Fréttablaðið


Fréttablaðið - 08.02.2008, Qupperneq 24

Fréttablaðið - 08.02.2008, Qupperneq 24
24 8. febrúar 2008 FÖSTUDAGUR greinar@frettabladid.is FRÁ DEGI TIL DAGS ÚTGÁFUFÉLAG: 365 RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA: Páll Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871 Hringdu í síma ef blaðið berst ekki Á liðnu hausti gerði iðnaðarráðherra grein fyrir hugmynd- um sínum um verulegar skipulagsbreytingar í orkumál- um í fréttaviðtali í þessu blaði. Þingflokkar ríkisstjórnar- innar hafa um nokkurn tíma haft stjórnarfrumvarp um þetta efni til skoðunar. Þingmenn Sjálfstæðisflokksins hafa tekið til þess lengri íhugunartíma en þingflokkur ráðherrans. Þegar svo ber við að þingmenn stjórnarflokka taka mislangan tíma til að vega og meta frumvörp sem ríkisstjórn hefur komið sér saman um gefur það stjórnarandstöðuflokkum jafnan tækifæri til að sá efasemdum um málefnalega samstöðu stjórnarliðsins. Það er gömul saga og ný. Velti menn því síðan fyrir sér hvort slíkar efasemdir eigi við rök að styðjast fer það eftir atvikum og efni máls. Í þessu tilviki hefur iðnaðarráðherrann fyrir margt löngu upplýst um alla helstu efnis- þætti frumvarpsins. Fyrir þá sök er pólitísk umræða um efnið uppi á yfirborðinu. Að stórum hluta er verið að útfæra hugmyndir sem fram komu í skýrslu um þessi efni fyrir áratug en voru ekki framkvæmdar nema að hluta vegna andstöðu forstjóra stærstu orkufyrirtækja sveitarfélaganna. Þar er fyrst og fremst um að ræða eðlilega og nauðsynlega aðgreiningu ólíkra rekstrarviðfangsefna í orku- búskapnum eins og almannaþjónustu og samkeppnisframleiðslu fyrir stóriðju. Aðgreining milli eignarhalds á auðlindunum sjálfum og orku- framleiðslunnar opnar möguleika á að einkaaðilar geti komið að framleiðslustarfsemi og útrásarverkefnum þó að þær auðlindir sem verið hafa í opinberri eigu verði það áfram. Í þessu er fólg- in ágætis málamiðlun. Hún getur komið í veg fyrir margvíslega árekstra og losað um óþarfa fjötra. Útfærslan felur í sér nokkur vandasöm tæknileg úrlausnarefni en ekki stór pólitísk vandamál. Ríki og sveitarfélög hafa byggt upp og rekið mikinn meirihluta bæði framleiðslustarfsemi og þjónustu á þessu sviði. Mest af þeim orkulindum sem nýttar eru í dag eru í eigu opinberra aðila. Framsal á þessum eignum hefur eftir atvikum verið háð samþykki Alþingis og sveitarstjórna. Ráðherrann hefur upplýst að áform hans standi til þess að gera framsalsrétt sveitarstjórna á orkulindum undirorpinn samþykki Alþingis. Þetta felur í sér óbreytta skipan að því er varðar orku- lindir í ríkiseigu en takmarkar svigrúm sveitarstjórna. Sjálfsagt er í þessu fólgin nokkur forræðishyggja gagnvart sveitarstjórnum. Hún telst þó varla alvarlegt stílbrot. Nokkur hluti nýttra orkulinda er í eigu einstaklinga. Svo er einn- ig um ýmis ónýtt orkuréttindi bæði að því er varðar vatnsorku og jarðhita. Ráðherrann hefur lýst því yfir að hann hafi engin áform um að raska þessum stjórnarskrárvörðu eignarréttindum. Þessi yfirlýsing er lykilatriði þegar menn velta fyrir sér pólitísk- um