Tíminn - 20.07.1980, Side 6

‘’J', r,'j (•;' ip.yfifrpnpvð
Sunnudagur 20. Júli 1980

LlLiiJ.ii < i'
tJtgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson, Jón Helgason og Jón Sigurösson. Ritstjórnarfull-
trúi: Oddur ólafsson. Auglýsingastjóri: Steingrlmur Gislason.
Ritstjórnarskrifstofur, framkvæmdastjórn og auglýsingar Slöu-
múla 15. Slmi 86300. — Kvöldslmar blaöamanna: 86562, 86495.
Eftir kl. 20.00: 86387. Verö I lausasölu kr. 250. Askriftargjald kr.
5000á mánuöi. Blaöaprent.
27% virkur vinnutími
I sjónvarpsumræðum, sem fóru fram fyrir
borgarstjórnarkosningarnar 1978, deildi Kristján
Benediktsson borgarfulltrúi á sleifarlag irekstri
borgarinnar og stofnanna hennar. Hann nefndi
ýmis dæmi máli sinu til sönnunar.
Kristján Benediktsson skýrði m.a. frá þvi, að ný-
lega hefði farið fram itarleg athugun á virkum
vinnutima hjá útivinnuflokkum Hitaveitu Reykja-
vikur og hefði komið i ljós, að hann væri ekki nema
27%. Aðrir hlutar vinnutimans hefðu farið i bið og
akstur (31%), upphaf og lok verks (22%) og að-
gerðarleysi (20%). Að dómi rekstrarverkfræðings,
sem gerði þessa könnun, ætti að vera hægt að auka
virkan vinnutima úr 27% i 51—63%.
Þetta dæmi hjá Hitaveitunni mun engan veginn
einstætt um vinnubrögð hjá ýmsum opinberum
fyrirtækjum, hvort heldur þau heyra undir riki eða
bæjarfélög. Það er oft mikil hætta á, að þar skapist
deyfð og doði, sem hafa i för með sér mun lakari
vinnubrögð en ella. Ef vel á að vera, þarf oft að
hrista upp i kerfinu og vinna að endurnýjun á skipu-
lagningu og vinnubrögðum.
Sérstök ástæða er þó til þess að gæta þessa vel i
opinberri starfrækslu, þar sem ekki er um neina
samkeppni að ræða og fyrirtækin geta meira og
minna skammtað sér sjálf, hvað þau taka fyrir
þjónustu sina.
Vert er að viðurkenna, að fyrrverandi borgar-
stjóri, Birgir Isleifur Gunnarsson, mun hafa haft
frumkvæði að fyrrgreindri athugun á starfsháttum
Hitaveitunnar. Hann mun hafa látið framkvæma
fleiri slikar athuganir á borgarrekstrinum.
Mikilvægt er, að núverandi borgarstjórnarmeiri-
hluti haldi þessu áfram og fylgi fast eftir þvi sem til
bóta getur horft.
Þá er áreiðanlega ekki siður þörf á þvi, að hand*-
hafar rikisvaldsins séu vakandi i þessum efnum og
stefni að endurnýjun starfshátta og aukinni hag-
ræðingu á öllum sviðum rikisrekstrarins, þar sem
þvi verður komið við.
Merkilegt afmæli
Sildarverksmiðjur rikisins eiga hálfrar aldar af-
mæli um þessar mundir. Við þær er tengdur
merkilegur áfangi i efnahagslegri sjálfstæðisbar-
áttu Islendinga.
Áður voru sildarbræðslurnar i eigu útlendinga og
íslendingar háðir geðþótta þeirra um verðlag og
vinnuhætti.
Á þeim tima höfðu islenzkir einkaaðilar ekki bol-
magn til að fást við þennan rekstur. Þess vegna reið
rikið á vaðið eftir að Framsóknarflokkurinn hafði
tekið forustuna i stjórn landsins. Sjálfstæðis-
flokkurinn veitti ekki teljandi mótspyrnu. Hann
viðurkenndi nauðsyn rikisrekstrar undir þessum
kringumstæðum.
Eftir að rikið hafði þannig rutt brautina, komu is-
lenzkir einkaaðilar á eftir. Skömmu siðar var allur
sildariðnaðurinn kominn i hendur Islendinga.
Nokkuð umtal er um það nú að ryðja eigi bákninu
burt, m.a. sildarverksmiðjum rikisins. Fróðlegt er
að rifja upp, að einn helzti forustumaður Sjálf-
stæðisflokksins á þessu sviði, Sveinn Benediktsson,
var þvi andvigur. Hann taldi það þjóðinni öryggi, að
rikið og einstaklingar störfuðu hér hlið við hlið.
Þ.Þ.
Erlent yfirlit
Þórarinn Þórarinsson:
Frá kvennaráðstefnunni í Kaupmannahöfn
EINS OG kunnugt er, stendur
nú yfir I Kaupmannahöfn önnur
kvennaráðstefna Sameinuöu
þjóöanna, en sú fyrri var haldin
f Mexikó-borg sumariö 1975. 1
kjölfar hennar hófst kvennaára-
tugurinn, sem er nú tæplega
hálfnaöur.
Ráöstefnan I Kaupmannahöfn
er haldin m.a. til þess að fá yfir-
. lit um hvaö hafi áunnizt sföan
kvennaáratugurinn hófst og
hvaö sé hægt aö gera á slöari
helmingi hans til aö ná meiri
árangri.
