Fréttablaðið - 19.01.2006, Page 29

FIMMTUDAGUR 19. janúar 2006
Í GARÐINUM HEIMA
HAFSTEINN HAFLIÐASON SKRIFAR UM POTTAPLÖNTUR
STELLIÐ: CANARIAS
Canarias er vorlegt stell
sem fæst í versluninni
Búsáhöld í Kringlunni.
Stellið Canarias er búið til af
Vista Alerge, einum stærsta
og virtasta framleiðanda
eldhúsvara í Portú-
gal. Litirnir
minna á strend-
ur og sól og
lífga upp
á heimil-
ið. Can-
a r i a s
h e f u r
fengist
hér á
landi um
margra ára
skeið og er úr
fyrsta flokks postulíni sem þolir
bæði að fara í uppþvottavélar og
ofn. Það er með hefðbundnu sniði
og því tilheyrir allur venjulegur
borðbúnaður bæði fyrir kaffi og
mat.
Verið velkomin að Dalvegi 18.
Gallerí Húsgögn
Sími 554 5333
ÚTSALAN ENN
Í FULLUM GANGI
ALLT AÐ
70% AFSLÁTTUR
Leður sófasett 3ja sæta + 2 stólar frá kr. 99.000
Borðstofuhúsgögn og skenkar úr
gegnheilu tekki á frábæru verði
Opnunartími:
Virka daga frá kl. 11-18
Laugardaga frá kl. 11-16
Sunnudaga frá kl. 13-16
Bollarnir
myndarlegir.
Litirnir blandast á víxl
í Canarias-borðbún-
aðinum.
Diskarnir eru með
hefðbundnu formi.
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/S
TE
FÁ
N
Þrennt þarf til svo að pottaplöntur þrífist
sæmilega: Hita, raka og birtu. Og það þarf
að vera jafnvægi milli þessara þátta. En
því miður hallar nú oftast á. Með nútíma-
tækni og sjálfvirkum hitastillum helst hit-
inn jafn, hvort sem er á nóttu eða degi
árið um kring. Það hefur þau áhrif á loftr-
akann að hann er yfirleitt minni en æski-
legt þykir, bæði fyrir fólk og gróður. Lágur
loftraki kallar líka á meiri uppgufun frá
plöntunum og moldinni en eðlilegt væri,
þannig að vökva þarf oftar. Á veturna er
betra að vökva oft, en bara lítið í einu og
varast ber að rennvæta moldina. Meðan
birta er ekki næg falla flestar pottaplönt-
ur í eins konar hvíldar- eða dvalaástand
og þá er hætta á að rætur þeirra byrji að
rotna ef þær eru í mjög blautri mold. Á
veturna er því æskilegast að halda fremur
svölu kring um plönturnar og raða þeim
saman þannig að þær verndi hverja aðra
með því að hækka loftrakann í kring um
sig. En þessu verður varla við komið á
skrifstofum eða í heimahúsum og marg-
ir hafa gripið til þess að auka birtuna
með raflýsingu og reyna þannig að bæta
ástandið.
Er þörf á sérstakri blómalýsingu?
Birtan er þriðji aðalþátturinn í lífi hverr-
ar pottaplöntu. Eins og ég sagði í síð-
asta pistli eru flestar okkar pottaplöntur
komnar frá þeim svæðum jarðar þar sem
ekki gætir mikils árstíðamunar og birta
er jöfn árið um kring. Birtuþörf þeirra er
nokkuð mismunandi eftir því hvort um
„grænar plöntur“ eða „blómplöntur“ er
að ræða. Grænu plönturnar koma flestar
úr skógarbotnum þar sem birtan er að
jafnaði ekki meiri en 10.000 til 20.000
lúx og geta jafnvel gert sér að góðu að
vaxa við mun lakari birtuskilyrði, eða allt
niður í 2500 lúx. Til viðmiðunar er dags-
birta við létta skýjahulu á hádegi utan-
húss um 100.000 lúx. Blómplönturnar
hins vegar gera stífari birtukröfur. Flestar
þeirra kalla á 20.000 lúx eða meira til að
skila því sem til er ætlast af þeim.
Margir hafa gripið til þess ráðs að setja
upp lýsingarbúnað fyrir plönturnar sínar
á veturna. Þar sem því verður við komið
er það sjálfsagt og úrval af þar til gerðum
ljósgjöfum er töluvert. Menn setja það
samt fyrir sig að ljósaútbúnaðurinn þarf
að vera vel ríflegur og að hann tekur pláss,
fyrir utan það að vera yfirleitt ekkert fyrir
augað. Þess vegna er oftar hætt við, en
látið reyna á þá birtu sem Guð gefur dag
hvern í skammdeginu. Plönturnar spjara
sig svo sem „svona almennt séð“ og þó
að ein og ein láti undan skammdegis-
farginu, sætta menn sig bara bærilega
við það. Í skarðið má alltaf fá frískar og
orkuhlaðnar plöntur sem nóg framboð
er af hjá blómasölunum árið um kring.
Skammdegið hrjáir þær ekkert í gróð-
urhúsunum og þar hafa þær líka fengið
sérstaka og faglega „gróðurlýsingu“ eins
og þörf hefur kallað á.
Lýsing samt!
Þeim sem vilja setja upp blómalýsingu í
heimahúsum verður að benda á að nota
ljósarör sem skila litrófinu að mestu á
bláu, gulu og rauðu nótunum. Sú sam-
setning nýtist plöntunum best til ljóstillíf-
unar. Ljósrör af þessu tagi eru t.d. GroLux
frá Sylvania og fást m.a. hjá Rafkaupum í
Ármúla. Best er að nota 40W (120cm) rör
en vegna þess hve sýnileg birta af þeim
er dauf og dumbrauð (litir verða óeðli-
legir) er betra að blanda saman GroLux-
rörum og venjulegum dagljósarörum til
helminga. Við það fæst eðlilegri birta svo
að litirnir brenglast minna. Tvö rör, hlið
við hlið, af GroLux gerðinni og í um eins
metra hæð ofan við plönturnar dugar til
að halda flestum pottaplöntum í góðum
vexti og blóma mánuðum saman án
þess að dagsbirtu þurfi til.
Glóðarperur, halogenljós og venjuleg
ljósarör henta ekki fyrir plöntulýsingu.
Slíkir ljósgjafar eru gerðir til að gefa frá
sér sem mest af sýnilegri birtu, þ.e. litróf
þeirra er sterkast á gulgræna-græna skal-
anum sem auga okkar er næmast fyrir og
skynjar sem „birtu“. Ljóstillífun plantna
nýtir ekki þessa ljósgeisla. Þess vegna eru
plönturnar „grænar“; þær endurvarpa
grænu geislunum. Hið græna endurvarp
plantnanna er einmitt sá eiginleiki sem
gerir þær okkur svo hjartfólgnar. Tilraunir
með fólk í umhverfi sem allt grænt var
fjarlægt úr sýna að án græna litarins í
umhverfinu eigum við erfitt með að átta
okkur á ýmsum hlutum og langtímavist-
un í gjörsamlega „grænsnauðu“ umhverfi
getur hleypt af stað geðtruflunum eins
og þunglyndi og ofsóknarkennd, sé veila
til staðar. Þetta vandamál hefur komið
upp í verksmiðjum þar sem horfið var frá
hefðbundinni „hvítri“ lýsingu yfir í flóð-
lýsingu með rauðgulum og orkusparandi
kadmíumlömpum.
Næst: Blómstrandi kóraltoppur og stofu-
lyngrós.
Pottaplönturnar þurfa
jafnvægi, hita, raka og birtu