Fréttablaðið - 15.05.2006, Blaðsíða 18

15. maí 2006 MÁNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Pétur Gunnarsson og Trausti Hafliðason RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000
SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja
ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum
á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Viltu fá frambjóðendur í heimsókn?
Á þessu kjörtímabili hafa sjálfstæðismenn í Reykjavík
farið í vel á þriðja hundrað heimsóknir til vinnustaða,
fyrirtækja, skóla, stofnana og félagasamtaka.
Þessar heimsóknir halda nú áfram daglega fram að
kosningum.
Hafið samband í síma 5151777 eða sendið póst
á disa@xd.is
TÍMI TIL AÐ HITTAST
betriborg.is
Trúlega er það svo að flestir eru nú sannfærðir um að und-irstöður þjóðarbúskaparins séu traustar. Aukheldur eru flestar efasemdarraddir um íslensku bankana þagnaðar.
Þetta á að meira eða minna leyti við bæði erlenda markaði og
heimamarkaðinn.
Eftir óróleika á fjármálamörkuðum síðustu vikur má segja
að viðbrögð forystumanna bankanna og Seðlabankans hafi skil-
að árangri. Flestir gera sér einnig grein fyrir að það var staðan
fyrir óróleikann sem var í ójafnvægi og núverandi horf þjóðar-
búskaparins rímar betur við raunveruleikann.
En björninn er ekki unninn. Enn eru ýmsar efasemdir uppi.
Eðlilega velta margir því fyrir sér hvort unnt reynist að tryggja
stöðugleika í þjóðarbúskapnum á ný. Í því samhengi sýnist
stærsta hættan sem framundan er snúast um það hvort tíma-
bundin verðbólga vegna aðlögunar að raunverulegum aðstæðum
í þjóðarbúskapnum verður varanleg. Það þarf ekki að gerast en
getur gerst.
Víxlhækkanir verðlags og kaupgjalds gætu leitt til slíkrar
niðurstöðu. Það yrði mjög alvarlegt fyrir afkomu bæði heimil-
anna í landinu og fyrirtækjanna. Stóra álitamálið er einfaldlega
þetta: Er unnt að koma í veg fyrir að svo fari? Við því er ekkert
einfalt svar. Ástæðan er sú að svarið liggur í ákvörðunum
margra.
Eftir hálft ár standa aðilar vinnumarkaðarins frammi fyrir
endurskoðun kjarasamninga. Í síðasta lagi þá verður ljóst hvort
hættan á nýju víxlhækkunarferli líður hjá eða verður að raun-
verulegum varanlegum vanda.
Alþýðusambandið sendi frá sér býsna alvarlega aðvörun fyrir
síðustu helgi einmitt vegna þessara aðstæðna sem við blasa.
Skilaboð heildarsamtaka launafólks í landinu verða ekki mis-
skilin. Þau sýnast ekki hafa nægjanlega trú á raunverulegum
vilja stjórnvalda til þess að viðhalda stöðugleikanum.
Er það réttmætt umkvörtunarefni? Að ýmsu leyti er það svo.
Það eru fleiri sem hafa kallað eftir meira aðhaldi. Formaður
bankastjórnar Seðlabankans hefur til að mynda nýlega í viðtali
við þetta blað kallað með óbeinum hætti eftir virkari aðhaldsað-
gerðum af hálfu stjórnvalda.
Ríkisstjórnin þarf að efla trú manna og traust á því að hún sé
þess albúin að gera það sem þarf til þess að varðveita stöðug-
leikann. Of seint er að gera það í haust. Stundin er núna. Ein er
sú ráðstöfun sem auðvelt ætti að vera að verja út frá öllum
almennum stjórnmálalegum forsendum.
Hún er sú að fresta ráðstöfun á þeim afgangi símapeninganna
sem áformað er að renni á næstu árum til margra þarfra fram-
kvæmda. Þeim peningum er betur ráðstafað nú í sparnað og þá
ef til vill fyrst og fremst til þess að efla gjaldeyrisvarasjóðinn.
Þó að almenningur hafi margvíslegan hag af þeim fram-
kvæmdum sem til stendur að setja af stað fyrir þessa peninga
getur engum blandast hugur um að öllum, bæði fólki og fyrir-
tækjum, gagnast hitt betur eins og málum er komið að þessir
fjármunir fari nú í sparnað.
