Fréttablaðið - 19.01.2006, Side 20

19. janúar 2006 FIMMTUDAGUR20
hagur heimilanna
MATUR & NÆRING BRYNHILDUR BRIEM MATVÆLA- OG NÆRINGARFRÆÐINGUR HJÁ UMHVERFISSTOFNUN
> Verð á kílói af kjúklingi í febrúar.
Miðað við verðlag á öllu landinu.
Heimild: Hagstofa Íslands
Útgjöldin
Það er ekki eins flókið og
margir halda að temja
sér hollar matarvenjur. Í
því samhengi er gott að
muna að margt smátt
gerir eitt stórt. Ef breyta á matarvenjum
eru skyndiátök og áhlaup ekki líkleg
til varanlegs árangurs. Þess vegna er
frekar mælt með hægfara breytingum
þar sem einstaklingarnir venja sig á
hið nýja mataræði þrep fyrir þrep. Fyrst
þarf að skoða hverju þarf að breyta,
byrja svo smátt og smátt og áður en
maður veit af hefur maður tamið sér
nýjan lífsstíl.
Almennt má segja að fjölbreytni í
fæðuvali sé lykilatriði hvað varðar hollt
mataræði. Með fjölbreyttu fæðuvali er
átt við að borða úr öllum fæðuflokkum,
kornvörur (brauð, morgunkorn, pasta),
ávexti og grænmeti, mjólkurvörur, kjöt,
fisk og baunir. Æskilegt er að hafa
fitunotkun í hófi og nota frekar mjúka
fitu (svo sem matarolíu) en harða
(smjörlíki, smjör). Hægt er að draga
úr fitunotkun með því að velja fitus-
kertar (léttar) mjólkurvörur, fituminna
viðbit á brauðið og sniðganga mjög
feitan mat eins og bjúgu,
djúpsteiktan mat og feit-
ar sósur. Þá er einnig
æskilegt að fara
sparlega með
sykurinn.
R e g l u l e g a r
máltíðir og hóf-
legt magn er nauð-
synlegt til að halda
þyngdinni í skefjum. Til
að tryggja fjölbreytni í máltíðum
má hugsa sér að matardiskunum
sé skipt í þrjá jafna hluta. Á einn hlut-
ann fer grænmetið, á annan kartöflur,
pasta eða hrísgrjón og svo kjöt, fiskur
eða baunir á þann þriðja. Sá sem er
ekki vanur að borða grænmeti með
matnum getur byrjað með að hafa
grænmetishlutann minni en stækkað
hann svo smátt og smátt. Sem dæmi
um hvernig hægt er að venja sig á
léttar mjólkurvörur er mælt með því
að sá sem er vanur að drekka nýmjólk
skipti fyrst yfir í léttmjólk og
þegar hann hefur
vanist henni má
snúa sér að
f j ö r m j ó l k
eða undan-
rennu. Eins
er hægt að
draga úr fitu-
notkun með því
að smyrja brauðið
sparlega og jafnvel
sleppa alveg að smyrja undir feitt
álegg. Með því að nota matreiðslu-
rjóma eða kaffirjóma í staðinn fyrir
venjulegan rjóma sparast líka fita.
Þegar allar þessar smábreytingar eru
lagðar saman kemur í ljós að heildar-
fituneysla einstaklings yfir árið hefur
minnkað um mörg kíló. www.mni.is
Bættar matarvenjur – mataræði þrep fyrir þrep
Nýtt íslenskt tryggingafyrirtæki, Elísabet,
hefur hafið starfsemi hér á landi en fyr-
irtækið lofar viðskiptavinum auknu frelsi
og lægra verði en gengur og gerist.
Jón Páll Leifsson, talsmaður fyrirtækisins, segir að þessu geti þeir lofað þar sem
yfirbygging er engin og öll starfsemi fer fram á netinu. Meðal nýjunga sem Elísabet
býður upp á er meðal annars styttri tryggingatími. Viðskiptavinir þurfa aðeins að
binda sig þann tíma sem þeir sjálfir kjósa og hafa meira val um hvað þeir tryggja en
þekkst hefur áður. Allar upplýsingar um tryggingafélagið má finna á elisabet.is
■ Verslun og þjónusta
Tryggingafélag með styttri binditíma
■ Vigdís Stefánsdóttir, nemi í erfða-
ráðgjöf, segir að eitt besta húsráðið
sem hún viti um sé að skipuleggja
vel heimilisþrifin og dreifa þeim yfir
vikuna þannig á hverjum degi sé
eitthvað smávegis þrifið.
