Tíminn - 16.05.1976, Qupperneq 30

30
TÍMINN
Sunnudagur 16. mai 1976.
Það heyrist oft sagt i fréttum,
að bilaeign landsmanna hafi
aukizt verulega á siðustu árum.
Eins má auðvitað fullyrða, að
hljómplötueign landsmanna
hafi aukizt verulega á síðustu
árum. Um það geta vart verið
skiptar skoðanir.
En hvernig farið þið með
plöturnar ykkar? Astæða er til
að ætla, að. alltof margir popp-
unnendur fari iUa með plötur
sinar — og þvi ætlum við hér i
Nú—timanum að benda á
nokkur atriði, sem ykkur væri
hollt að hafa i huga um meðferð
á plötum.
Þið gerið ykkur kannski ekki-
grein fyrir þvi, að það eru mikil
verðmæti i plötunum. Við vitum
jú hvað plötur eru orðnar dýrar
— en hugleiðum hvað það væri
dýrt að endurnýja plötusafnið,
ef svo iUa væri farið með
plöturnar, að ekki væri lengur
hægt að njóta þess að hlusta á
þær.
Eitthvað það ergilegasta sem
hægt er að hugsa sér, er að
hlusta á plötur sem eru rispaðar
— ég tala nú ekki um ef þær
hjakka i sama farinu — og það
vatni með uppþvottalegi. Ef það
dugir heldur ekki — hentu þá
plötunni!
Þegarbúiðeraðþvoplötu upp
úr vatni,erbeztað láta loftið sjá
um að þurrka hana.
Þá er enn eitt mikilvægt
atriði, sem nauðsynlegt er að
hafa i huga. StafUð plötunum
ekki hverri ofan á aðra, heldur
raðið þeim upp á endann.
Þá má minnaá það, að óvitur-
legt er að lána plötur, þvi þá er
sú hætta alltaf fyrir hendi, að
þær komi rispaðar og jafnvel
stórskemmdar tU baka.
Ferðu vel með plöturnar þínar?
er aldrei hægt að njóta þeirrar
tónlistar að fullu sem er á
rispuðum plötum.
Það er ekki ýkja mikill vandi
að hugsa þannig um plöturnar,
að þær geymist svo að segja
órispaðar, og án aukahljóða, ef
nokkur grundvaUaratriði eru
höfð i huga.
Fyrst og fremst þarf að
geyma plöturnar ávallt i plötu-
umslögunum, (þó ekki meðan
verið er að spila þær!) en þetta
vill fóUi einmitt trassa. Það er
ekki óalgengt að sjá plötur
liggja út um aUt, án þess að þær
séu i plötuumslögunum. Ekki er
siður mUíUvægt að sjá svo um,
að plöturnar séu i pappirs-
umslaginu, þvi þær geta rispazt
á þvi' einuaðhafa þær óvarðar i
hörðu plötuumslaginu. Og
munið: setjið plöturnar fyrst i
pappi'rsumslagið, siðan i hitt, og
látið opna endann ekki snúa
fram, heldur aftur.
Gæta verður þess i hvert sinn
sem plata er spiluð að koma
aldrei við skorurnar á plötunni,
heldur aðeins við brúnirnar og
plötumiðann, þvi skorurnar á
plötunni eru einmitt það við-
kvæmasta.
Eflaust eiga margir i
vandræðum með að halda
plötunum sinum hreinum, þvi
sifellt vill safnastryk og skitur á
plöturnar. Með þvi að hafa
plöturnar alltaf i umslögunum,
verður þetta vandamál ekki
eins stórt — og svo er ágætt að
blása aðeins á plöturnar, áður
en þær eru settar á fóninn.
Þegar þið sjáið að það dugar
ekki, verður að gri'pa til
hjálpartækja, sem eru mörg og
margvisleg og fást i öllum
verzlunum, sem selja plötur. A
sumum plötuspilurum er ryk-
bursti á tónarminum, og það
þykir mjög gott. A enn öðrum
plötuspiiurum er aukaarmur
með rykbursta, sem kemur að
sömu notum. Þá er hægt að fá
núna hreinsunarplötur, sem eru
alveg eins i laginu og venjulegar
plötur (það eru þó engin lög á
slikum plötum). Þær eru settar
á plötuspilarann — og siðan
hljómplöturnarofan á hreinsi-
plötuna. Þá er hægt að fá ýmiss
konar hreinsivökva og sérstaka
klúta til þess að losna við rykið
og skitinn, sem sezt i plötu-
skorurnar.