Svo vel vill til að ríkisstjórnin hefur ákveðið að Alþingi komi
aftur saman til funda í lok mánaðarins. Ekkert getur verið mik-
ilvægara en að nota þann tíma til þess að ræða og taka ákvarðan-
ir sem líklegar eru til að búa til það traust sem hlýtur að vera
forsenda fyrir skynsamlegum samtölum samtaka launþega og
atvinnurekenda á haustdögum.
SJÓNARMIÐ
ÞORSTEINN PÁLSSON
Efnahagslegur stöðugleiki.
Að spara
símapeningana
Eitt meginmál þessara kosninga í
Hafnarfirði snýst um fyrirhugaða
stækkun álversins í Straumsvík.
Við vinstri græn erum andsnúin
því að Alcan í Straumsvík fái leyfi
til stækkunnar og þar af leiðandi
eini stjórnmálaflokkurinn sem
tekur skýra afstöðu gegn stækk-
uninni.
Það er mikilvægt að Hafnfirð-
ingar gangi ekki til þessara kosn-
inga með bundið fyrir augu, eyru,
munn og nef í álversmálinu. Við
þurfum að opna augun fyrir áhrif-
um stækkunar á umhverfið og
náttúruna, við þurfum að hlusta á
rökin með og á móti, við þurfum
að taka þátt í umræðum um málið
og við þurfum að finna fnykinn af
tilraunum til að þagga málið
niður.
Fyrir síðustu sveita- og bæjar-
stjórnarkosningar, árið 2002, varð
frambjóðendum í Hafnarfirði tíð-
rætt um íbúalýðræði og hversu
mikilvægt það væri að rödd íbúa
fengi að heyrast þegar teknar
væru mikilvægar ákvarðanir sem
snertu umhverfið og samfélagið.
Þáverandi minnihluti og núver-
andi meirihluti í bæjarstjórn,
Samfylkingin, lagði sérstaka
áherslu á þetta og talaði um að
standa þyrfti vörð um lýðræðis-
legan rétt til áhrifa. Því þarf ekki
að koma á óvart að á kynningar-
fundi deiliskipulags vegna stækk-
unar álversins í Straumsvík sl.
sumar lofaði bæjarstjóri fundi um
áhrif álversstækkunarinnar. Sá
fundur hefur enn ekki verið hald-
inn, þrátt fyrir að nærri því ár sé
liðið frá kynningarfundinum.
Samfylkingin hefur reynt að
telja bæjarbúum trú um að hún
taki ekki afstöðu til stækkunar
álversins. Hún hefur reynt að
kaupa sér frest fram yfir bæjar-
stjórnarkosningar með því að
flagga mögulegri kosningu um
álverið þegar og ef þetta og hitt er
komið í ljós. Staðreyndin er hins
vegar sú að Samfylkingin seldi
Alcan land fyrir fyrirhugaða
stækkun. Á þann hátt hefur Sam-
fylkingin gefið samþykki sitt fyrir
stækkun álversins.
Við vinstri græn viljum sjá til
þess að íbúðarlýðræði sé virt og
að öll sjónarmið fái að njóta sín í
umræðu um stækkun álvers í
Straumsvík.
Höfundur er í 1. sæti vinstri
grænna í Hafnarfirði.
Hreinar línur - líka um stækkun álvers
UMRÆÐAN
ÁLVER Í
STRAUMSVÍK
GUÐRÚN ÁGÚSTA GUÐMUNDSDÓTTIR
Landið er fagurt og frítt og fann-
hvítir jöklanna tindar. Svo hefur
verið um langt skeið skilst mér.
Skáldin spöruðu í það minnsta
ekki lýsingarorðin hér áður, sér-
staklega ekki þau sem sigldu burt
og gleymdu sulti og vosbúð,
drukku öl og létu sig svo dreyma
um lambagrasið ljúfa, sólskríkj-
una og Þórsmörkina. Okkar þjóð-
arstolt um aldirnar er náttúrufeg-
urðin, fornkapparnir og
sagnahefðin. Af þessu höfum við
hreykt okkur í tíma og ótíma.
