Fréttablaðið - 15.05.2006, Blaðsíða 20

15. maí 2006 MÁNUDAGUR20
Réttu tækin í þrifin
Nilfisk-ALTO háþrýstidælur á tilboðsverði
Bjarnþór Þorláksson
bílstjóri RV
Tilboðið gildir út maí 2006
eða meðan birgðir endast.
R
V
62
06
A
Nilfisk-ALTO C 100
Þrýstingur: 100 bör
Vatnsmagn: 440 l/klst.
6.888 kr.
Nilfisk-ALTO E 140 X-TRA
Þrýstingur: 140 bör
Vatnsmagn: 500 l/klst.
26.888 kr.
Nilfisk-ALTO P 150 X-TRA
Þrýstingur: 150 bör
Vatnsmagn: 610 l/klst.
48.888 kr.
Vort
ilboð
RV
Nilfis
k-AL
TO h
áþrýs
tidæ
lur
Sæl Sigurbjörg og þakka þér til-
skrifið í Fréttablaðinu þann 5. maí
síðastliðinn, þar sem þú vekur
athygli á opnuauglýsingu í blöðum
þann 1. maí. Þar eru dregnir fram
ýmsir áfangar í baráttu verkalýðs-
hreyfingarinnar á þeim 90 árum
sem liðin eru frá stofnun Alþýðu-
sambandsins.
Í greininni er óskað skjótra
svara og afdráttarlausra við
spurningum sem fram eru settar.
Nú er það svo, að í greininni er ein
setning sem hægt er að líta á sem
spurningu - svohljóðandi: Ég velti
því fyrir mér hvaða tilgangi slík
tilhæfulaus auglýsing þjóni? Mér
er ljúft að svara þessari spurn-
ingu. Auglýsingin þjónar þeim til-
gangi, að rifja upp ýmsa af þeim
áföngum sem náðst hafa í verka-
lýðsbaráttunni frá stofnun Alþýðu-
sambandsins og leggja grunn að
þeim lífskjörum sem íslenskt
launafólk býr við í dag. Ég er þér
ósammála um að auglýsingin sé
tilhæfulaus og get ekki brugðist
við þeirri fullyrðingu efnislega
með öðrum hætti.
Baráttan fyrir launajafnrétti
Varðandi tilefnið, þá er rétt að
rifja upp það sem í auglýsingunni
stendur – orðrétt: 1948 „Jöfn laun
fyrir sömu vinnu!“ Fyrsta frum-
varpið um jafnrétti kynjanna í
launamálum er lagt fram. Frum-
varpið fæst ekki samþykkt fyrr en
árið 1962.“ Það er tæpast hægt að
túlka þetta með þeim hætti að í
auglýsingunni sé fullyrt að launa-
jafnrétti hafi komist á með því
einu að þetta frumvarp Hannibals
heitins Valdimarssonar væri flutt
á Alþingi. Því miður. Það breytir
þó ekki því, að með þessu komst
málið á dagskrá á Alþingi og
Hannibal flutti það einum fimm
sinnum áður en það var samþykkt
árið 1962, eins og segir í auglýs-
ingunni. Þegar þetta var, höfðu
heildarsamtök launafólks krafist
jafnra launa kvenna og karla,
raunar allt frá fyrstu árunum.
Þarf meira til
Það vitum við síðan bæði, að það
er ekki heldur nóg að frumvarpið
hafi verið samþykkt. Ég tek heils-
hugar undir það með þér, að launa-
munur kynjanna sé ein af stærstu
félagslegu meinsemdunum í
íslensku samfélagi og að fram-
sækin verkalýðshreyfing skuli
hafa útrýmingu launamunar kynj-
anna sem forgangsverkefni. Um
þetta eru félagsmenn í verkalýðs-
hreyfingunni sammála. Þó svo
ýmislegt hafi áunnist í þessari
baráttu, er alltof langt í land í
jafnréttismálunum til að við verði
unað. Það er ekki síst þess vegna
sem Alþýðusambandið ákvað á
ársfundi sínum fyrir tveimur
árum að setja enn meiri þunga í
jafnréttismálin Við réðum starfs-
mann til að sinna þessum málum í
kjölfarið og samþykktum sér-
staka jafnréttisáætlun á síðasta
ársfundi. fyrir sambandið. Ég
vænti mikils af þessu starfi og
heiti á félaga í verkalýðshreyfing-
unni að leggjast á árarnar við að
útrýma því misrétti sem launa-
munur kynjanna er. Þá munum
við geta sagt Jöfn laun fyrir sömu
vinnu! án þess að útskýra það
frekar.