„Þá þarf aldrei að þrífa
allt í einu og heimilis-
þrifin vaxa manni ekki
í augum. Maður getur
til dæmis skipulagt sig
þannig að á mánu-
dögum þrífur maður
baðið, á þriðjudögum
svefnherbergin, á
miðvikudögum forstofu
og svo framvegis,“ segir hún.
„Stærri verkefni eins og að taka skápa í gegn
er gott að setja á lista sem mánaðarverk og
skipuleggja þá hvenær í mánuði gengið er
í þau verk.“
GÓÐ HÚSRÁÐ
SKIPULEGGJA HEIMILIS-
ÞRIFIN
2002 2004 2005
51
5
kr
.
36
7
kr
.
34
4
kr
.
55
6
kr
.
2003
Á heimasíðu Neytendastofu er nú hægt að reikna út hversu mikið er
hægt að spara í raforkukostnaði með því að færa viðskipti frá einu
orkufyrirtæki til annars. Annars vegar er hægt að slá inn póstnúmer
og í hvernig húsnæði er búið og reiknast þá út hvað meðalárs-
reikningur hvers heimilis yrði hár, miðað við að kaupa rafmagnið frá
helstu sölufyrirtækjunum. Ef slíkur útreikningur gefur ekki rétta mynd
af orkunotkun heimilisins, er hægt að endurreikna og styðjast við réttan
fjölda kílówattstunda sem notuð eru.
■ Verslun og þjónusta
Nú er hægt að reikna út raforkusparnað
Eyrún Magnúsdóttir, einn umsjón-
armanna Kastljóssins í Ríkissjón-
varpinu, hefur keypt margt nyt-
samlegt um ævina en nefnir
þó fatnað í báðum tilvikum,
þegar hún er innt eftir því
hvað séu bestu og verstu
kaup sem hún hafi gert.
Eyrún nefnir strax rússneska
loðhúfu sem uppáhalds
flíkina sína en lýsir um leið
eftir henni, þar sem hún
hefur verið týnd í dágóðan
tíma. „Ég held að ég verði að
nefna loðhúfu sem ég keypti
á Rauða torginu í Moskvu
sem bestu kaup sem
ég hef gert. Hún kost-
aði tæplega þúsund
krónur en er afskaplega hlý og notaleg. Þó að
það sé af mörgu að taka get ég ekki staðist að
nefna þessa húfu því hún hefur reynst vel. Því
miður hef ég ekki fundið hana lengi og lýsi
hér með eftir henni.“
Eyrún segir útsölur oft hafa leikið sig grátt
þar sem hún freistist til þess að kaupa
á þeim föt sem hún hafi lítið með að
gera, einungis hagstæða verðsins
vegna. „Ég get ekki nefnt neinn einn
hlut sem verstu kaup ævinnar en ég
hef lært í gegnum tíðina að forðast
útsölur fatabúðanna, þar sem
ég enda alltaf á því að
labba út úr búðunum
með föt sem ég hef
ekkert með að gera.
Þetta á einungis við um
föt en ekki alla hluti.“
NEYTANDINN: EYRÚN MAGNÚSDÓTTIR SJÓNVARPSKONA
Rússneska loðhúfan sem týndist
VERÐKÖNNUN Á VETRARDEKKJUM*
Bræðurnir BS Bíla- Dekkja- Hjólbarða- Hjólbarða- Gúmmí-
Ormsson verkstæði höllin verkstæði Bæjardekk höllin Sólning vinnu-
Reykjavík Neskaupstað Akureyri Ísafjarðar Mosfellsbæ Reykjavík Kópavogi stofan
Ný vetrardekk + umfelgun 37.000 20.704 31.347 43.952 32.725 37.420 31.150 34.048
Ný nagladekk + umfelgun 43.000 26.704 37.347 50.752 38.546 43.600 38.350 40.223
Loftbóludekk/sambærileg + umfelgun 45.000 24.664 45.000 65.488 52.730 - - -
* Í öllum tilfellum er um að ræða fjóra hjólbarða sem umræddir söluaðilar mæltu með en ekki endilega þau ódýrustu. Ekkert mat er lagt á gæði
eða aðra þjónustu. Dekkjastærðin er algeng fólksbílastærð: 195/65/15. Hafa ber í huga að ekki er um tæmandi lista að ræða.
