Tíminn - 13.02.1977, Qupperneq 14

14
Sunnudagur 13. febrúar 1977

Rabbað við ráðunauta Texti: Magnús Ólafsson Myndir: Róbert
Erfiðar samgöngur á Austurlandi
standa búskap og byggðaþróun
verulega fyrir þrifum
Þorsteinn Kristjánsson ráöu-
nautur.
— Timamynd: Róbert.
Samgöngumál eru sérstakt
vandamál okkar Austfiröinga,
og allt of stutt er á veg komiö
meö aö byggja vegina þar upp,
sagöi Þorsteinn Kristjánsson
ráöunautur á Egilsstööum i
viötali viö Timann. Þessar
slæmu samgöngur standa okkur
fyrir þrifum á margan hátt, og
m.a. eru þær þess vandandi aö
stórum hluta, hve mjólkurfram-
leiösla á Austurlandi hefur
dregizt mikiö saman, og nú er
svo komiö, aö þar fer aö veröa
mjólkurskortur.
Eru einhverjar ráöageröir á
döfinni tilþess aö auka mjólkur-
framieiösluna?
— Nei, ekki enn, en um þessi
mál er mikiö rætt fyrir austan.
T.d. er talaö um aukna fjár-
magnsfyrirgreiöslu til þess aö
ýta undir fjósbyggingar, og
fleira er einnig nefnt. Nú er i
byggingu ný mjólkurstöö á
Egilsstööum og rekstrargrund-
völlur hennar veröur ekki
góöur, ef framleiöslan dregst
saman.
Bvriar mikiö af uníum
mönnum búskap á Austurlandi?
— Þaö er fremur litiö af
ungum bændum þar, og er það
mjög slæmt hve búskapur er
litiö aölaöandi fyrir unga menn.
Sumar sveitir eystra eru harö-
býlar og byggöin þar viökvæm,
og þótt byggöum býlum hafi
ekki fækkaö stórkostlega, er
hreyfingin alltaf i þá áttina, og
viö þeirri þróun veröur aö
sporna.
I öörum sveitum eru skilyröi
til búskapar mjög góö og
afréttir rúmar. Má t.d. nefna af-
réttir Vopnfiröinga og Jökul-
dælinga, enþaöan kemur hvert
haust vænt té.
Hafiö þiö veriö meö einhverja
tilraunastarfsemi I land-
búnaöarmálum?
— Já, i haust lauk tilraun,
sem gekk út á aö rannsaka af-
kvæmi hinna ýmsu holdanauta,
sem notuö eru á sæöinga-
stöövunum. Ekki er enn búiö aö
gangá frá niöurstööum en
greinilegur munur viröist vera
milli afkvæma hinna ýmsu
nauta.
wv.ÝXvM1
HEYGÆÐIN AUKIN MEÐ
SÚGÞURRKUN í V-HÚN.
Vaxandi notkun raforku bæði til sú gbu
Stærsta verkefniö, sem viö er-
um aö vinna aö á vegum Búnaö-
arsambands Vestur Húnvetn-
inga er aö bæta heyverkunaraö-
feröirnar og fá meiri og betri
hey, sagöi Þórólfur Sveinsson,
annar tveggja ráöunauta hjá
Búnaöarsambandi V.-Hún. i
viötali viö Tlmann á ráöunauta-
ráöstefnu Búnaöarfélags Is-
lands.
Viö héldum nokkra fræöslu-
fundi i fyrra um þessi mál
meöalbænda, og á aöalfundi
búnaöarsambandsins var sam-
þykkt aö gera könnun á raforku-
þörf sveitabýlanna meö tilliti til
þess aö koma upp súgþurrkun.
Siöan var I vetur haldinn fundur
um þessi mál þar sem Magnús
Sigsteinsson ráöunautur Búnaö-
arfélags Islands og Asgeir Jóns-
son rafveitustjóri á Blönduósi
mættu, auk heimamanna.
Mikil vakning hefur oröiö
meðal bænda viö þessar aögerö-
ir og mikill áhugi hefur vaknaö
á þvl, aö stórauka súgþurrkun.
Súgþurrkunarblásarar og raf-
mótorar voru pantaöir sameig-
inlega, og eru nú 20 tæki i pönt-
un, en auk þess settu 10 bændur
upp súgþurrkun I hlöðum, sln-
um ifyrrasumar. Þá hefureinn-
ig aukizt áhugi á votheysgerö,
og nú er farið aö byggja állka
mikiö af votheyshlööum og
þurrheyshlööum.
rrkunar og húshitunar
Samhliöa þessum aukna á-
huga á aö nýta rafmagn til þess
að bæta heyverkunina, hafa
margirhug á aö fara aö hita hús
sln upp meö rafmagni og hafa
hitatæki fyrir nokkra bæi veriö
pöntuö.