Með góðum kveðjum.
Svar við opnu bréfi
UMRÆÐAN
LAUNAMUNUR
GRÉTAR ÞORSTEINSSON
FORSETI ASÍ
Um daginn las ég grein í Frétta-
blaðinu eftir einn af ofurhugum
stjórnmálaumræðunnar á vinstri
kantinum þar sem hann reynir að
spæla postula frjálshyggjunnar.
Höfundurinn tilheyrir stjórnmála-
flokki sem kemst næst því á
Íslandi að hafa á sér yfirbragð
grasrótarhreyfingar; hugsjónir og
kennisetningar ráða oftar för á
meðan skynsemi, af því tagi sem
greiðir fyrir samstarf, er síður
áberandi. Eldmóður þeirra og ein-
urð er ósjaldan lofuð, jafnvel af
hægrimönnum, en oftar eru þeir
gagnrýndir fyrir andstöðu í
málum, jafnvel harðast af pólit-
ískum skyldmennum.
Í grein sinni gagnrýnir höfund-
ur frjálshyggjumenn fyrir að vera
ekki nægilega hreinir í trúnni og
lætur að því liggja að fræðimenn á
borð við Adam Smith hafi vaðið
villu og reyk. Af því að höfundur-
inn ber enn steinbarn sósíalism-
ans undir belti áttar hann sig ekki
á því að frjálslyndir menn láta
ekki stjórnmálaskoðanir sínar
verða að trúarbrögðum.
Úr herbúðum stjórnlyndisafl-
anna berast gjarnan bölspár og
yfirlýsingar um hvað borgurunum
er fyrir bestu. Þrátt fyrir að þessi
viðleitni þeirra sé stundum verð-
launuð í skoðanakönnunum, hefur
þeim ekki tekist að umbreyta hug-
sjónum sínum í stjórnmálaskoðan-
ir sem eiga upp á pallborðið hjá
þorra almennings, t.d. með sam-
starfi við félagshyggjuöfl, sem
hafa meðtekið kosti markaðshag-
kerfisins. Ólíkt frjálshyggjumönn-
um, sem líður bærilega í samstarfi
við ýmis önnur borgaraleg öfl,
tekst þessum pólitísku eldhugum
iðulega að einangra sig í stjórn-
málum.
Höfundurinn reynir að bregða
upp þversögnum af helstu kenni-
setningu markaðshagkerfisins en
einnig af ósamræmi opinberra
afskipta af hinni s.k. ósýnilegu
hönd. Flestir átta sig á því að við-
skipti á markaði eru ekki fullkom-
ið ferli. Þau eru málamiðlun ólíkra
sjónarmiða, þarfa og væntinga og
þegar best lætur ganga menn sátt-
ir frá borði en öðrum stundum
ekki. Flestir skilja að til þess að ná
árangri í viðskiptum þarf að mæta
þörfum fólks. Báðir aðilar geta
því hagnast, nokkuð sem margir á
vinstri vængnum eiga erfitt með
að skilja. Markaðshagkerfið býr
því m.a. til ríkt fólk vegna þess að
það nær árangri í viðskiptum.
Maður skyldi ætla að menn
stjórnlyndisins, eins og aðrir
menn, átti sig á þessum sannind-
um og í viðleitni sinni til þess að
sameina öreiga þjóðanna hafi þeir
ekki það markmið að allir verði
jafn miklir öreigar – eða halda
menn því enn fram að til sé sósíal-
ismi sem framkalli jafnrétti og
bræðralag, svo fremi menn stígi
önnur skref en hafa verið stigin
fram að þessu? Þekkt er að vel-
gengni og ríkidómur og ósætti við
úrslit skapi öfund og ósætti. Þrátt
fyrir að öfundin sé öflug tilfinning
og snerti okkur öll eru flestir þess
umkomnir að láta hana ekki
stjórna lífi sínu, alltjent ekki að
því marki að reisa hugmynda-
fræðileg virki utan um hana, n.k.
andans berlínarmúra sem eru svo
fullkomlega óskiljanlegir á okkar
dögum.
