Fréttablaðið - 27.10.2007, Qupperneq 30

H
eimilislaus börn
eru víða og
atvinnuleysi er
mikið í fyrrver-
andi Sovétlýð-
veldinu Armeníu,
sérstaklega úti á landi. Mýmörg
alþjóðleg sjálfboðasamtök vinna
að því að bæta hag þessa fólks,
mennta börnin og hjálpa fólki til
sjálfsbjargar. Family Care
Foundation er eitt af þessum sam-
tökum. Þau reka listaskóla fyrir
börn í borgunum Gyumri og Spitak
og kennir fullorðnum handverk
þannig að í framtíðinni geti þeir
bjargað sér sjálfir. Munirnir eru
meðal annars seldir í sýningarsal
Family Care í miðborg Jerevan.
Arevik Manukyan er fram-
kvæmdastjóri Family Care
Foundation í Jerevan og hefur
starfað hjá samtökunum nú í mörg
ár. Hún segir að listaskólinn hafi
upprunalega verið stofnaður til að
veita börnunum einhverja skóla-
göngu fyrstu misserin eftir jarð-
skjálftann sem varð í norðvestur-
hluta Armeníu árið 1994. 250
manns létust í þessum jarð-
skjálfta, skortur var mikill og
neyðin gríðarleg. Skólaganga
barna á svæðinu hefur verið lítil
sem engin fyrstu misserin eftir
skjálftann.
„Börnin koma nú þrisvar í viku í
listaskólann til að læra armenskar
listir eftir hefðbundinn skóladag.
Skólinn er ókeypis og við fáum
mörg börn til okkar. Við teljum að
þetta sé gott fyrir þau. Þegar skól-
inn var stofnaður var þetta eina
leiðin sem börnin höfðu til að tjá
tilfinningar sínar fyrst eftir jarð-
skjálftann, sýna hvernig þeim leið
og horfa á lífið með aðstoð listar-
innar. Það hjálpaði þeim að gleyma
raunveruleikanum um stund og
gaf þeim von. Um leið gátum við
kennt börnunum armenska list-
hefð og haldið áfram að skapa
armenska list,“ segir Arevik.
Margar þrengingar dundu yfir
armensku þjóðina snemma á tíunda
áratugnum. Eftir að Sovétríkin lið-
uðust í sundur og Armenía varð
sjálfstæð studdu Armenar landa
sína í Nagorno-Karabakh í stríði
þeirra við Asera og svo bættust
þessar hörmungar ofan á það sem
fyrir var. Eyðileggingin varð svo
mikil í jarðskjálftanum að fjöl-
skyldur misstu húsnæði sitt, börn
misstu foreldra sína og foreldrar
börnin sín. Margar þjóðir sendu
björgunarlið á staðinn og voru Ítal-
ir meðal þeirra sem tóku þátt í upp-
byggingunni eftir skjálftann.
Ítalski læknirinn Antonio Mon-
talto, sem nú er forstjóri Family
Care Foundation, var meðal þeirra
sem voru sendir á staðinn. Árið
1994 stofnaði hann listaskóla fyrir
börn.
Samtökin hafa víkkað út starf-
semina og kenna nú líka fullorðn-
um, sérstaklega konum, hefð-
bundnar armenskar listir og
handmennt, til dæmis keramik,
með það að markmiði að þátttak-
endur geti rekið sitt eigið smáfyrir-
tæki í framtíðinni og séð sér þannig
farborða. Samtökin standa einnig
fyrir ráðstefnum um listir og hafa
til að mynda fengið fatlaða lista-
menn til að koma og kenna fötluð-
um Armenum. Þá eru samtökin að
byggja upp mæðravernd úti á
landsbyggðinni og í Nagorno-Kara-
bakh, héraði í Aserbaídsjan sem er
undir armenskri stjórn. Þetta er
allt ókeypis og ekki vanþörf á,
mæðravernd og önnur heilsuvernd
er dýr og lítt aðgengileg fyrir blá-
fátækan almenning.
Samtökin reka tvö gistiheimili í
Jerevan og rennur allur ágóði til
skólastarfsins. Þá segir Arevik að
þau séu nú að byggja upp ferða-
þjónustu úti um landið þar sem
fátæktin er mikil. Vonir standi til
að ferðamenn fari í auknum mæli
út fyrir Jerevan og þannig aukist
atvinna í öðrum héruðum. Þá eru
ýmsar aðrar hugmyndir í farvatn-
inu, til dæmis bjórhátíð í Gyumri,
tónleikar og menningarhátíðir af
ýmsu tagi. „Við notum ágóðann til
að gera upp falleg gömul hús og
veita þannig iðnaðarmönnum
atvinnu,“ segir Arevik.
„Héruðin eru mjög einangruð og
lífið er erfitt í mörgum þorpum,
sérstaklega á veturna þegar fólk
kemst ekki á milli því ekki eru
neinar almenningssamgöngur og
bláfátækt fólkið hefur ekki efni á
bíl,“ segir Arevik. „Í Armeníu eru
margar verksmiðjur sem standa
auðar, sérstaklega hefur svo verið
við Sevan-vatnið, og enga vinnu
hefur verið að fá á þessum svæð-
um. Fólk reynir að lifa af smáveg-
is landbúnaði en svona gengur
þetta ekki lengur. Við þurfum að
þróa héruðin. Það er þar sem
íbúarnir þurfa mest á atvinnu-
sköpuninni að halda,“ segir hún.
Að búa börnunum framtíð
Félagsleg vandamál eru stór í Armeníu, sérstaklega úti á landsbyggðinni þar sem atvinnuleysi og fátækt eru gífurleg. Samtökin
Family Care Foundation reka gistiheimili á tveimur stöðum í Jerevan. Ágóðinn fer í að byggja upp og reka listaskóla fyrir börn.
Guðrún Helga Sigurðardóttir tók hús á Arevik Manukyan, framkvæmdastjóra samtakanna í Jerevan.