Fréttablaðið - 15.05.2006, Blaðsíða 23

MÁNUDAGUR 15. maí 2006 3
Hunangsflugur eru félagsdýr og vinna
saman í búum sem þær gera úr vaxi.
Þrjár tegundir hafa greinst hér á landi
en aðeins ein þeirra hefur verið hér
frá upphafi byggðar á Íslandi og það
er (Bombus jonellus). Hinar tvær
eru taldar hafa borist til landsins
með vörugámum og eru (Bombus
hortornum) og (Bombus lucorum).
Á vorin vaknar hunangsflugu-
drottningin af vetrardvala og fer að
leita að stað til að reisa nýtt bú. Hún
verpir eggum og úr þeim koma ein-
göngu þernur sem safna hunangi
og frjói í búið. Þegar líður að hausti
klekjast út karlflugur og nýjar drottn-
ingar. Allar flugurnar deyja nema nýju
drottningarnar sem leggjast í vetrar-
dvala.
Karlflugurnar hafa ekki stungu-
brodd. Þernurnar búa til vaxhylki úr
kirtlum aftarlega á búknum og blanda
munnvatni saman við og móta síðan
hylkin og búið með bitkjálkum fremst
á höfði. Venjulegur líftími drottninga
og þerna eru tveir mánuðir en þá
drepast þernunar og drottningarnar
finna sér vetrardvalarstað. Karldýrin
sem ekki hafa stungubrodd virðast
ekki hafa neinn tilgang nema til að
frjóvga drottningarnar og deyja þeir að
frjóvgun lokinni.
Hunangsflugur láta yfirleitt fólk
í friði og stinga ekki nema þær séu
áreittar verulega og eru það helst
þernur sem stinga.
Bombus lucorum eða húshumla
sem Svíar kalla „ljus jordhumla“ kom
til landsins á seinni hluta 20. aldar
og er mjög sýnileg á vorin og sumrin
í þéttbýli. Hún er ásamt hinum
hunangsflugunum mikilvægur hlekk-
ur í frjóvgun blóma. Þegar þær fljúga á
milli blómanna og sjúga upp hunang,
festast frjókorn á þeim sem frævga
blómin.
Bombus lucorum eða húshumla
sækir í að vera nálægt manninum og
gerir bú við og í hýbýlum manna. Hús-
humlan er úrræðagóð og ef hún getur
ekki náð blómasafanum ofan frá bítur
hún gat á botn blómanna og nær
safanum þaðan. Nokkrar fleiri tegundir
eru á Norðurlöndum og í Evrópu.
Hunangsflugan er ekki meindýr í
þeim skilningi sem meindýr eru skil-
greind. En þegar þær villast inn í hýbýli
manna finnst sumum nóg komið og
leita eftir aðstoð meindýraeyða. Best
er að vera með vakandi auga á garð-
inum og þakskeggjum húsa á vorin
til að geta gripið inn í og eytt búum
hunangsflugunnar í byrjun.
Það er ekki hægt að eitra fyrir
hunangsflugum en fólk sem er við-
kvæmt fyrir þeim ætti að fylgjast vel
með á vorin og fá meindýraeyði til að
taka hunangsflugubú um leið og það
finnst.
Hunangsflugur nota búin aðeins
einu sinni.
Menn þurfa að vera sérstaklega
vel búnir og betra að vera tveir, það
er aldrei að vita nema flugu takist að
stinga vanan mann þannig að hann
þurfi á hjálp að halda.
Þá er mjög góð lausn að fá sér
flugnanet og setja í opnanleg fög í
gluggum strax á vorin svo flugur komist
ekki inn. Þá er mjög auðvelt að steypa
yfir þær glasi eða krukku þegar þær
setjast eða eru að hamast á glugga-
rúðu og renna síðan blaði fyrir opið og
fara með hana út og sleppa henni.
Fólk sem þarf að fá meindýraeyði eða
garðúðara skal óska eftir að fá að sjá starfs-
skírteini gefið út af Umhverfisstofnun
og einnig hvort viðkomandi hafi starfs-
leyfi frá viðkomandi sveitarfélagi og hvort
þessi gögn séu í gildi. Það er nauðsynlegt
að óska eftir nótu fyrir þjónustuna svo
hægt sé að hafa samband við viðkom-
andi ef með þarf. Ef viðkomandi er félagi
í félagi meindýraeyða er fagmaður á ferð,
allir félagar í Félagi meindýraeyða hafa
félagsskírteini á sér.
Heimildir: Upplýsingar og fróðleik-
ur um Meindýr og varnir, 2004
University of California.
Hunangsflugan
Láttu verða af því að fylla upp
í holuna yfir sjónvarpinu - það
er einfaldara en þú heldur.
Notkun gifsveggja hefur aukist
gríðarlega á síðustu árum og nú
er svo komið að varla er byggður
milliveggur án þess að hann sé úr
þessu vinsæla efni sem er frekar
auðvelt að vinna með.
Þrátt fyrir að vera við fyrstu
sýn grjóthart eru takmörk fyrir
því hvað gifs þolir. Það má því
búast við því að einhverntíma
þurfi að framkvæma smávægi-
lega viðgerð þar sem gifs er notað
í veggi. Góðu fréttirnar eru þær
að það er frekar auðveld og ódýr
viðgerð.
Fyrst af öllu þarf til einhvers-
konar fylliefni, til dæmis sparsl,
plastfylli eða gifsfylli. Hægt er að
fá fylliefni í misstórum umbúðum
og best er að ráðfæra sig við sölu-
fólk um hversu mikið þú þarft.
Best er að nota kíttispaða til að
bera fyllefnið á vegginn. Notaðu
lítinn spaða fyrir sprungur og
stóran fyrir rifur eða göt. Settu
fylli á spaðann og þrýstu því í
sprunguna um leið og þú strýkur
spaðanum yfir hana. Reyndu að
skilja við svæðið tiltölulega slétt
og án mikilla ráka eða afgangs af
fylliefni. Það sparar þér vinnu á
næsta stigi.
Fylliefninu er leyft að þorna, í
tvo til tuttugu og fjóra tíma eftir
magni þess, og svo pússað með
sandpappír þar til það er orðið
slétt og myndar ekki misfellu á
veggnum. Þá er ferlið endurtekið.
Tvær umferðir eiga að duga fyrir
litlar sprungur. Stórar rifur og göt
gætu þurft fleiri.
Eftir síðustu umferð er notaður
mjög fínn sandpappír til að pússa
efnið slétt við vegginn. Gott er að
vefja pappírnum utan um trékubb
til að tryggja jafnan þrýsting og
áferð. Eftir það er svæðið hreins-
að með rakri tusku og málað þegar
allt er orðið þurrt. Önnur leið til
að pússa síðustu umferðina er að
nota vel rakan svamp, þó ekki svo
blautan að leki úr honum, og
nudda svæðið líkt og með sand-
pappír.
Gert við gifsveggi
Sparsla, pússa og mála. Hvort sem um er að ræða litlar sprungur eða stór göt er lítið mál
að gera við gifsveggi. NORDIC PHOTO/GHETTY IMAGES
Guðmundur Óli Scheving
SKRIFAR UM MEINDÝR OG MEINDÝRAVARNIR
Lesendum Fréttablaðsins er velkomið að senda fyrirspurn á netfangið gudmunduroli@simnet.is.
�����������������������
������������������
�������������������������������������������