Frjálslyndir menn vita sem er
að málamiðlanir eru nauðsynlegar
til þess að ófriður ríki ekki. Í
stjórnmálum, sem annars staðar,
takast á hugmyndir og stefnur og
stundum verða menn undir í þeirri
baráttu. Frjálshyggjumenn, þrátt
fyrir trú sína á hagkvæmni
frjálsra viðskipta, viðurkenna
vægi annarra sjónarmiða og
frjálslyndir menn átta sig á gildi
og nauðsyn skattheimtu til þess
að tryggja velferð og öryggi borg-
aranna. Málið snýst ekki um hvort,
heldur hve mikið við notum laga-
verkið til þess að tryggja öryggi
og velferð, jafnvel þrátt fyrir að
trufla gangverk markaðsaflanna.
Greinarhöfundur telur þetta fela í
sér ósættanleg sjónarmið eða
þversagnir á meðan frjálslyndir
menn átta sig á því að regluverkið
er þjónn okkar en ekki herra.
Það er gott að halda því til haga
að til eru þeir sem hafa ofurtrú á
markaðsöflunum, jafnvel að því
marki að mennirnir eigi að þjóna
gangverkinu en ekki öfugt. Þó
verður að segjast að markaðurinn,
í sinni sjálfsprottnu mynd (að
mestu), er mun hollari húsbóndi
en ýmis mannanna regluverk.
Bent hefur verið á að með frjáls-
um viðskiptum verður til verka-
skipting þar sem einstaklingar fá
notið sín í stað þess að vera skipað
í störf eða bása í gegnum erfðir
eða af yfirvöldum. Það er affara-
sælast hverju samfélagi að not-
færa sér innbyggða krafta mark-
aðshagkerfisins og standa vörð
um þau lýðréttindi sem gera
mönnum kleift að taka þátt í því.
Þetta lýsir inntaki frjálshyggjunn-
ar og er til marks um málstað
frjálslyndra manna sem kjósa að
semja um hlutina í stað þess að
predika boð og bönn.
Sérhver heilbrigður maður vill
ráða eigin för og það er í okkar
verkahring að tryggja að svo megi
verða. Með aukinni hagsæld
tryggjum við aukna velferð enda
stendur hið borgaralega samfélag
vörð um viðskiptafrelsið sem
segja má að sé það eldsneyti sem
fyrirtækingreiða fyrir í formi
skatta. Stjórnlyndinu verðum við
að setja skorður, jafnframt því að
verja okkar minnstu samferðar-
menn. Það gerum við ekki nema
með því að berjast fyrir réttindum
einstaklingsins, með öllum þeim
málamiðlunum sem það felur í sér,
en byrgja okkur ekki inni í fíla-
beinsturni stjórnlyndisins.
Vindhögg stjórnlyndis
UMRÆÐAN
STJÓRNMÁL
ÓLAFUR ALS
Frjálslyndir menn vita sem er
að málamiðlanir eru nauðsyn-
legar til þess að ófriður ríki
ekki. Í stjórnmálum, sem ann-
ars staðar, takast á hugmyndir
og stefnur og stundum verða
menn undir í þeirri baráttu.
Eins og fram kom í grein minni í
Fréttablaðinu á dögunum glötuð-
ust kr. 21.181.411 af kr. 29.899.167
umreiknað til verðlags í apríl 2006,
sem voru í sparisjóðsbók 1. janúar
1973. Þessi verðbólguþjófnaður
gerðist á aðeins sex árum, frá 1/1
1973-1/1 1979. Verðbólgan á tíma-
bilinu var 606,68 % = margf.- stuð-
ull 7,0668.
Verðbólgan 1979 var 54,64%,
1980 52,59%, 1981 47,57%, 1982
60,53% og 1983 73,36%. Á næstu 8
árum var verðbólgan líka allt of
mikil, og aftur t.d. 8,61% árið 2001.
