvað út af
þeim fróðleik.
Sem stjórnarmaður i Rann-
sóknastofnun byggingariðnaðar-
ins er ég dálitið hissa á þeim full-
yrðingum, sem forstjóri R.b. læt-
ur frá sér, vegna þess að þar læt-
ur hann að þvi ligg ja, að stofnunin
hafi i höndunum gögn sem sýna,
að okkar byggingariðnaður sé
mjög óhagkvæmur, bæði hvað
viðkemur efni og vinnu.
Mér vitanlega hefur ekkert,
sem styður þá kenningu, komið
frá stofnuninni til byggingariðn-
aðarins, og er þó R.b. sú stofnun
sem þjóna á þessum iðnaði fyrst
og fremst.
Rannsóknastofnun byggingar-
iðnaðarins er ekki eina stofnunin,
sem á að fylgjast með hag-
kvæmni byggingariðnaðarins
hvað snertir kostnað o.fl. Hús-
næðismálastofnun rikisins á sam-
kvæmt 3. gr. laga frá 12. maí 1970
að gegna veigamiklu hlutverki i
þessum efnum.
Þvi miður hefur þessum málum
verið alltof litill gaumur gefinn. A
undanförnum árum hefur Meist-
arasamband byggingamanna sett
fram ábendingar um ýmislegt,
sem betur megi fara i byggingar-
iðnaði, en litið tillit hefur verið
tekið til þess, sem þar hefur verið
bent á. Sveinasamtökin hafa hins
vegar ekki látið mikið til sin
heyra um þessi efni, og litið lagt
til mála svo betur megi fara. Þvi
er það dálitið furðuleg skoðun,
sem fram kemur i skýrslunni, og
þó sérstaklega i fjölmiðlum, að
meistarakerfið sé aðaldragbitur
á lagfæringar og endurbætur i
byggingariðnaði.
Ef svo er, eru iðnmeistarar öfl-
ugri en ég hefði haldið.
Ég vil að lokum láta i ljós þá
von mina og ósk, að sú athygli og
umræður um þessi mál, sem
skýrslan vekur, verði ekki loft-
bóla, sem hjaðnar á skömmum
tima, heldur megi það verða
hvatning til að efla og bæta bygg-
ingariðnað okkar, til hagsbóta
fyrir alla. Bæði þá er standa að
byggingaframkvæmdum, og þá
sem síðan nýta þær ibúðir, sem út
úr þeim framkvæmdum koma.
Ennfremur að fjölmiðlar túlki
þessimál afþekkingu og skilningi
á þeim vandamálum, sem við er
að etja, en ekki sem upphrópun og
ádeilur á ýmsa þætti byggingar-
iðnaðarins.
Reykjavik 18.9
Gunnar S. Björnsson
Rafmagnsveitur rikisins óska að ráða nú
þegar vana
götunarstúlku
Laun skv. kjarasamningum rikisstarfs-
manna.
Upplýsingar veitir starfsmannastjóri.
Rafmagnsveitur rikisins
Laugavegi 116
Reykjavik
Söngsveitin Fílharmonía
auglýsir:
Vetrarstarfið hefst 22.9.1975 með æfingu i
Melaskólanum kl. 20.30.
Verkefni i vetur:
Carmina Burana
eftir Carl Orff.
Sdlumessa (Reqiuem)
eftir G. Verdi
Kórstjóri: Jón Ásgeirsson tónskáld.
Stjórnandi: Karsten Andersen.
Kórskóli starfar.
Nýir félagar eru velkomnir. Hringið i
sima, 22158, 33657 eða 42321.
Stjórnin.
IÐNSKÓLINN í REYKJAVÍK
Meistaraskólinn 1975—1976 tekur til starfa
föstudaginn 10. okt. næstkomandi og verð-
ur settur kl. 5 siðdegis þann dag i stofu 202.
Innritað verður til 3. október i skrifstofu
skólans á venjulegum skrifstofutima.
Teknir verða mest 50 nemendur og ganga
þeir fyrir, sem lokið hafa sveinsprófi i
múrun og húsasmiði árið 1973 eða fyrr.
Skólagjald er kr. 9.000.-
Skólastjóri.
Vélstjórar
Kaupfélag Vopnfirðinga óskar eftir að
ráða vélstjóra til starfa i frystihúsi.
Upplýsingar hjá Halldóri Halldórssyni i
sima 97-3201, Vopnafirði.
NÖTIÐ
ÞAÐBESTA
ER
KVEIKJAN
í LAGI?
Kveikjuhlutir
í flestar tegundir
bíla og vinnuvéla
frá Evrópu og Japan.

—IILOSSI^—
Skipholti 35 • Símar: . ,
8-13-50 verzlun • 8-13-51 verkstæði • 8-13-52 skrifstofa