Í seinni tíð hafa svo bæst við
fegurstu konurnar, sterkustu karl-
arnir og ég man ekki hvað það
þriðja var, trúlega besti fiskurinn.
Hvort við bætist besta álið verður
að koma í ljós. Þetta hafa allir
þjóðhöfðingjar sem heimsótt hafa
landið fengið að heyra, sumir oft
og mörgum sinnum. Það hefur
ekki farið á milli mála að Margrét
Þórhildur Danadrottning er löngu
búin að fá sig fullsadda af þessum
þjóðremburæðum okkar manna.
Oft hefur hún mátt norpa í norð-
angarra á útihátíðum sem við
höldum í öllum veðrum, hlusta á
forseta vora æpa á móti vindi og
vatnselg hvað Gunnar á Hlíðar-
enda hoppaði hátt. Drottningin
gegnblá og dauðleið hefur varla
getað kveikt sér í rettu á meðan
sýndir eru í gleðivímu þjóðdansar
og glíma. Við vitum að frændum
okkar og vinum í Danmörku hefur
ekki fundist sérstaklega mikið til
okkar koma, þó sárt sé til að hugsa.
Þetta hljótum við að viðurkenna í
okkar innsta hring. Hver þekkir
ekki til dæmis að betra er að
bregða fyrir sig ensku í verslun-
um í kóngsins Köben svona til
sykkersheita upp á sörvisin.
En nú er öldin önnur, Íslending-
ar eru nefnilega búnir að kaupa
Danmörku. Vinir okkar og frænd-
ur þar standa agndofa. Landinn er
farinn að fíla sig vel í Bónusbúð-
unum í Köben. Jeg snakkede dansk
þegar ég var þar fyrir stuttu.
Dauflegur karl á mínum aldri
afgreiddi mig og spurði: „Ertu
finnsk?“ „Nei, ég er af Hlíðar-
endaætt,“ sagði ég. „Allt svo fra
Island.“ Breytingin á einum
manni! Hann horfði á mig upp úr
og niður úr, sem tók fljótt af því ég
er stutt í annan endann eins frændi
frá Hlíðarenda. Hann mændi á
mig með þvílíkri aðdáun, mér
fannst eins og af mér drypi smjör
af hverjum fingri og gull helltist
niður úr pilsfaldinum. Satt að
segja ætlaði ég ekki að losna við
hann. Hann sýndi mér alla króka
og kima og spurði mig bæði um
Jóhannesson og Grímsson.
Ég sagði honum sem var að nú
gæti ég ekki stoppað lengur, því
ég væri að fara til Kristjánborgar-
hallar. Hann hélt á brókinni sem
ég keypti niður alla rúllustigana
og kvaddi mig ekki fyrr en á
fortovinu, en þá þurfti ég að hrifsa
af honum pokann með brókinni til
að getað haldið áfram för minni.
Ég fann svo mikið til mín að ég
man ekkert fyrr en ég stóð í þing-
húsinu í Kristjánsborg með pok-
ann frá Magasín. Þangað var ég er
komin í selskap fyrrverandi þing-
manna, mætt sem fulltrúi fyrrver-
andi frá Íslandi. Ekki rek ég fund-
arefnið hér enda trúlega allt svo
ikke noget.
En þegar kom að miðdegisverð-
inum í svokölluðu snapsething þá
var ég allt í einu aftur orðin mið-
depill alveg eins og í Magasín um
morguninn. Fólk þyrptist að mér,
ekki til að heyra neitt um Gunnar
frænda á Hlíðarenda heldur til að
vita hvað væri að gerast í útrásinni.
Ættum við Íslendingar örugglega
fyrir öllu þessu sem við værum að
kaupa? Væri ekki krónan fallvölt
og hlutabréfin að hrynja.
Hjá sumum körlunum örlaði á
pirringi og smá hroka. Einn spurði:
„Frúin er kannski komin til að
kaupa Kristjánsborg?“ Nei, frúin
hafði meiri áhuga fyrir hótel
D‘Angleterre. Það væri nefnilega
voða notalegt fyrir hina stóru
Hlíðarendaætt að eiga samastað
þegar hún útréttaði í Köben. Svo
skálaði ég í júbileum og gekk hnar-
reist með Magasínpokann út. Á
leiðinni út hugsaði ég hvað stutt er
síðan að Íslendingar voru svo
fátækir og smáir og hvað virðing-
in fyrir peningum er í raun mikil í
samanburði við önnur auðæfi sem
standa af sér tímans straum.