Séu hins vegar plöturnar
orðnar verulega skitugar, þýðir
ekkert að nota áðurnefnd tæki.
Þá er einfaldast að þvo þær
hreinlega upp úr köldu vatni,
setja plötunaundir kalda vatns-
bununa og strjúka yfir hana
með mjúkum pappirsklút. Ef
þetta dugir ekki, þá má reyna
að þvo plöturnar upp úr volgu
Plötur þola illa mjög mikinn
hita, og sólarljós getur farið illa
með þær. Sú hætta er fyrir
hendi, að plöturnar bráðni og
verpist i miklum hita.
Nálarnar i plötuspilaranum
verða að vera mjög góðar, ef
ykkur á að takast að halda
plötunum svo til óskemmdum i
áraraðir. Talið er nauðsynlegt
að skipta umnálar a.m.k. einu
sinni á ári og auðvitað verða
þær að vera af beztu gerð.
Flestir nýrri plötuspilarar hafa
stillibúnað fyrir þann þunga,
sem nálin hvilir á plötunni með,
ogbezt er að hafa grammafjöld-
ann sem minnstan, þvi það
þýðir minna plötuslit.
Ef þið hafið þessi atriði i
huga, þá ætti að varðveita
plötusafnið, þannig að það verði
ykkur og öðrum til ánægju i
mörg ár.
TÆKNIBYLTING
í POPPINU
,,ER popptónlistin stöðnuö?
Eflaust hafa margir spurt
sjálfa sig þessarar spurningar
á siðustu árum — og komizt að
misjöfnum niðurstöðum. Ég
hef oft spurt sjálfan mig þess-
arar spurningar, og fengið það
svar, að auðvitað sé það tóm
lygi, að popptónlistin sé stöðn-
uð. Það geti ekki gerzt, vegna
þess hve margir snillingar
helga sig popptónlistinni — og
sifellt séu að koma á mark-
aðinn áhugaveröar og raunar
mjög góðar plötur, sem fá
fimm stjörnur og kannski
fimm stjörnur og plúsa hjá
ykkur poppskrifurunum.
Undanfarið hef ég verið að
velta þessu fyrir mér af meiri
alvöru en oft áður. Og nú er ég
orðinn i vafa og meira en þaö
Hefur popptónlistin ekki, þeg-
ar á allt er litið, staðið nokk-
urn veginn i stað ellegar farið
dálitið aftur á bak? Hvar eru
þessi áþreifanlegu dæmi um
það að þróunin hafi orðið mikil
i poppinu, eins og sumir vilja
vera láta? Hvar eru snilling-
arnir — og af hverju nefnum
við þá snillinga?
Er stúdióið orðið
mikilvægara en lista-
maðurinn?
Ég hef komizt að þeirri nið-
urstöðu, að þróunin i poppinu
sé nær einvörðungu á tækni-
lega sviðinu. Það hefur sem sé
orðið tæknibylting i poppinu á
síðustu 5 árum, eða svo. Allir
hafa keppzt við að hafa plötur
sinar sem tæknilega fullkomn-
astar — hljóðblöndun, press-
un, skurður, hljómun — allt
þarf þetta að vera svo hundrað
prósent. En er hér ekki verið
að fara rangt að hlutunum? Er
stúdióiö með öll sin tæki orðið
mikilvægara en listamaðurinn
sjálfur?
Er það ekki einmitt þetta
sem hefur gerzt? Allir hafa
einblint um of á tæknihliðina,
og afleiðingin hefur orðið sú,
að tónlistarsköpunin hefur
orðið að vikja úr fyrsta sæti i
annað. Af hverju er ekki leng-
ur nægilegt að heyra plötu,
sem flytur hugljúfa og vel
gerða melódiu, þótt svo að
tæknilegir annmarkar séu
kannski á plötunni sjálfri? En
þetta vill fólk ekki lengur. Nú
eiga allir flottar og finar
stereosamstæður með
demantsnálum og guð má vita
hvað — og illa unnar plötur
eru sko ekki nægilega góöar I
kjaftinn á þessum finu græj-
um.
