Fréttablaðið - 28.02.2008, Blaðsíða 22

22 28. febrúar 2008 FIMMTUDAGUR
20002-03 2003-04 2004-05 2005-06 2006-07
nám, fróðleikur og vísindi
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS
„Einelti í samfélaginu eykst
og þolmörk fyrir ofbeldi
aukast,“ segir Þorlákur
Helgi Helgason, fram-
kvæmdastjóri Olweusar-
verkefnisins á Íslandi, en
markmiðið með því er að
vinna gegn einelti og ekki
síst að búa til skólabrag þar
sem einelti er ekki liðið.
Hvergi í heiminum er þátt-
taka í þessu verkefni jafn
mikil og hér.
Fyrir áramót tóku 75 skólar þátt í
eineltiskönnun þar sem allir nem-
endur 4. til 10. bekkjar voru spurð-
ir út í viðbrögð og afstöðu nem-
anda og starfsmanna til eineltis.
Með því fengust mjög mikilvægar
upplýsingar sem eru grunnur að
vinnu í skólum sem eru virkir
þátttakendur í Olweusar-áætlun-
inni.
„Við byrjuðum á þessari áætlun
árið 2002 og höfum frá þeim tíma
gert sjö kannanir um líðan nem-
enda í skólum,“ segir Þorlákur.
Hann segir niðurstöður sem fyrir
liggja gefa til kynna með áreiðan-
legum hætti að dregið geti úr ein-
elti um 60 til 70 prósent sé vel að
verkefninu staðið. Grunnskólinn á
Siglufirði sé gott dæmi um hve
mikill árangur getur náðst með
markvissum vinnubrögðum
byggðum á kenningum Dans
Olweus.
„Það er nú bara þannig að hér
höfðu börn liðið vítiskvalir vegna
eineltis,“ segir Jónína Magnús-
dóttir, skólastjóri grunnskóla
Siglufjarðar. Hún segir að skólayf-
irvöld hefðu verið búin að leita
fjölmargra leiða til að bæta skóla-
braginn en án árangurs. „Árið 2002
innleiddum við svo þetta verkefni
inn í skólastarfið. Með því voru
allir í skólasamfélaginu, foreldrar,
starfsmenn og nemendur, upp-
fræddir um hvað einelti væri og að
það ætti ekki undir neinum kring-
umstæðum að líða,“ segir Jónína.
Hún segir að öllum hefði verið
gerð grein fyrir því að þeir bæru
sameiginlega ábyrgð á því að vel
ætti að takast til með að bæta líðan
nemenda. Kannanirnar sem lagðar
hafa verið fyrir nemendur sýni
mikinn árangur af starfinu en
líðan nemenda þar mælist nú mjög
góð að sögn Þorláks.
Þorlákur segir að gerendur í
einelti séu yfirleitt færri en þol-
endurnir. Með markvissum
aðgerðum sé hægt að ná til þeirra
með tiltölulega skjótum hætti og
sjá til þess að þeim sé gerð grein
fyrir því að einelti sé ekki liðið.
Það sé ekki gert með málamynd-
unum heldur skilvirkum refsing-
um. Með því sé sýnt að einelti sé
ofbeldi og sé meðhöndlað sem
slíkt. Sem dæmi um refsingar má
nefna að nemandi gæti þurft að
fylgja kennara í frímínútum í
nokkra daga. Þorlákur leggur
áherslu á að til mikils sé að vinna
þegar stuðlað sé að því að koma
einelti úr skólum og nefnir sem
dæmi að rannsóknir hafi sýnt að
60 prósent drengja sem eru ger-
endur við fjórtán ára aldur séu
komnir á sakaskrá þegar þeir eru
24 ára og að stór hópur drengja
sem eru þolendur í 10. bekk séu í
verulegri hættu með ýmis geðræn
vandamál. karen@frettabladið.is
Börn liðu vítiskvalir
en tekið var á því
JÓNÍNA
MAGNÚSDÓTTIR
ÞORLÁKUR
HELGASON
SKILAR ÁRANGRI Olweusar-áætlunin hefur verið innleidd í fjölda skóla og þykja aðferðir hennar skila miklum árangri í baráttu
gegn einelti. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Málþing um Olweusar-áætlun-
ina verður haldin á morgun, 29.
febrúar, í Skriðu, nýbyggingu
Kennaraháskólans við Stakkahlíð
í Reykjavík. Boðið verður upp á
fjölda málstofa en hægt er að skrá
sig og skoða dagskrána á síðunni
olweus.is.