grundvallaratriðum í tengslum við þetta mál. Með hliðsjón af jafnræðisreglu stjórnarskipunarinnar má aukheldur af þessu ráða að ágreiningslaust sé á milli stjórnarflokkanna að hrófla ekki við stjórnarskrárvarinni stöðu annarrar atvinnustarfsemi sem byggir á auðlindanýtingu. Að öllu virtu má því segja að það væri til marks um réttmæti núverandi stjórnarsamstarfs ef Sjálfstæðisflokknum og Samfylk- ingunni tekst að ráða þessu mikilvæga máli til lykta án þess að vekja upp stjórnarskrárdeilur sín á milli. Í því samhengi er ríflegur íhugunartími ekki áhyggjuefni. Réttmæti stjórnarsamstarfsins: Íhugunartími ÞORSTEINN PÁLSSON SKRIFAR Stundum heyrist, að sumar þjóðir séu latari en aðrar og þess vegna fátækari. Þótt vissulega séu menn misjafnir og sumir latari en aðrir, eru slíkar alhæfingar um heilar þjóðir fráleitar. En hvað skýrir þá óumdeilanlegu staðreynd, að sumar þjóðir vinna miklu meira en aðrar? Nóbelsverðlaunahafinn Edward C. Prescott hefur komist að einfaldri og sennilegri niðurstöðu. Hún er, að vinnusemi þjóða fari að miklu leyti eftir því, hversu háa skatta þær þurfi að greiða af vinnu sinni. Því hærri sem skattarnir eru, því minna vinnur fólk, og öfugt. Meiri vinnusemi með lægri sköttum Um miðja tuttugustu öld unnu Bandaríkjamenn og Evrópubúar jafnmikið, en í aldarlok unnu Bandaríkjamenn talsvert meira og höfðu að jafnaði hærri tekjur. Meginskýringin er, segir Pres- cott, að Evrópubúar þurfa að greiða hærri skatta af vinnu sinni. Um þetta flutti Prescott fyrirlestur í Reykjavík 26. júlí á síðasta ári. Nokkrar efasemda- raddir heyrðust þá um boðskap hans. Guðmundur Gunnarsson verkalýðsleiðtogi vitnaði í rannsóknir annarra bandarískra fræðimanna, sem sýndu, að vinnusemi réðist af fleiru en sköttum. Stefán Ólafsson prófessor fullyrti, að Íslendingar ynnu mjög mikið og framleiðni væri hér lítil. Hann endurtók þetta í erindi, sem hann flutti á dögunum og stór frétt birtist um hér í blaðinu ásamt viðhafnarvið- tali. Var á Stefáni að skilja, að Íslendingar ynnu þegar of mikið, og þess vegna væri óþarfi að lækka skatta til að auka enn vinnusemi þeirra. Nú hefur Prescott betrumbætt kenningu sína og birtir grein um hana í bók, sem væntanleg er á næstunni undir ritstjórn okkar dr. Tryggva Þórs Herbertssonar, Cutting Taxes to Increase Prosperity. Prescott minnir þar á, að kenning sín er ekki um það, að vinnusemi ráðist að öllu leyti af sköttum, heldur að miklu leyti. Hann bendir líka á, að miklu breyti, hvernig skatttekjunum er varið. Ef þeim er endurdreift til fólks, þá hefur það ekki eins vond áhrif á vinnusemi þess og ella. Á Norðurlöndum eru skattar til dæmis háir, en vinnusemi veruleg. Vegna víðtækrar endurdreifingar (barnabóta, ellilífeyris og svo framvegis) eru ráðstöfunartekjur eftir skatta hærri en ætla mætti af hinum háu sköttum. Prescott vekur einnig athygli á því, að ólík aldurssam- setning þjóða getur haft áhrif á vinnusemi þeirra. Skattar hafa ekki eins mikil áhrif á vinnusemi karla á besta aldri í fullu starfi en á vinnusemi annarra hópa. Er framleiðni á Íslandi vanmetin? Okkur