Guð — hvað þeir
eru góðir!!
Svo gerist það bara einn
daginn, að gömlu lögin, sem
voru vinsæl fyrir 10-15 árum,
og sum enn eldri, rjúka upp
alla vinsældarlista og ung-
lingarnir, sem þekkja tækni-
væðingu aðeins ur stereogræj-
unum sinum, rjúka upp til
handa og fóta og kaupa ger-
semarnar. Þetta hefur bara
alveg farið fram hjá okkur —
þessir Bitlar. Guð, hvað þeir
eru góðir!!
Bréf til
Nú-tímans
Er þetta ekki talandi dæmi
um þá stöðnun, sem rikt hefur
i poppinu á siðustu árum.
Poppsérfræðingarnir eru nú
ekki aldeilis sammála. Þeir
segja, að hljómplötufyrirtæk-
in vilji bara græða meiri pen-
inga. En það er ekki bara það.
Hljómplötufyrirtækin vilja jú
öll græða meiri peninga, en
og sumt?
vilja það ekki allir? Þau sjá
sér leik á borði, — og hver get-
ur álasað þeim fyrir að endur-
útgefa þessar plötur, þegar al-
meningur vill eiga þær, vill
hlusa á þær, af þvi að á þeim
er góð tónlist — og af þvi að á
þeim er betri tónlist en popp-
stjörnur nútimans bjóða upp
á?
Léleg lög
á tæknifati
Þetta er heila málið. Fólkið
kaupir það bezta, það kaupir
það sem það hefur gaman af
og finnur að höfðar til þess.
Það er ekki lengur I tizku að
kaupa bara það sem telst vel
gert og gott. Við erum orðin
hundleið á þessum eilifu
hljómsveitum, sem ekki hafa
neitt annað að færa okkur en
léleg lög á einu allsherjar
tæknifati.
Það er að minum dómi aft-
urför, þegar hið einfalda og
smekklega hefur orðið aö
vikja fyrir hinu flókna og leið-
inlega, eins og gerzt hefur i
popptónlistinni. Þetta getur jú
að visu farið saman, og þess er
mörg dæmi, en upp til hópa er
popptónlistin flókin og leið-
inleg um þessar mundir.
En hefur hún þá ekki staðn-
að? Jú — svo sannarlega.
Þetta er að visu ekki algilt, en
i megindráttum má segja að
hún hafi staðnað — og jafnvel
farið aftur.
Kinks og
John Miles
Ég var aðhlusta á gömul lög
með The Kinks um daginn, og
þá rann allt i' einu upp fyrir
mér, hvað „gömlu” lögin er'u i
The Kinks
rauninni ofsalega góð. Til
samanburðar hafði ég plötuna
„Rebel” með þeirri stjörnu,
sem nú ku skina skærast á
Bretlandseyjum, John Miles
að nafni. Og það var óliku
saman að jafna. Kinks voru
einfaldlega miklu miklu betri,
frjórri, skemmtilegri, áheyri-
legri — og tónlistarlega á
miklu hærra plani en þessi
aumingja John Miles.
Það má vel vera að ykkur
lesendum (ef ég fæ bréfið
birt) sé misboðið með sliku
tali — og eflaust eruð þið mér
ósammála i öllum höfuðdrátt-
um. En ihugið málið og berið
saman tónlistarárin 1965-1969
og 1972-1976. Hver vinn-
ur???”.
Nú-timinn þakkar bréfið,
um leið og þátturinn hvetur
lesendur sina til þess að skrifa
þættinum um það efni, sem
bréfritari fjallar um, enda
þykirokkur raunar gefa tilefni
til andsvara, þótt þátturinn
muni ekki sjálfur svara þvi á
neinn hátt. Hins vegar væri
gaman að fá fram fleiri skoð-
anir um þetta mál.
—Gsal—
John Miles