Fréttablaðið - 16.07.2006, Blaðsíða 19

MOGGIOPOLI Silvio Berlusconi sést hér í sjónvarpsþætti horfa upp til hins mikla örlaga-
valdar í hneykslismálinu, Luciano Moggi, en við hann er hneykslið kennt.
Íslendingar eru frændræknir en
okkar hefð er sú að frændsemi sé
lofsverð fremur að hún sé skylda.
Ég hef stundum að gamni mínu
dregið upp einfaldaða mynd af
þessum mun. Segjum að frænka
mín utan af landi sé á leið til náms
í höfuðstaðnum. Símtal frá föður
hennar gæti verið á þessa leið.
„Sæll frændi. Hún frænka þín er
að byrja í háskólanum í haust. Ekki
gætirðu aðstoðað hana við að finna
íbúð?“ Ítalska símtalið væri miklu
styttra: „Sæll frændi. Hún frænka
þín er að byrja í háskólanum í
haust.“ Undirliggjandi er að þú átt
að útvega henni íbúð ef þú hrein-
lega hýsir hana ekki sjálfur. Alla-
vega liggur boltinn alfarið hjá þér.
Ólöglegt samráð
Einhverjum kann að þykja þetta
heldur háspekilegt hjá mér og
miklar málalengingar um hneyskli
í fótboltaheiminum. En ég tel að
málið verði lítt skiljanlegt nema að
sá jarðvegur sem það sprettur úr
sé skoðaður. Moggi lék snilldar-
lega hinn stranga fjölskylduföður
sem ætlaðist til skilyrðislausrar
hlýðni og fékk hana. Menn létu
ýmislegt yfir sig ganga til að fá að
vera með í selskapnum hans Moggi
þótt það væri óljóst hvað menn
fengju í staðinn. Moggi náði ein-
faldlega meiri völdum með beinum
og óbeinum hætti en dæmi eru um
í ítalskri knattspyrnu og menn tóku
þátt í vitleysunni hvort sem þar
hefur ráðið ótti, von um að þeim
yrði launaður greiðinn síðar eða
hreinlega tóm heimska og aðgæslu-
leysi.
En hvað er það nákvæmlega
sem Moggi og félagar voru að
bralla og fyrir hvað er verið að
refsa liðunum? Það er ekki alveg
einfalt mál að átta sig á því og hinn
154 blaðsíðna dómur sem birtur
var á föstudaginn er mikið torf að
lesa sig í gegnum. Með gífurlegum
einföldunum má segja að kjarni
málsins sé það sem við getum kall-
að ólöglegt samráð. Og liðunum,
forsvarsmönnunum og dómurun-
um er fyrst og fremst refsað fyrir
að hafa stundað þetta ólöglega
samráð fremur en einstök málsat-
vik. Ákærðu eru fundnir sekir um
að hafa rætt um (og jafnvel sam-
mælst um) niðurröðun dómara á
leiki og þar með gengið gegn anda
íþróttarinnar. Dómurinn er að því
leyti mjög merkilegur að hann er
fyrst og fremst siðferðilegur.
Ákærðu eru taldir hafa hegðað sér
ósiðlega og beitt áhrifum sínum á
ósæmilegan hátt. Þeir leikir sem
þessi hegðun hafði áhrif á eru
vissulega tilgreindir en dómurinn
tekur fram að mjög erfitt sé að
sanna það að úrslitunum hafi verið
hagrætt og í raun sé þess ekki þörf,
brotaviljinn sé næg ástæða til refs-
ingar fremur en brotin sjálf. Þetta
er í senn styrkleiki og veikleiki
dómsins. Styrkleiki vegna þess að
með honum er sleginn nýr tónn og
skýrt kveðið á um að framkoma af
þessu tagi verði hreinlega ekki
liðin, hvort sem hún hefur bein
áhrif á leiki eða ekki. Veikleiki
vegna þess að ákærðu eiga erfitt
með að verja sig, segja má að sönn-
unarbyrðin hafi verið færð yfir á
þá að sanna sakleysi sitt.
Þetta er svolítið eins og að vera
settur í skammarkrókinn fyrir að
hafa verið óþekkur voðalega lengi
og fá ekki að vita almennilega fyrir
hvað. Þetta er sérstaklega áber-
andi í dómunum yfir Lazio, Fior-
entina og Milan. Mér er til efs að
þessum liðum hefði verið refsað
svona hart ef Juventusmenn hefðu
ekki gengið svona langt í verkum
sínum og dómurinn yfir þeim verið
jafn strangur. Þáttur AC Milan er
t.d. svo óljós að viðbrögð Berlsus-
coni við honum eru mjög skiljan-
leg en hann telur að dómurinn sé
pólitískur, fyrst og fremst beint
gegn sér og ef hann væri ekki eig-
andi liðsins hefði liðinu verið
sleppt. Sömuleiðis virðist hörð
refsing Lazio og Fiorentina eiga
rætur sínar í áralöngum vand-
ræðagangi þeirra liða. Þau lágu
einfaldlega vel við höggi.
Pólitískur dómur?
Það er ýmislegt til í því hjá Berlus-
coni að dómurinn sé pólitískur þó
kannski ekki á sama hátt og hann
vill skilja það. Knattspyrnuyfir-
völd fengu skýrslu um málið í
september en stungu henni undir
stól. Rannsóknaraðilunum var
gróflega misboðið en gerðu ekkert
í málinu fyrr en í maí þegar líklegt
var að stjórn Berlusconi myndi
falla. Þá láku þeir málskjölum í
pressuna og ný ríkisstjórn tók
völdin af knattspyrnusambandinu.
