Fréttablaðið - 18.10.2006, Blaðsíða 40

■■■■ { líf og heilsa} ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■2
Vistor hf. í Garðabæ er óumdeilan-
lega stærsti heildsali lyfja og lækn-
ingatækja hér á landi með um 45
prósenta markaðshlutdeild. Fyrir-
tækið hefur verið starfrækt í hart-
nær hálfa öld og stendur sala lyfja
nú fyrir um 80 prósentum af veltu
fyrirtækisins. Þá er sala á öðrum
vörum sögð hafa verið í stöðugum
vexti undanfarin ár. Áætluð velta
Vistor á þessu ári er um fimm millj-
arðar króna.
Vistor starfar með fjölmörgum
alþjóðlegum lyfja- og heilbrigðis-
tæknifyrirtækjum og veitir þjónustu
í sölu- og markaðsmálum, auk þess
að sinna innflutnings- og dreifing-
arstarfsemi.
Hreggviður Jónsson, forstjóri
Vistor, segir góðan gang í fyrirtæk-
inu og telur að nú sjái fyrir endann
á nokkuð ósanngjarnri umræðu
sem farið hafi í gang fyrr á árinu
um verðlagningu lyfja hér á landi.
„Já, maður fór í gegnum þetta í
sumar í þeirri miklu umræðu sem
þá varð um lyfjamál. Verðlagning
lyfja í heildsölu er þannig að verðið
er ákveðið af ríkinu. Við erum með
lyfjagreiðslunefnd sem ákveður
verðið. Segja má að þetta sé fyrir-
komulag sem gildi alls staðar í Evr-
ópu. Þar er hvergi frjáls verðlagning
á lyfjum, en til að komast að verð-
inu er notast við svokallað reference
pricing, eða viðmiðunarverð. Verð-
ið hér er þannig meðalverð í Nor-
egi, Danmörku og Svíþjóð. Þannig
að þegar við komum með nýtt lyf
á markað þá sækjum við um verð
fyrir það lyf og grunnurinn að baki
þeirri umsókn er verðið sem við
getum bent á í þessum löndum sem
notuð eru til viðmiðunar.“ Hregg-
viður er svo fyrri til að koma með
spurninguna sem þetta fyrirkomu-
lag virðist fela í sér, hvort verið geti
að hér komi þá aldrei lyf á markað
án þess að þau hafi fyrst verið sett
í sölu í þessum löndum. Spurning-
unni svarar hann jafnharðan sjálf-
ur. „Það er nú ekki alveg þannig og
stundum er staðan slík að einungis
er notast við eitt viðmiðunarland
eða tvö. Þá notar maður bara þau
verð sem komin eru,“ segir hann og
viðurkennir um leið að þetta fyrir-
komulag virðist, að minnsta kosti
við fyrstu sýn, vera dálítið flókið.
„Ekki nóg með þetta, heldur hafa
okkar verð svo jafnvel verið notuð
sem viðmiðun í dönsku körfunni,
þótt búið sé að afnema það núna,“
segir hann og bætir íbygginn við að
miðað við þá skipan mála fengju
menn villumeldingu úr Excel töflu-
reikninum ef verðlagningarjafnan
yrði sett þar upp. „Vegna þess að
allir eru að nota viðmiðanir hver
frá öðrum. En svona er þetta bara
og Evrópuþjóðirnar hafa einhvern
veginn ákveðið að betra sé að láta
ríkið stýra verðinu, en láta það vera
frjálst. Markaðurinn er því mjög
stýrður.“
Hreggviður segir þó að það hafi
sviðið nokkuð undan umræðunni
sem var fyrr á árinu þar sem hún
hafi í fyrstu einkennst af ákveðinni
vanþekkingu. Okkur fannst þetta
ósanngjarnt eftir að hafa verið búin
að fara í gegnum samninga við
ríkið frá því 2004 þar sem farið var
út í lækkanir á heildsöluverðum.
Auðvitað er ósanngjarnt að halda
því fram að lyf séu dýrari hér en
í Danmörku þegar tölurnar sýndu
að þau voru um þremur prósentum
ódýrari í heildsölu hér en þar miðað
við árið 2005. Það sem ýtti umræð-
unni af stað voru vangaveltur um
verð á samheitalyfjum sem þarf þá
að kryfja sérstaklega, en við erum
fulltrúar fyrir frumlyfjaframleið-
endur. Ég held því að þessi umræða
hafi á endanum varpað réttu ljósi á
málin.“
Stóru spurninguna þegar kemur
að verðlagningarmálum segir Hregg-
viður vera hvort hún skuli gefin frjáls.
