Tíminn - 25.09.1977, Síða 32

32
Sunnudagur 25. september 1977
Þab á aö taka gróft brauö og
hrökkbrauö framyfir brauö sem
er bakaö úr hvitu hveiti.
— Borðaðu
þá
trefjaríkan
mat
og
farðu
reglulega
á
kukkhús
Angra þig magaverkir
og hægðatruflanir
Þær athafnir, sem viö fremj-
um daglega bak viö luktar dyr,
eru i hæsta máta forboöiö um-
ræöuefni i okkar samfélagi. En
mikil notkun hægöalyfja sýnir,
aö viö höfum oft ekki erindi sem
erfiöi.og þaö er okkur áhyggju-
efni. I fyrra notuöu Norömenn
hægöalyf sem voru 20 milljóna
n.kr. viröi.
Meöal matvælafræöinga
heyrast nú i seinni tiö æ hávær-
ari raddir um miklu hollari og
áhrifameiri aðferðir til aö koma
lagi á hægðirnar. Trefjarikt
fæði gefur i þessu sambandi
undraverðan árangur.
— Boröaöu vaxtarvefi — segja
sérfræöingarnir — þá kemur þú
ekki eingöngu lagi á melting-
una, heldurkemst þú einnig hjá
mörgum velferðasjúkdómum.
Tref jarnar sem um er aö ræða
eru I plöntuveggjum, og meöal
annars i sellulósa.
Hveitiklið
Norski matvælafræöingurinn
Kjerstin Trygg segir aö
trefjamar sé aöallega i fjórum
fæöutegundum. Það eru kartöfl-
ur, grænmeti, ávextir og ber og
sumar kornafurðir.
Hlutfallslega er mest af þess-
um trefjum i hveitiklfð. Bakar-
ar gætu auöveldlega bættmeira
hveitikliöi og hveitikimi i fram-
leiðslu sina. Trefjamagnið i
ávöxtum og grænmeti er einnig
verulegt og hefur sina þýðingu,
þvi við erum farin að leggja
okkur þessar fæðutegundir til
munns í æ rikara mæli.
Kemur i veg
fyrir sjúkdóma
Enski rannsóknamaöurinn
Denis P. Burkitt fékk mikinn
áhuga á þessu máli, eftir að
hann haföi starfaö sem læknir i
Afriku og tók eftir þvi, aö þeir
sjúkdómar, sem viö eigum við
að striöa i iönþróunarlöndunum,
voru tiltölulega litt þekktir i
þessum löndum. Fæði þessa
fólks samanstendur að miklu
leyti af jurta-fæöu, og þar eru
nánast óþekktir sjúkdómar eins
og hjarta og kransæðasjúkdóm-
ar, sykursýki, krabbamein i
endaþarmi, svo og aðrir sjúk-
dómar sem stafa af óæskilegu
mataræöi.
— Mér finnst vera of langt
gengið i þeim fullyröingum, aö
meö þessu mataræöi sé hægt að
komast hjá þessum sjúkdóm-
um, segir Kjerstin Trygg, en
þaö er ekki ósennilegt aö þarna
sé eitthvert samhengi á milli.
En þaö er vist, aö meö trefja-
rikri fæöu er hægt aö komast hjá
hægðatregðu. Annar sjúkdóm-
ur, sem á læknamáli kallast
„divertikulose”, og lýsir sér i
bólgum á þarmaveggjunum, er
einnig hægt aö komast fyrir meö
trefjarikri fæöu.
Hvernig-verka
trefjarnar?
NU er þvi þannig háttaö, aö
maturinn, sem við etum, er allt-
af hálfmeltur. Þvi er meltingin
alltof auðveld maga og þörm-
um. Afleiöingarnar veröa þær,
aö það geta liðiö allt upp i 70-80
timar f rá þvi við boröuöum fæö-
una, þangaö til aö viö skilum af
okkur úrganginum — og hann er
bæði litill og haröur. Hjá ööru
fólki, sem lifir aö mestu á
grasafæöi tekur þetta um 35
tima. Rannsóknir hafa sýnt, aö
sjúklingar meö hægöatregðu
hafa getað aukið hægöirnar um
60% meöþvi að borða 25 grömm
af hveitikliði á dag.
Megrandi
Þvi hefur veriö fleygt, aö
trefjarnar drekki ekki aöeins I
sig vatniö, heldur einnig fituna
innvortis.
Kjerstin Trygg efast um að
svona sé þessu fariö, þvf hún
telur aö þetta geti aöeins átt við
ef um lágmarksmagn þessara
efna I fæöunni sé aö ræöa. En
trefjarikur matur geti verkaö
megrandi á fólk, sem á við offitu
að striða. Trefjarikur matur
inniheldur ekki mikiö af fitandi
fæðueiningum. Sú staöreynd, að
trefjarnar eru ekki meltar, né
brytjaöar niður, gerir þaö aö
verkum að hungrið er ekki eins
fljótt aö segja til sin.
Fæði fyrr og nú
Kjerstin Trygg hefur gert
yfirlit yfir trefjainnihald matar
æðis frá 1890 og fram til okkar
dags. HUn hefur komizt aö
þeirri niöurstööu aö trefja-
skammtur Norömanns hafi
minnkað úr 8,7 gr. áriö 1890 i 4,9
gr. árið 1974.
Holl ráð
Helztu ráð, sem hægt er aö
Streituhrjáður nútimamaöurinn
gefa þeim er þjást af hægöa-
tregöu og magaverkjum, er aö:
boröa meira af ávöxtum, berj-
um, grænmeti og kornafurðum,
þ.e. kornafuröum úr heilu korni.
í byrjun gæti slik breyting á
mataræði haft I för meö sér
vindverki, en eftir reglubundna
notkum mun þaö hverfa.
má ekki vera aö þvi aö fara á
Einfaldast er aö blanda
hveitikliði saman viö mjólkina á
morgnana. Hrökkbrauö og
brauö bakaö úr blönduöu mjöli á
einnig að taka framyfir finni
brauðtegundir.
Annað gott ráö er aö fara
reglulega á náöhúsiö og gefa sér
góöan tima. Þvi miöur litur Ut
fyrir að streituhrjáöur nútima-
maöurinn hafi hreint og beint
ekki tima til þeirra gjöröa i önn
dagsins.
Ef svo fer sem horfir og þess-
um ráöum veröur ekki fylgt,
veröur endirinn ef til vill sá,
sem rannsóknamaöurinn Bur-
kittsér f yrir: Litiö sjúkrahús og
við hliö þess risaklósett.
(Þýtt: GV)