Er útlit fyrir miklar bygging-
arframkvæmdir i sveitum I V-
Hún. I sumar?
— Mikið er af umsóknum um
byggingar nú og meira en oft
áöur, enda hefur lánsfyrir-
greiösla sl. tvö ár veriö treg og
þvl oröin brýn þörf á mörgum
bæjum aö fara útl framkvæmd-
ir. Alls munu 40 bændur hafa
sótt um lán hjá Stofnlánadeild
landbúnaðarins, en ljóst er aö
þessir bændur geta alls ekki far-
iö út I framkvæmdir, nema fá
a.m.k. þá fyrirgreiöslu, sem
lögboöin er.
Hvaö hefur þú að segja um
stóraukna tækni I landbúnaöi?
— Bú hér á landi stækka si-
fellt, og bú sem nú er verið aö
byggja upp, verða að vera
stærri en áöur til þess aö standa
undir allri þeirri tækni, sem tal-
in er nauösynleg. Vissulega er
gott aö minnka llkamlegt erfiöi,
en það er heldur ekki gott aö
veröa þræll tækninnar, en svo
viröist mér, aö sá tæknivlta-
hringur, sem viö erum aö kom-
ast inn I sé aö gera fjölda af
bændum.
En hver hirðir svo gróöann af
allri tækninni? Framleiöslan
Þórólfur Sveinsson rábunautur.
Timam. Róbert
eykst og erfiöara veröur aö fá
raunverð fyrir vöruna.
Ef svona heldur áfram, fer
þaö aö veröa eina vandamál
landbúnaöarins, hvaö á aö gera
viö þá vöru, sem framleidd er.
Mó.
Ráða leitað til þess að auka
m jólkurf ramleiðsluna á Vestf jörðum
Siguröur Jarlsson ráðunautur.
Timamynd Róbert.
Okkar aöalverkefni nú er aö
gera könnun á þvi á hvern hátt
auka megi mjólkurframleiöslu
á Vestfjöröum, en nú er mjólk-
urframleiösla þar oröin svo litil,
aö mikiö magn þarf aö flytja
þangaö ár hvert, sagoi Siguröur
Jarlsson ráöunautur Búnaöar-
sambands Vestfiröinga I viötali
viö Tlmann. Siguröur býr á Isa-
firði, en annar ráöunautur sam-
bandsins, Þórarinn Sveinsson,
býr Króksfjaröarnesi.
Þaö hefur veriö skipuö nefnd
til þess aö kanna þessi mál, og
þegar er búiö aö kanna viöhorf
bænda i Mosvalla- og Mýra-
hreppum til þessa máls.
Hvereru aöal vandamál, sem
leysa þarf, til þess aö unnt sé aö
auka mjólkurframleiðsluna?
— Tvö mál ber þar hæst. Ann-
ars vegar eru jaröir litlar og
bera ekki mjög stór bú og þvi
ekki mikinn fjármagnskostnaö
til nýbygginga, og hins vegar
slæmar samgöngur.
Vlöa eru fjós oröin léleg og
veröurþvl aö byggja þau upp, ef
mjólkurframleiösla á aö halda
áfram. En vegna þess hve jarö-
irnar eru litlar, þola þær ekki
stór kúabú, og víðast hagar svo
til, aö ófært er annaö en vera
meö blandaöan búskap. Þetta
veröur til þess aö fjármagns-
kostnaöurinn veröur hærri en ef
væri hægt aö koma viö sérhæf-
ingu og stórum búum. Þvl sé ég
ekki annaö ráö ef auka á mjólk-
urframleiösluá Vestfjöröum, en
aö veita bændum þar aukna fyr-
irgreiöslu til þess aö geta byggt
fjósin upp.
En samgönguvandamáliö er
jafnvel enn stærra. Vlöa hagar
svo til, aö mjólkurframleiöend-
ur þurfa aö eyða mörgum
klukkustundumá dag tilþess aö
koma mjólkinni frá sér. Viö þaö
er alls ekki unandi og því eöli-
legt aö bændur uppgéfist á 'þéim
barningi.
Vlöa er hægt aö leysa þetta
vandamál meö því aö byggja
vegina upp, og nýju vegimir
hafa sýnt þaö, aö þeir standa
lengi upp úr snjónum.