Margt hefur breyst á örskots-
stundu á gamla Íslandi. Allt nema
jöklarnir og fossarnir sem ávallt
hafa staðið fyrir sínu. Ég vona að
útrás peningamannanna eigi eftir
að standa fyrir sínu, þó ekki væri
nema ég geti áfram fundið til mín
í Kaupmannahöfn.
Ég segi eins og hún amma mín
sagði þá sjaldan að allt lék í lyndi,
er á meðan er, heimurinn hossar
mér.
Heimurinn hossar mér
Í DAG
GAMLA HERRA-
ÞJÓÐIN
INGIBJÖRG
PÁLMADÓTTIR
Dauflegur karl á mínum aldri
afgreiddi mig og spurði: „Ertu
finnsk?“ „Nei, ég er af Hlíðar-
endaætt,“ sagði ég. „Allt svo fra
Island.“ Breytingin á einum
manni!
Örtröðin á miðjunni
Sjálfstæðisflokkurinn rekur nú í fyrsta
skipti í manna minnum kosninga-
baráttu þar sem ekkert er minnst
á skattalækkanir heldur bara lofað
auknum útgjöldum í mjúku málin. Það
þarf víst ekki frekari vitnanna við um
þá örtröð sem nú er á miðju stjórn-
málanna en þangað elta nú flokkarnir
kjósendur sína hver sem betur getur.
Það þarf að minnsta kosti að fara aftur
til áttunda áratugarins og þeirra tíma
þegar jafnaldrar Geirs H. Haarde voru
að gera sig gildandi í
pólitík undir kjörorðinu
Báknið burt til þess að
finna kosningabaráttu
þar sem skattalækkanir
og minni opinber umsvif
hafa ekki verið ofarlega á
blaði hjá sjálfstæðis-
mönnum.
Báknið kjurrt?
Slagorð ungra sjálfstæðismanna í
upphafi níunda áratugarins var Báknið
burt. Nú er eins og flokkurinn hafi tekið
180 gráðu beygju og boði Báknið kjurrt.
Það er aðeins liðið hálft ár síðan Davíð
Oddsson lét af formennsku í flokknum
en hann og nánustu samstarfsmenn
hans voru tákngervingar „frjálshyggju-
væðingarinnar„ í Sjálfstæðisflokknum.
Hálft ár er ekki langur tími en nógu
langur til þess að komið er í gang mikið
uppgjör innan flokksins við arfleifð
Davíðs. Það uppgjör kemur meðal ann-
ars fram í því að fyrir þessar kosningar
er ekki minnst á skattalækkanir og
sóun í opinberum rekstri heldur talað
um aukin útgjöld til dagvistarmála,
öldrunarmála, skólamála, tóm-
stundamála og fleiri mála sem
sjálfstæðismenn hafa ekki sýnt
mikinn áhuga fram að þessu.
Kvennaljómi Sjálfstæðisflokksins
Sjálfstæðismenn hafa lengi haft mun
minna fylgi meðal kvenna en karla.
Eitt af því sem vakti athygli í könnun
Fréttablaðsins á stöðu mála í kosn-
ingabaráttunni í Reykjanesbæ var að
Árni Sigfússon, oddviti flokksins þar í
bæ, hefur náð að leysa flokk sinn úr
þeirri krísu því D-listinn í Reykjanesbæ
hefur meira fylgi kvenna en karla og
munar þar talsverðu. Það eru tíðindi og
verða ekki til þess að draga úr áhuga
sunnlenskra sjálfstæðismanna á að
tefla Árna fram sem leiðtogaefni sjálf-
stæðismanna í Suðurkjördæmi við
þingkosningarnar næsta vor. Fleiri
verða um þá hituna því að Árni
M. Mathiesen fjármálaráðherra er
einnig sagður hafa hug á að flytja
sig úr Suðvesturkjördæmi og yfir í
Suðurkjördæmi.
petur@frettabladid.is