Þegar farið er í framkvæmdir getur borgað sig að leigja iðnaðarryksugu til
að ná upp sagi og jafnvel vatni sem venjulegar heimilisryksugur ráða ekki
við. Hjá Byko kostar leiga á ryksugum 3.000 krónur fyrir fyrsta daginn og
1.500 fyrir hvern dag eftir það. Ef leigutíminn er innan við fjórir tímar
er leigugjaldið 1.500 krónur. Einnig er hægt að leigja vatnsryksugur
og kostar þá fyrsti dagurinn 2.330 krónur. Hver dagur eftir
það, sem og hálfur dagur kostar 1.165. Þá þarf að kaupa
ryksugupoka sem kostar 850 krónur.
Hjá Húsasmiðjunni kostar leigan á iðnaðarryksugu
2,682 fyrir fyrsta sólarhringinn, en 1.490 fyrir hvern sólar-
hing eftir það. Ef leigutíminn er innan við fimm klukkustundir er
verðið 1.490 krónur. Þá er hægt að leigja ryksugu eftir klukkan fjögur
á daginn og skila henni fyrir níu morguninn eftir og greiða 1.490 kr.
■ Hvað kostar... að leigja iðnaðarryksugu
Hærra verð fyrir fyrsta daginn
Þeir sem enn hafa ekki skipt
yfir á vetrardekk gætu spar-
að sér talsverðar upphæðir
með því að gera verðsam-
anburð en tugum þúsunda
getur munað á vetrardekkj-
um milli dekkjaverkstæða.
Landsbyggðin stendur sig
vel.
Mikill atgangur hefur verið á hjól-
barðaverkstæðum víða um land alla
þessa viku en sérstaklega suðvest-
anlands, eftir að snjó fór að festa á
jörð.
Gerið verðsamanburð
Samkvæmt úttekt Neytendasamtak-
anna borgar sig að gera verðsam-
anburð áður en ný dekk eru keypt
undir fjölskyldubílinn. Á meðfylgj-
andi töflu má sjá að verðmunur er
talsverður milli verkstæða og eins
landshluta þegar kemur að kaupum á
dekkjum og umfelgun þeirra. Mesti
munurinn er á verði loftbóludekkja
og umfelgun á milli BS Bílaverk-
stæðis á Neskaupstað og Hjólbarða-
verkstæðis Ísafjarðar, en munurinn
er um 40 þúsund. Vitaskuld er um
gæðamun að ræða milli dekkjateg-
unda en ekkert mat er lagt á það í
þessari könnun. Aðeins var farið
fram á að viðkomandi staðir gæfu
upp verð á ónegldum og negldum
vetrardekkjum sem viðkomandi
mælti með undir meðal fjölskyldu-
bíl.
Að auki var tekið með verð á
svokölluðum loftbóludekkjum sem
mörgum þykja góð enda sýna rann-
sóknir að þau standa nagladekkjum
að mörgu leyti framar. Hafa ber í
huga að til eru ýmsar tegundir slíkra
loftbóludekkja og ekki er alltaf um
sömu tegund að ræða hér.
Umfelgun ein og sér kostar á
flestum stöðum milli fjögur og sex
þúsund krónur og þá upphæð geta
þeir sparað sér sem hafa til þess
tíma og aðstöðu.
Sami fjöldi á sumardekkjum
Fregnir hafa borist af því að
undanförnu að mikið sé af bílum
í umferðinni sem séu illa búnir til
vetraraksturs og margir jafnvel á
sumardekkjum.
Að sögn ýmissa sem rætt var
við á hjólbarðaverkstæðunum er
ekki meira um það nú en venjulega
en alltaf fjölgi þeim þó sem reyni
að komast hjá því að skipta enda
hefur veturinn styst í báða enda á
flestum stöðum á landinu síðustu ár.
Þess misskilnings hefur víða gætt
undanfarið að óheimilt sé að vera
á sumardekkjum í ófærð á borð við
þá sem verið hefur í höfuðborginni
síðustu dægrin. Það er rangt en hafa
ber í huga að tryggingafélög geta
takmarkað bætur sínar þyki sannað
að slitin dekk eða sumardekk hafi
átt þátt í að slys eða árekstur átti sér
stað.
albert@frettabladid.is
ANNRÍKI Mikið annríki hefur verið á dekkjaverkstæðum borgarinnar alla vikuna. Á Gúmmí-
vinnustofunni í Skipholti höfðu menn hraðar hendur enda margir sem biðu.
Mikill verðmunur á
vetrardekkjum