Fréttablaðið - 19.01.2006, Blaðsíða 18

19. janúar 2006 FIMMTUDAGUR18
fréttir og fróðleikur
Fátt veldur fólki meiri hryllingi en frásagnir af mannáti, en slíkar frásagnir
hafa fylgt mannkyninu frá því sögur hófust. Fyrir dómi í Frankfurt í
Þýskalandi er nú verið að rétta á ný í máli tölvunar-
fræðingsins Armin Meiwes, sem dæmdur var fyrir
manndráp árið 2004 fyrir að hafa drepið og etið að
hluta mann sem gaf sig fram til þess.
Hvað er mannát?
Mannát er eins og liggur í orðsins hljóðan þegar
maður leggur sér til munns hluta af líkama annars
manns. Ýmsir þjóðflokkar hafa í gegnum söguna verið
sagðir hafa ástundað mannát, oftast í tengslum við
trúarlegar athafnir. Það er hins vegar mjög umdeilt
meðal mannfræðinga hversu algengt slíkt hafi verið í
raun. Sumir mannfræðingar hallast að því að mannát
hafi nær aldrei átt sér stað, en aðrir segja það hafa
verið allalgengt í frumstæðum samfélögum. Þekktar eru frásagnir fyrstu
Evrópumannanna sem komust í kynni við indíánasamfélög Vesturheims af
helgisiðum meðal þeirra sem fólu í sér mannát. Þar sem Ísabella Spánar-
drottning leyfði landvinningamönnum sínum aðeins þrælkun indánaþjóða
sem stunduðu mannát urðu frásagnir af mannætuindíánum stórlega ýktar.
Eru til staðfest dæmi um mannát í nútímanum?
Staðfest tilfelli mannáts á síðari tímum tengjast flest
annaðhvort hungursneyð, stríði eða geðbiluðum
einstaklingum. Dæmi um mannát eru þekkt úr
hungursneyðinni miklu í Úkraínu á fjórða áratugnum,
í umsátrinu um Leníngrad í síðari heimsstyrjöld, í
borgarastríðinu í Kína á fimmta áratugnum og meðal
japanskra hermanna í Kyrrahafsstríðinu. Í október
1972 hrapaði flugvél í Andesfjöllum. Eftir nokkurra
vikna sult tóku nokkrir úr hópi þeirra sem komust
lífs af úr slysinu að borða kjöt af frosnum líkum fólks
sem fórst. Meðal þekktra glæpamanna sem dæmdir
hafa verið fyrir mannát á 20. öld eru Albert Fish, Ed
Gein, Sascha Spesiwtsew, Fritz Haarmann („slátrarinn frá Hannover“) og
Andrei Chikatilo, „hinn sovéski Hannibal Lecter“. Þessir menn voru allir
raðmorðingjar sem borðuðu hluta af fórnarlömbum sínum.
FBL-GREINING: MANNÁT
Fátíðara en ætla mætti af frásögnum
> Nemar í flugumferðarstjórn hjá Flugmálastjórn Íslands
Heimild: Hagstofa Íslands
Svona erum við
Um 80 prósent
kvenna telja
sig finna fyrir
miklu óöryggi í
miðborginni um
helgar, af því er
fram kemur í
nýlegri könnun.
„Ég hef aldrei
fundið fyrir óör-
yggi í miðbæn-
um,“segir Birna
Þórðardóttir sem
er búsett í 101.
Er þessi ótti
kvenna skiljan-
legur? Að sumu leyti. En svo er sagt
að óöryggið komi innan frá. Þar sem
fólk er saman komið er misjafn sauð-
urinn og maður verður að taka mið af
því hvort sem maður er staddur í Róm
eða Reykjavík.
Hefur samsetning mannlífsflórunn-
ar breyst? Breytingin sem ég merki
fylgir í kjölfar á breyttum opnunartíma
skemmtistaða. Það að fólk skuli vera
að djamma, djúsa og þess vegna að
dópa til sjö eða átta á morgnana getur
haft ýmislegt í för með sér. Það er
kannski þannig á sig komið að hægt
er að gera því ýmislegt, því það er
ekki fært um að passa sig. Þá hefur
verið meira af spíttdópi í gangi sem
getur gert fólk ofbeldissinnað. Það eru
samþættar ástæður sem valdið hafa
ákveðnum breytingum.