Íslendingum hlýtur að þykja fróðlegust sú tilgáta Prescotts, að í íslenskum tölum um vinnustundir sé skekkja. Unnar vinnustundir séu hér ofmældar. Það geti ekki verið, að þær séu svipaðar og í Bandaríkj- unum, um 1.800 á mann að meðaltali (en meðaltalið í Evrópu er um 1.500 á mann). Prescott bendir meðal annars á, að hlutfallslega fleiri vinni á Íslandi en í Bandaríkjunum (um 10% fleiri) og að hlutfallslega fleiri vinni líka hlutastörf (um 30% á Íslandi, en um 15% þar vestra). Ef matar- og kaffihlé og lögbundnir frídagar og sumar- leyfisdagar dreifast jafnt á allt þetta fólk, þá er þegar komin til sögu mælingarskekkja. Prescott telur einnig rétt að leiðrétta fyrir erlendu vinnuafli á Íslandi, jafnt fjölda manna sem vinnu- stundum. Síðan vita þeir, sem borið hafa saman vinnumarkað- inn á Íslandi og í öðrum löndum, að hér er meira talið með í vinnustundum en víðast annars staðar, til dæmis óunnin yfir- vinna, auk þess sem lögbundnir frídagar eru fleiri. Prescott heldur því fram, að framleiðni á Íslandi sé talsvert meiri en ráða megi af opinberum tölum, þar sem vinnustundir séu hér oftaldar. Stefán Ólafsson fullyrðir hið gagnstæða. Ég sneri mér fyrir nokkrum vikum til Stefáns og bað hann að vísa mér í gögn sín. Ég hef enn ekki fengið svar. Fróðlegt væri þó að ræða þetta betur og æsingalaust. En auðvitað er röksemdin fyrir því að lækka skatta á einstakl- inga ekki sú, að þá vinni þeir meira, þótt það sé eflaust rétt, eins og Prescott. Röksemdin er, að þá fá þeir, sem vilja bæta kjör sín og sinna með meiri vinnu, tækifæri til þess, án þess að ríkið hirði mestalla kjarabótina af þeim. Öðrum er eftir sem áður frjálst að vinna minna, en þeir verða um leið að sætta sig við lægri tekjur. Vinnusemi og skattar HANNES HÓLMSTEINN GISSURARSON Í DAG | Lífskjör UMRÆÐAN Barnafræðsla Það eru margvísleg tímamót nú um mundir sem vert er að fagna. 100 ára saga kvenna í bæjar- og borgarstjórn, 100 ára afmæli borgarstjóraembættis- ins og 100 ár eru nú liðin frá því að fyrstu lögin um barnafræðslu voru sett. Það má með sanni segja að þessi snjóþungi vetur einkennist af merkileg- um skólapólitískum viðburðum; sameining Kennaraháskólans og Háskóla Íslands stendur fyrir dyrum og ný lög um öll skólastigin liggja fyrir Alþingi sem kveða meðal annars á um lengingu kennaranámsins. Því fagna ég sérstak- lega enda er það til marks um stóran hug hjá lítilli þjóð sem lætur sig menntun varða og gerir að forgangsmáli. Þau lög og framganga menntamála- ráðherra í umræðum um kaup og kjör kennara gefa fögur fyrirheit um að það er sameiginlegt úrlausnarverkefni ríkis og sveitarfélaga að setja börn og velferð þeirra, menntun og framtíðar- möguleika í fyrsta sæti – á undan öllu öðru. Af mörgu má dæma samfélag en helst þó af því hvernig það býr að börnum sínum. Íslenskir skólar fá gjarnan þá einkunn frá erlendum gestum að þeir einkennist af miklum jöfnuði og fyrir það erum við öfunds- verð. Það krefst mikils af kennurum að hafa jafn fjölbreyttan og breiðan nemendahóp innan hvers skóla en það gerir starf þeirra jafnframt