Ófyrirsjáanlega mikil verðbólga
er það sem er svona „öðruvísi“ á
Íslandi en í nágrannalöndunum.
Þar segja stjórnvöld af sér en ekki
hér.
Mikið væri gott að ná efnahags-
umræðunni á Alþingi út úr ruglinu
og ósannindunum og að geta fleygt
út af Alþingi Lúðríkunum tólf og
öðrum gróðapungum sem hata
verðtryggingu og sem ekkert
þykjast vita um verðtryggðu lánin
í Danmörku, Svíþjóð, Englandi né
Bandaríkjunum. Íslendingar vilja
eiga möguleika á verðtryggðum
innlánum í sparisjóðsbókum svo
að hægt sé að kenna íslenskum
börnum að spara í stað þess að
kenna börnunum að yfirvöldin
steli mestöllu sparifé fólks til að
gefa það gróðapungum og skulda-
kóngum sem borga vexti langt
undir verðbólgu og sem borga
enga verðtryggingu. Skuldakóng-
arnir réttlæta spillinguna með
kaffibrandaranum frá Brasilíu
þótt þeir viti að verðhækkanir
minnki verðmæti hverrar einustu
krónu.
Yrði verðtrygging bönnuð á
Íslandi einu landa gæti slík spill-
ing komið aftur því að næsta krafa
skuldakónganna yrði þá væntan-
lega sú að sett yrðu aftur lög um
hámarksvexti, óháð verðbólgu.
Þeir myndu varla sætta sig við þá
himinháu vexti sem nú eru á
óverðtryggðum útlánum. Slíkir
vextir myndu eyðileggja hagnað-
inn.
Flestir íslenskir lántakendur
vilja ekki óverðtryggð útlán því að
þau hafa nú á tímum annaðhvort
himinháa vexti eða gengisáhættu.
Flestir vilja verðtryggð jafn-
greiðslulán. Þá greiða þeir jafn-
hátt verðmæti á sérhverjum gjald-
daga allan lánstímann. Við lántöku
fá þeir strax að vita hve hátt það
verðmæti er í krónum á þeim
tímapunkti. Á langtímaskuldbind-
ingum í verðbólgu er það endur-
greiðsluverðmætið en ekki endur-
greidd krónutala sem skiptir máli.
Það virðast sumir aldrei skilja. Sé
lán óverðtryggt veit lántakandinn
hinsvegar ekkert hvaða verðmæti
hann þarf að endurgreiða. Því
meiri sem verðbólgan verður því
minna verðmæti mun hann greiða
til baka. Hann hagnast á sem
mestri verðbólgu.
Kauphækkanir eru oftast meiri
en verðbólgan eða jafn miklar og
verðbólgan til langs tíma litið.
Annars myndu allir um síðir deyja
úr hungri. En allar hækkanir á
greiðslum af verðtryggðum útlán-
unum eru alltaf alveg nákvæm-
lega jafn miklar og verðbólgan á
lánstímanum, hvorki meiri né
minni. Allar greiðslur af verð-
tryggðum jafngreiðslulánum eru
því sama eða svipað hlutfall af
launum. Það er lykilatriði og er
þægilegast fyrir lántakandann.
Þegar lánstímanum lýkur hefur
hann greitt sama verðmæti til
baka og hann fékk að láni, auk
vaxtanna. Það kalla ég sann-
gjarnt.
Verði evran tekin upp sem lög-
mætur gjaldmiðill þá verður verð-
trygging almennra lána óþörf eftir
nokkurn aðlögunartíma þegar
sæmilegt jafnvægi hefur náðst.
Tenging krónu við evru dugar
ekki, þá tengingu má hvenær sem
er slíta með lagasetningu. Nota
verður sjálfa evruna. Þótt verð-
bólgan á Íslandi geti þá hugsan-
lega orðið meiri í stuttan tíma
verður hún til lengdar eins og í
siðmenntuðum löndum sem nota
evru. Það ræðst af kaupmætti
evrunnar í þeim löndum.
Skuldakóngar vilja sparifé fólks
UMRÆÐAN
VERÐTRYGGING
CARL J. EIRÍKSSON