Eru landþrengsii á Vestfjörö-
um og hætta á ofbeit?
Þaö erhættaá ofbeit á vissum
svæöum, og sauöfjáreign má
ekki stóraukast. Þaö er þvi mik-
il nauösyn aö fara aö vinna aö
gróöurkortagerö til þess aö unnt
veröi aö fylgjast náiö meö þess-
um málum.
Þegar er gerö korta hafin I
Reykhólahreppi og búiö aö taka
þar myndir, og vonandi tekst aö
halda þvi starfi áfram víðar um
Vestfiröi.
Hefur Inndjúpsáætlunin haft
tilætiuö áhrif?
— Þar er uppbygging langt á
veg komin og fjölgun hefur oröiö
á búfé. Hljóöiö I bændum er orð-
iö allt annaö en var, og eru þeir
nú farnir aö sjá möguleika á aö
komast af. Sumir hafa gagn-
rýnt, aö þar hafi mikiö veriö
byggt af fjárhúsum, en fjölgun
kúa ekki orðið sem skyldi. Þvl
er til aö svara, aö þar hefur kúm
fjölgaö meira en bygging fjósa
segir til um, vegna þess aö á
mörgum bæjum voru til fjós,
sem stóöu tóm, en i þau eru nú
komnarkýreftiraö bændur fóru
aö lita framtiöina bjartari aug-
um. Þá komst i gagniö eitt 30
kúa f jós i hreppnum I haust, svo
aöf jölgun kúa I hreppnum hefur
orðið umtalsverö. mó.
TILRAUNIR MEÐ SKJOLBELTI
GERÐAR Á SUÐURLANDI
Kristján Bj. Jónsson á
Selfossi er einn af mörgum
ráöunautum Búnaöarsambands
Suöurlands og starfar hann
aöallega aö jaröræktarmálum.
A ráöunautaráöstefnu Búnaöar-
félags Islands tókum viö hann
tali og spuröum hver væru aðal-
störf hans sem ráöunautur.
— Mestur timinn á vorin og
sumrin fer I aö mæla fyrir
skuröum og ráöleggja bændum
um framræslu. Slöan, þegar
fram á haustiö kemur, vinnum
viö aö úttekt á jarðabótum og
skýrslugerð. Þaö má þvl segja,
aö mestur tlmi fari i þessi fast-
ákveönu verk.
Einhverjar nýjungar sem
unniö er aö á vegum búnaöar-
samba ndsins?
— Þaö má t.d. nefna þaö, aö á
slðasta sumri hvatti búnaöar-
sambandiö bændur til þess aö
giröa kringum húsgaröa sina.
Hverjum bónda, sem girti, var
veittur 12.500 kr. styrkur, og siö-
an veitti viökomandi hrepps-
búnaöarfélag I flestum tilfellum
állka háa upphæö til þessa
verks. Alls voru þaö 32 bændur,
sem girtu garöa slna I sumar og
ekki er óliklegt, aö áfram veröi
haldiö á sömu braut 1 sumar til
þess aö hvetja fleiri bændur til
þess aö sinna þessu verkefni.
Hver tekur ákvöröun um
hvort þessi styrkur verbur veitt-
ur áfram?
— Þaö er formannafundur
búnaöarsambandsins, en þar
mæta formenn allra hreppabún-
aöarfélaganna, auk stjórnar
sambandsins og ráöunauta. Þar
eru geröar samþykktir um aö
hvaöa verkefnum skuli einbeita
sér ár hvert, auk þeirra föstu
verka sem ætiö liggja fyrir.
Þá veröa á þessum formanna-
fundi veitt verölaun til þeirra
sex bænda, sem geröu beztu
giröingarnar kringum garöa
sina.
Hvaö um tilraunastarfsemi á
vegum sambandsins?
í hitteðfyrra hófúm viö
tilfaunir meö skjólbelti og sett-
um þau á átta stööum. Skjólbelti
eru mjög dýr og þvi viljum viö
gera tilraunir meö notagildi
þeirra, bæöi notagildi þeirra
sem skjól fyrir búfé og gróöur.
Einnig erum viö aö reyna aö
finna út hvernig best er aö gera
skjólbeltin, svo aö þau komi aö
sem mestu gagni. Enn er þessi
tilraun komin þaö stutt á veg aö
ekki er hægt aö segja um niöur-
stööur úr henni.
M.Ó.
Kristján Bj. Jónsson ráöunaut-
ur. Timamynd Róbert.