merkingar- bært og geysilega mikilvægt. Nú þegar kennarar í Reykjavík fagna 100 ára afmæli sínu er þungt í þeim hljóðið vegna viðvarandi manneklu og álags. Meirihluti Samfylkingar, Vinstri grænna, Framsóknar og F-lista ákvað í október að leggja tæpar 800 milljónir til framlínu- starfsfólks borgarinnar, ásamt því sem ýmis hlunnindi voru samræmd. Sú aðgerð hefur fengið marga sveitarstjórnarmenn í nágrannasveitar- félögunum til að gera slíkt hið sama og víst er að kennarar og starfsfólk grunnskólanna hefur sannarlega staðið vaktina á erfiðum tímum. Ég fagna því að núverandi meirihluti hafi haldið sig við áður ákveðnar aðgerðir og að kennarar fái nú umbun frá stjórnvöldum fyrir vel unnin störf. Þeir eiga hana margfalt skilið. Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingar. Kennarar í hundrað ár ODDNÝ STURLUDÓTTIR Vinnusemi þjóða fari að miklu leyti eftir því, hversu háa skatta þær þurfi að greiða af vinnu sinni. Því hærri sem skattarnir eru, því minna vinn- ir fólk, og öfugt. Loksins tækifæri „Einhver“ verður dreginn til ábyrgð- ar vegna REI. Þetta voru Ólafur F. Magnússon og Svandís Svavarsdóttir sammála um í gær. Hver það verður getur verið vandi að spá um. Margir munu væntanlega benda á þáverandi borgarstjóra, Vilhjálm Þ., og spurning hvort Sif Sigfúsdóttir geti losað sig úr vinnu með skömmum fyrirvara. En einnig verður að hafa í huga að lengi hefur verið ljóst að sjálfstæðismenn í borgarstjórn eru ekki dolfallnir í hrifningu sinni á Guðmundi Þóroddssyni, forstjóra OR í leyfi. Því eru margir sem spá því að hann verði fyrstur til að víkja. Með slíka vini „Vinir verða alltaf vinir.“ Þetta hafði vefmiðilllinn Visir.is í gær eftir Hauki Leóssyni, fyrrum stjórnarformanni Orkuveitu Reykjavíkur og vini Vilhjálms Þ. Vilhjálmssonar, fyrrum borgarstjóra. Einhverjum, sem horfði á Kastljósið á miðvikudagskvöld, gæti hafa dottið í hug að vinarþelið risti ekki djúpt, en í yfirlýsingu frá Hauki sem þar var birt kom fram að í REI-málinu hafi Vilhjálmur ávallt verið upplýstur um allt það sem fram fór. Ólíkt því sem Vilhjálmur hefur sagt og segir enn. Ekkert kaffi með borgar- stjóra Vetrarhátíð í Reykjavík er hafin með fjölbreyttri dagskrá. Einn dagskrárliðurinn virðist þó hafa dottið upp fyrir, en það er kaffiboð með borgarfulltrúum í Tjarnarsal Ráðhússins. Fyrrverandi borgarstjóri hafði samþykkt að kíkja í kaffi – og einhverjir borgarfulltrúar með honum, en eitthvað virðist þetta hafa breyst með borgarstjóraskiptun- um. Enda er ekki hægt að gera ráð fyrir að nýi borgarstjórinn hafi sömu dagskrá og sá gamli og eins getur skipulag Vetrarhátíðar breyst þegar verið er að púsla mörgum atriðum saman. Hver sem ástæðan er, er að minnsta kosti ekki gert ráð fyrir kaffinu á laugardag. Dagur mun samt fá sitt kaffi, og jafnvel köku meððí, því hann ætlar að bjóða upp á köku í Kolaportinu í tilefni þess að síðasta embættis- verk hans var að bjarga staðnum. svanborg@frettabladid.is
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80

x

Fréttablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.