MÁLÞING UM
OLWEUSARÁÆTLUNINA
Norski fræðimaðurinn Dan Olweus
er prófessor í sálfræði. Hann er
frumkvöðull í rannsóknum um áhrif
eineltis á gerendur og þolendur auk
þess sem hann hefur í um þrjátíu ár
unnið að rannsóknum og aðgerða-
áætlunum sem þykja líklegar til
að draga úr einelti. Mjög vel hefur
tekist til hjá þeim skólum sem fara
eftir áætlun hans og hefur verkefnið
hlotið fjölda viðurkenninga, svo sem
norrænu lýðheilsuverðlaunin og
verið útnefnt fyrirmyndarforvarna-
verkefni í Bandaríkjunum.
OLWEUSARÁÆTLUNIN GEGN EINELTI
Þróunarsamvinnustofnun Íslands hefur auglýst eftir ungu háskólafólki til starfa
í samstarfslöndum stofnunarinnar. Um er að ræða fimm mánaða starfsþjálfun
í tengslum við verkefni ÞSSÍ í fimm samstarfslöndum. Þessi lönd eru Malaví,
Úganda, Namibía, Mósambík og Níkaragva. Þeir starfsnemar sem verða fyrir
valinu halda utan í byrjun júlí og koma heim í byrjun desember.
Leitað er eftir mismunandi menntun starfsnema eftir verkefnum í hverju
landi. Þannig er til dæmis sóst eftir umsækjendum með menntun á sviði
félagsvísinda með þekkingu á aðferðafræði rannsókna til Malaví en eftir
umsækjendum með menntun á sviði hagfræði, þróunarfræði eða þróunarhag-
fræði til Úganda.
Mikill áhugi er á störfum starfsnema hjá Þróunarsamvinnustofnun. Á síðasta
ári hafa tvö hundruð ungmenni sótt um störfin. Umsækjendurnir þurfa að hafa
lokið grunnnámi í háskóla og vera yngri en 32 ára.
Umsóknarfrestur er til 26. mars.
■ Starfsþjálfun
Ungt háskólafólk vantar í verkefni ÞSSÍ
Kristín Jónsdóttir hefur verið smíðakennari
í Lækjarskóla í Hafnarfirði frá árinu 2000.
Á lokaári í grunnskóla fór hún í kynnisferð
í Iðnskólann í Reykjavík. Þar heillaðist hún
af húsgagnasmíði og ákvað að læra iðnina.
Fljótlega eftir útskrift lá leiðin til Akureyr-
ar þar sem hún kenndi smíði á Sólborg,
Þjálfunarskóla ríkisins. „Mér fannst mjög
gaman að kenna smíði og ákvað að ná mér í
kennsluréttindi á því sviði. Ég lauk stúdents-
prófi og fór í nám í Kennaraháskólanum. Nú
hef ég leyfi til að starfa sem smíðakennari á
grunn- og framhaldsskólastigi.“
Þegar þeir sem nú eru komnir til vits og
ára líta til baka minnast eflaust flestir smíða-
kennarans sem eldri karlmanns í vinnuslopp.
Kristín segir að sú mynd eigi ekki lengur við.
„Ég er í samskiptum við smíðakennara og
flestir þeirra eru konur. Ég held að það sé
bara nokkuð algengt að konur kenni smíði
í skólum landsins. Í Kennaraháskólanum
er boðið upp á smíði sem valfag. Á síðustu
árum hafa fleiri konur útskrifast með smíði
sem kjörsvið en karlar.“
Kristín segir að nemendurnir taki sér
yfirhöfuð vel og þeim þyki ekkert skrítið við
að smíðakennarinn sé kona. „Ég hef aðeins
einu sinni orðið vör við að nemandi hafi
haft orð á því að það passi ekki að kona
sé smíðakennari. Krakkarnir eru ekkert að
velta þessu fyrir sér enda löngu orðnir
vanir því að konur séu í miklum meiri-
hluta í kennarastéttinni.“
Kristínu finnst smíðakennslan bæði
gefandi og skemmtileg. „Áhuginn skín
oftast úr hverju andliti í smíðatímum.
Krakkarnir njóta þess að fá tæki-
færi til að vinna með höndunum
og í flestum tilfellum keppast þeir við að
ljúka verkefnunum. Í smíðastofunni fá þeir
útrás fyrir sköpunargleðina og
þar gilda önnur vinnubrögð
en í bóknáminu. Krakkar
sem eiga erfitt í bóklegum
greinum blómstra oft í
smíðastofunni. Í raun
og veru ætti að vera
lögð miklu meiri
áhersla á verklegar
námsgreinar í
grunnskólanum
en nú er
gert.“
KENNARINN: KRISTÍN JÓNSDÓTTIR SMÍÐAKENNARI
Fleiri konur ljúka smíðakennaranámi en karlar
Kjarni málsins
> Framhaldsskólanemar sem læra spænsku:
1.855
2.185
2.428
2.780
3.144