Fyrir Islendinga, sem eru svo
langt komnir f jafnréttismálum
kynjanna, aö þeir hafa kosiö
konu fyrir forseta, er næsta
erfitt aö gera sér grein fyrir þvl,
hvernig ástatt er f þessum mál-
um vföa um heim, en þó einkum
f þriöja heiminum. Mörgu er
einnig ávant enn f vestrænum
löndum og kommúnistarfkjun-
um, þött óneitanlega þoki þar I
rétta átt.
í vestrænum rfkjum veröur
körlum ekki einum kennt um,
þótt konur gegni enn miklu færri
háttsettum trúnaöarstörfum en
karlar. Þær sækjast miklu
minna eftir slíkum störfum,
m.a. vegna þess aö áhugi þeirra
beinist aö öörum efnum en veg-
tyllum. Þetta sést á þvi, aö
venjulega berast ekki umsóknir
frá konum, þegar meiriháttar
embætti eru auglýst.
Mjög erfitt hefur oft reynzt aö
fá konur til framboös I þing-
kosningum og borgarstjórnar-
kosningum. Flestar þeirra, sem
þótt hafa eftirsóknarveröastar,
hafa neitaö vegna annarra
áhugamála og heimilisstarfa.
Þaö er því ekki sfzt hugsunar-
háttur kvenna, sem þarf aö
breytast til aö jafnréttismálum
sé komiö I viöunandi horf.
Framboö Vigdísar Finnboga-
dóttur og sigur hennar I forseta-
kosningunum, getur vel oröiö til
aö vekja áhuga kvenna aö þessu
leyti, ekki aöeins hér, heldur
einnig annars staöar.
SAMKVÆMT skýrslum þeim,
sem hafa veriö lagöar fram á
ráöstefnunni, hefur ekki þokaö
eins mikiö áleiöis f réttindamál-
um kvenna á fyrri hluta ára-
tugarins og æskilegt heföi veriö,
þótt hægt sé aö finna undan-
tekningar frá þessu. Þetta sýn-
ir, aö betur má ef duga skal, og
veröur þaö eitt aöalverkefni
ráöstefnunnar aö fjalla um þaö.
Skýrslur þær, sem lagöar
hafa veriö fram á ráöstefnunni,
gefa nokkra hugmynd um, aö
konur njóta ekki jafnræöis viö
karla.
Þannig er taliö, aö konur séu
helmingur mannkyns, en aö þær
vinna 2/3 hluta þess vinnutíma,
Jihan el-Sadat á blaöamannafundi
sem reiknaö er meö aö bæöi
kynin vinni. Aöeins 1% af öllum
launatekjum fellur konum í
skaut. Þær eru líka taldar eig-
endur aö 1% þeirra eigna, sem
skráöar eru f heiminum.
1 skýrslum kemur i ljós, aö
menntunarstaöa kvenna hefur
batnaöí sumum löndum, en hins
vegar hafa störf ekki aukizt á
tilsvarandi verksviöum og kon-
ur þvf ekki fengiö atvinnu I sam-
ræmi viö menntun sina. Þá hef-
ur atvinnuleysiö, sem komiö
hefur til sögu I ýmsum löndum
siöustu árin bitnaö hlutfallslega
meira á konum en körlum.
I ýmsum þróunarlöndum hef-
ur ólæsi kvenna aukizt.
ÞÓTT ráöstefnunni sé einkum
ætlaö aö fjalla um réttindamál
kvenna, mun ekki fara hjá þvf,
Leila Khaled, ásamt manni sem gætir hennar
aö fleiri mál beri þar á góma.
Þannig hafa Arabarlkin komiö
þvf til vegar, aö rætt veröi sér-
staklega um réttindamál ara-
bískra kvenna I þeim landshlut-
um, sem ísraelsmenn her-
numdu 1967. Ekki er ósennilegt
aö þaö veröi til þess, aö minnzt
veröi á stööu kvenna I Araba-
rikjunum.
Á ráöstefnunni mæta fulltrúar
frá um 150 rfkjum. Konur eru í
yfirgnæfandi meirihluta, en
nokkrir karlar eru þó fulltrúar.
A.m.k. 17 sendinefndir hafa
karlmenn fyrir formann, m.a.
Island, en Einar Ágústsson
sendiherra er formaöur Is-
lenzku sendinefndarinnar.
Meöalannarra sendinefnda, þar
sem karlmaöur er formaöur,
eru sendinefndir Bandarikj-
anna, Kanada, Vestur-Þýzka-
lands, Astraliu, Finnlands, ír-
lands, Luxembourg, Marokko,
Sudan, Qatar, Tyrklands,
Bangladesh, Fiji, Malasiu og
Páfarfkisins.
Eins og venja er á ráöstefnum
beinist mest athygli aö vissum
fulltrúum. Imelda Marcos, for-
setafrú frá Filippseyjum, haföi
aö sögn gert sér vonir um aö
veröa aöalstjarna ráöstefnunn-
ar. Meiri athygli hefur þó beinzt
aö Jihan Sadat, konu Sadats
Egyptalandsforseta. Lang-
mesta athygli hefur þó skæru-
liöinn frægi, Leila Khaled, vak-
iö, en hún er fulltrúi Frelsis-
samtaka Palestlnumanna,
PLO.
Fjarvera tveggja rfkja vekur
athygli, Suöur-Afrfku og Saudi-
Arabfu. Stjórn Suöur-Afriku vill
komast hjá umræöum um kyn-
þáttamál þar I landi. Stjórnend-
ur Saudi-Arabiu kunna hins
vegar aö hafa óttast, aö prin-
sessumáliö svonefnda bæri á
góma.
Þ.Þ.
Hægt miðar í jafn-
réttismálum kvenna