Fréttablaðið - 12.07.2006, Blaðsíða 21

MIÐVIKUDAGUR 12. júlí 2006 3
GPS-tæki gefa upplýs-
ingar um staðsetningu.
Út frá þeim upplýs-
ingum er hægt að
skipuleggja næstu skref.
Myndin er af handtæki en
einnig eru til stærri tæki.
Þrír fjórðu landsmanna vilja
frekar endurbætur á hringveg-
inum en nýjan Kjalveg.
Í skoðanakönnun sem Gallup vann
fyrir Leið ehf. dagana 27. apríl til
31. maí síðastliðinn kom fram að
þrír af hverjum fjórum eða 75,9
prósent vilja fremur að fjármun-
um verði varið til endurbóta og
breikkunar hringvegarins milli
Eyjafjarðar- og höfuðborgarsvæð-
isins en gerð vegar um Kjöl.
Þá vildu tveir þriðju aðspurðra
fremur að leiðin milli Eyjafjarðar-
og höfuðborgarsvæðisins yrði
stytt um þrettán km með nýjum
vegi um það bil sjö km sunnan við
Blönduós en að vegurinn liggi um
Blönduós eins og nú er.
Loks sagði samtals 61 prósent
aðspurðra myndu oft eða stundum
nýta sér slíkan veg sunnan Blöndu-
óss þótt greiða þyrfti 300 kr. í
veggjald fyrir hverja ferð.
Úrtak könnunarinnar var 6.000
manns og þar af svöruðu 3.516.
(www.fib.is)
Vilja betri hringveg
Betri og breiðari hringveg frekar en nýja hálendisvegi, segir meirihluti þjóðarinnar.
FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
HVAÐ ER ... GPS?
Allir sem hafa ferðast um fjöll
og hálendi Íslands hafa heyrt
talað um GPS-tæki og flestir hafa
einhverja reynslu af notkun
þeirra. Ef fréttir berast af óhöpp-
um til fjalla spyrja leikmenn oft
hvort slíkt tæki hafi þá ekki verið
með í för. Þrátt fyrir að GPS-
tæknin sé sniðug og gagnleg má
ekki treysta blint á hana, því hún
gefur ekki nema takmarkaðar
upplýsingar.
GPS stendur fyrir Global
Positioning System, eða
hnattrænt staðsetningar-
kerfi. Í sem fæstum
orðum má segja að kerf-
ið geri þér kleift að stað-
setja þig, með örfárra
metra skekkjumörk-
um, á hnettinum. Allir
aukamöguleikar kerf-
isins nota þær upplýs-
ingar sem grunn.
Kerfið samanstendur
af 24 gervihnöttum
sem eru á sporbaug
um jörðu í 19.300 km
hæð. Á hverri stundu
ættu 6-7 hnettir að
vera sýnilegir hvaðan
sem er af jörðinni. Það
ætti að vera yfirdrifið
þar sem aðeins þarf þrjá
til að fá nokkuð góða hug-
mynd um staðsetningu.
GPS-tæki tekur við skilaboðum
frá gervihnöttunum, reiknar út
fjarlægð til þeirra og veit þannig
hvar tækið er statt. Í raun svipar
þessu til hnitakerfis, og eftir því
sem tunglunum fjölgar, því
nákvæmari verður mælingin.
Niðurstöðunum er skilað í hnit-
um, til dæmis N 6333.221 W
01915.191. Dæmi um svipað kerfi
eru reitir á taflborði sem heita til
dæmis E7 eða D3. Með smá
æfingu er fljótlegt að fletta stað-
setningu upp á korti út frá hnit-
um.
En það er ekki alltaf nóg að
vita hvar maður er. Maður vill
líka vita hvert maður ætlar að
fara. Með því að festa staðsetn-
ingar í minni tækisins er hægt
að búa til röð af punktum sem
hægt er að fylgja, nánast blind-
andi. Einnig er hægt að mata
tækið með þekktum hnitum og
taka stefnuna beint á þann punkt.
Þetta er ekki alveg hættulaust,
því engar upplýsingar eða við-
varanir koma fram um gil,
skurði, kletta, jökulsprungur eða
aðrar hættur á leiðinni.
Til að auka öryggi
og þægindi eru
flest GPS-tæki í
dag með inn-
byggðum korta-
grunni. Það gild-
ir þó það sama,
engar viðvaran-
ir eru gefnar um
hættur, en ef
notandinn kann
að lesa á kort á
hann að geta
valið hentugri
leiðir í mörgum
tilvikum. Í dag eru
kortagrunnarnir svo ríkulega
hlaðnir upplýsingum að hægt er
að fletta áfangastað upp í nafna-
lista og keyra svo eftir leiðbein-
ingum sem tækið reiknar út eftir
vegakerfi á staðinn.
Í grunninn má því segja að
GPS-tæki með kortagrunni sé
bara landakort sem sýnir þér
hvar þú ert hverju sinni. Fyrir
ferðalanga þýðir þetta algjöra
vissu um staðsetningu og öryggi
þegar kemur að leiðarvali. Aldrei
má þó gleyma að horfa fram á
veginn. Hversu vel sem GPS-
tæki eru búin, þá vita þau ekki
hvaða hættur leynast bak við
næstu beygju, undir snjó eða
handan hóls.
Hnattrænt
staðsetningarkerfi