BIRNA ÞÓRÐARDÓTTIR
Íbúi í miðborginni
SPURT & SVARAÐ
ÓTTI KVENNA Í MIÐBÆNUM
Aldrei fundið
fyrir óöryggi
Karlar
Konur
8
6
6
4
5
3
2002 2003 2004
Sænskir byggingamenn
hafa sent hingað til lands
sendinefnd til að afla
stuðnings við prófmál fyrir
Evrópudómstólnum. Málið
snýst um það hvort kjara-
samningar gistilandsins
eða heimalandsins gilda
þegar vinnuafl er sent
milli landa. Niðurstaðan
ræður úrslitum um þróun
vinnumarkaðarins.
Sendinefnd á vegum Norræna
bygginga- og tréiðnaðarsambands-
ins er komin hingað til lands til
að afla stuðnings stjórnvalda og
verkalýðshreyfingarinnar í próf-
máli fyrir Evrópudómstólnum.
Málið snýst um það hvort kjara-
samningar heimalandsins eða
gistilandsins eigi að gilda þegar
fyrirtæki í löndum þar sem laun
eru lág tekur að sér verkefni í lönd-
um þar sem laun eru hærri og fær
með sér vinnuafl að heiman.
Um er að ræða svokallað Vax-
holm-mál en lettneska fyrirtækið
Laval tók að sér að byggja skóla
í Vaxholm, nálægt Stokkhólmi.
Fyrirtækið flutti inn vinnuafl frá
Lettlandi og ætlaði að hafa það á
lettneskum kjörum sem eru mun
lægri en gilda í Svíþjóð. Bæði
byggingamenn og rafiðnaðar-
menn mótmæltu harðlega og var
málið sent fyrir félagsdóm.
Lægri eða hærri laun
Vaxholm-málið snýst um grund-
vallaratriði á norrænum vinnu-
markaði. „Það snýst um það hvort
kjarasamningar gistilandsins eða
heimalandsins gilda,“ segir Skúli
Thoroddsen, framkvæmdastjóri
Starfsgreinasambandsins, sem
hefur kynnt sér þetta mál.
„Það eru aðilar innan ESB sem
vilja að kjarasamningar heima-
landsins gildi. Það bætir stöðu
verktakafyrirtækja í fátækari
löndum en gæti haft alvarlegar
afleiðingar fyrir Norður-Evrópu
þar sem launastigið er hærra.“
Fyrir Evrópudómstólnum
er því tekist á um jafnvægi
PRÓFMÁL FYRIR EVRÓPUDÓMSTÓLNUM Lettneskt fyrirtæki kom með lettneska byggingamenn til Svíþjóðar og greiddi þeim samkvæmt
lettneskum kjarasamningum sem eru langt undir þeim sænsku. Ef niðurstaða í Evrópudómstólnum verður Lettunum í vil kemst norrænn
vinnumarkaður í uppnám. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Vill stuðning fyrir prófmál
Alla
r úlp
ur
-40%
Nú fer hver að verða síðastur til að gera góð kaup.
Risaútsölunni lýkur laugardaginn 21. janúar!
Opið fimmtudag 19. janúar kl. 8–18
– föstudag 20. janúar kl. 8–18
– laugardag 21. janúar kl. 10–16
Fjalla
reiðh
jól
Áður
16.9
00 k
r.
Nú 6.9
00kr.
Barn
abíls
æti
Áður
2.47
0 kr.
Nú 1.8
53kr.
Char
-Broi
l
CB 50
00
7.900
kr.
Húfu
r
199kr
. Skíð
ahan
skar
295kr
. V
aðstí
gvél
1.995
kr.G
öngu
skór
frá 3.3
18kr.
Dian
a Pa
ulo
Herr
a-, dö
mu-
og
barn
aflísp
eysu
r
-40%
Grandagarði 2, sími 580 8500
Útsöl lok25–80%
afslá
ttur