Það er ofsóknaræði hjá Berlsuconi
að halda að málinu hafi verið beint
gegn sér enda sleppur Milan giska
billega. En færa má rök fyrir því
að málið hefði þróast á annan hátt
ef Berlusconi hefði borið sigur úr
býtum í þingkosningunum í vor.
Það hverjir voru valdir til að skipa
dóminn og sækja málið gaf tóninn
um að valdatíð Berlusconi væri
lokið. Stjórn hans barðist hart
gegn sjálfstæði dómstóla og
breytti lögum þannig að ekki væri
hægt að sækja Berlusconi til saka
fyrir spillingarmál. Nú hafa ákær-
ur verið gefnar út að nýju gegn
fjölmiðlakónginum.
Dómnum í calciopoli-málinu er
klárlega ætlað að vera yfirlýsing
um að hart verði tekið á öllum spill-
ingarmálum nú þegar Berlusconi
getur ekki lengur gripið inn í. Og
af þeim sökum er óhugsandi að
áfrýjunardómstóll sýkni ákærðu.
Þó er líklegt að refsingar verði
eitthvað mildaðar þótt ekki væri
nema fyrir þá staðreynd að ein-
hvers konar sátt verður að nást við
liðin um að una niðurstöðunni.
Annars er hættan sú að þau reyni
að sækja málin fyrir öðrum dóm-
stólum innanlands og utan. Gæti
þá málið verið að velkjast um árum
saman með tilheyrandi vandræða-
gangi og hættu á himinháum skaða-
bótum. Íþróttaforystan á Ítalíu er
ekki ein um það að vera illa við
afskipti almennra dómstóla af
málum hreyfingarinnar, leggur
t.a.m. Knattspyrnusamband Evr-
ópu mikla áherslu á að missa málin
ekki þangað.
Leikfélög auðmanna
Hneykslismálið kann að hafa víð-
tækar afleiðingar fyrir eigendur
knattspyrnuliða. Líklegt er að
hreinsað verði til í forystusveitum
fleiri liða en að málinu komu. Einn-
ig gæti málið leitt til þess að áhugi
auðmanna á að eiga knattspyrnulið
minnki og fleiri liðum verði breytt
í hlutafélög. Löngu áður en auð-
menn á borð við Roman Abramov-
its ákváðu að gaman væri að eiga
fótboltalið sér til skemmtunar varð
það tíska á Ítalíu að eiga eitt stykki
fótboltalið. Agnelli-fjölskyldan
hefur átt Juventus síðan 1924 og
beitt liðinu miskunnarlaust sem
áróðurstæki í gegnum tíðina þótt
það hafi dregið verulega úr því
eftir dauða Gianni Agnelli. Eignar-
haldið á AC Milan er grunnurinn
að velgengni Silvio Berlusconi í
stjórnmálum, miklu frekar en fjöl-
miðlaveldi hans. Gullaldarliðið
með Hollendingana þrjá í broddi
fylkingar fyllti ítölsku þjóðina
miklu stolti og gaf þá mynd að
Berlusconi væri sannarlega Mídas
konungur sem öllu breytti í gull.
Þrír nafntogaðir eigendur hafa
orðið gjaldþrota á undanförnum
árum og tengst miklum hneykslis-
málum, Tanzi hjá Parma, Cragnotti
hjá Lazio og Cecchi Gori hjá Fior-
entina. Það þykir því ekki eins fínt
og áður að eiga fótboltalið og eig-
endurnir ekki álitnir merkilegir
pappírar almennt.
Dómurinn í hnotskurn
Juventus er dæmt niður í Serie B
og hefur leiktíðina með -30 stig.
Missir meistaratitla síðustu
tveggja ára, fyrri titlinum verður
úthlutað til annars liðs en fyrir
yfirstandandi leiktíð verður ekki
veittur meistaratitill.
Fiorentina er dæmt niður í Serie
B og hefur leiktíðina með -12
stig.
Lazio er dæmt niður í Serie B og
hefur leiktíðina með -7 stig.
AC Milan missir helming stiga
sinna í vetur og missir því af Evr-
ópusæti. Hefur næstu leiktíð í
Serie A með -15 stig.
Luciano Moggi og Antonio Gir-
audo hjá Juventus mega ekki
koma nálægt stjórnun knatt-
spyrnuliða næstu fimm ár. Adria-
no Galliani hjá AC Milan fær
bann í eitt ár og Leonardo Meani
í þrjú og hálft ár. Eigandi Fiorent-
ina, Andrea Della Valle, fékk
þriggja og hálfs árs bann og
bróðir hans Diego fjögurra ára.
Eigandi Lazio, Claudio Lotito,
fékk þriggja ára bann.
Fjölmargir dómarar fengu löng
bönn og binda þau í flestum til-
vikum enda á feril þeirra þar sem
þeir verða komnir á aldur þegar
bönnunum lýkur. Umsjónar-
menn dómaramála fengu jafn-
framt löng bönn og er ekki talið
að þeir eigi afturkvæmt til starfa
tengdum knattspyrnunni.
SUNNUDAGUR 16. júlí 2006