„Miðað við að pólitísk samstaða er
um núgildandi skipan mála, ekki
bara hér heldur á Evrópugrundvelli,
þá held ég að því verði ekki breytt úr
þessu. Í heiminum eru tveir markaðir
með lyf frjálsir, en það eru Banda-
ríkin og Nýja-Sjáland.“ Hann segir
hins vegar þá hættu vera samfara
okkar skipan mála og það hafi stóru
lyfjafyrirtækin einnig gagnrýnt, að
Evrópa sé orðin það sem kalla mætti
fjandsamlegur markaður fyrir þróun
nýrra lyfja. „Varað er við því að
framleiðendur kunni að meta stöð-
una svo að ekki sé áhættunnar virði
að leggja út í þróun lyfs með það
fyrir augum að markaðssetja í Evr-
ópu vegna þess að hlutfall áhættu og
ávinnings sé svo lágt. Þetta gæti leitt
til þess að einhverjir framleiðend-
ur segi: Nei, við höfum ekki áhuga
á að koma með lyf inn á íslenska
markaðinn vegna þess að við fáum
ekki nógu hátt verð. Þetta hefur hins
vegar ekki enn gerst og ekki hægt
að segja til um hvort það gerist.“
Hreggviður viðurkennir um leið að
smæð íslenska lyfjamarkaðarins geri
að verkum að í raun skipti hann stór
lyfjafyrirtæki engu máli. „Í því liggur
hættan. Ef verði er þrýst um of niður
sjá menn fram á að fastur kostnað-
ur við að hafa lyf á markaði geri að
verkum að það hreinlega borgi sig
ekki hér. Þumalputtareglan sem við
miðum við er þannig að lyfjapakki
þarf að seljast í heildsölu fyrir um
það bil eina milljón króna á ári til
að borgi sig að hafa hana skráða á
markaði. Þetta er bara út af opinber-
um gjöldum, skráningargjöldum og
öðru slíku, auk kostnaðar við lager-
hald og annað umstang.“
Hreggviður segir framboð lyfja
hér svo ráðast í samvinnu fram-
leiðenda og lækna. „Ef ég man rétt
verða um fjögur prósent af lyfja-
þróunarverkefnum sem farið er
af stað með að lyfjum sem rata á
markað. Hér erum við svo með öll
þau lyf sem eru notuð í hinum vest-
ræna heimi, þótt verið geti að hér
sé ekki sama úrval af fjölda pakkn-
inga vegna þess hve markaðurinn er
lítill,“ segir hann, en sum verkjalyf
eru til dæmis framleidd í mismun-
andi útgáfum, sem freyðitöflur eða
til að blanda út í heitt vatn, en óvíst
að sú fjölbreytni komi öll hing-
að. Hreggviður kannast hins vegar
ekki við að smæð markaðarins hafi
orðið til þess að hér hafi ekki feng-
ist viðeigandi lyf. „Ef við erum að
tala um mjög sérhæfð lyf sem mjög
lítið seljast, svo sem við sjaldgæfum
sjúkdómum, þá er ljóst að ef pressa
á verð slíkra lyfja mjög mikið niður
minnkar kannski áhugi framleið-
endanna á að hafa þau skráð hér.
Hins vegar hefur verið skilningur á
þessu í verðlagningarkerfinu.“
Verkefnin skortir ekki hjá Vistor,
en um áramót tekur fyrirtækið að
sér dreifingu á lyfjum fyrir Actavis
og verður sett í sérfélag. Hreggvið-
ur segir þetta þó í raun ekki breyta
markaðshlutdeild fyrirtækisins sem
ráðist af því hvaða lyf fyrirtækið
sé að markaðssetja. Þá taki fyrir-
tækið ekki að sér markaðssetningu
eða sölu fyrir Actavis, það sjái þeir
um sjálfir. „Dreifingin ræður því til
dæmis ekki hvaða vöru menn eru
að velja. Eftirspurnin verður til úti á
markaðnum, í rauninni hjá læknin-
um sem skrifar lyfseðilinn. Þannig
mætti færa fyrir því rök að dreifing
lyfja á þessum litla markaði ætti að
vera hjá einu fyrirtæki.“
Umræðan um lyfjaverð var ósanngjörn
Forstjóri stærstu lyfjaheildsölu landsins segir umræðu um lyfjaverð hér hafa afvegaleiðst í sumar. Staðreyndin sé hins vegar sú að lyfjaverð sé
hér nokkuð lægra en í nágrannalöndunum. Við ákvörðun lyfjaverðs er horft til meðalverðs í Noregi, Danmörku og Svíþjóð, en sérstök nefnd hins
opinbera ákvarðar verðið. Óli Kristján Ármannsson ræddi við Hreggvið Jónsson, forstjóra Vistor í Garðabæ.
Hreggviður Jónsson, forstjóri Vistor, segir að í heiminum sé verðlagning lyfja bara frjáls á tveimur markaðssvæðum, í Bandaríkjunum og á Nýja-Sjálandi. Hér, líkt og annars staðar í Evrópu,
ákvarðar ríkið verð á lyfjum. Vistor er stærsti lyfjaheildsali landsins með nálægt því helmingsmarkaðshlutdeild. Næststærst er svo Icepharma með rúmlega fimmtungshlutdeild.