Fréttablaðið - 13.04.2008, Blaðsíða 20

LEYNIVOPNIÐ
4 matur
Harðfiskur átti þátt í að halda lífi í
þjóðinni hér á árum áður. Þótt það
hafi breyst í áranna rás nýtur
harððfiskurinn enn töluverðra vin-
sælda meðal landsmanna enda
bæði góður og hollur. Og enda þótt
gamlar hefðir séu farnar að víkja
fyrir nýrri er harðfisksverkun
stunduð af krafti víða um land,
meðal annars í Darra ehf. á Greni-
vík, sem hefur verið rekin í tólf ár.
Heimir Ásgeirsson, framkvæmda-
stjóri og annar eigandi Darra ehf.,
segir verkunina flókið ferli. „Harð-
fisksverkunin er unnin í nokkrum
þrepum. Fyrst er fiskurinn keyptur
og hann flakaður. Síðan eru flökin
snyrt og úrbeinuð. Eftir þá vinnu
er fiskurinn settur á grindur sem
eru settar í þurrkklefa. Allur
fiskur inn er þurrkaður inni en ekki
úti eins og áður var gert. Flökin
tekur fjóra til sex daga að þorna,“
útskýrir Heimir og heldur áfram:
„Eftir að fiskflökin hafa þornað
eru þau völsuð þar til þau mýkjast
upp. Þá eru þau sett í neytendaum-
búðir og tilbúin til sölu.“
Hann bætir við að vegna mikillar
rýrnunar eftir harðfisksverkunina
nýtist ekki nema átta prósent af
slægðum fiski.
Halldóra Guðmundsdóttir á leynivopn í eldhúsinu sínu sem hefur fylgt
henni í fimmtíu og tvö ár. Leynivopnið er Kitchen Aid-hrærivél sem hún
fékk í gjöf frá starfsfélögum sínum.
„Ég gæti hreinlega ekki verið án þessarar vélar. Hún var stórkostleg á
sínum tíma og er enn þann dag í dag. Mér þykir afskaplega vænt um hana
og hún fer aldrei inn í skáp. Ástæðan er ekki sú að hún sé svo fögur heldur
nota ég hana svo mikið að það tekur því varla að setja hana inn í skáp,“ segir
Halldóra.
Hrærivélin hefur aldrei bilað og segir það nú mikið um gæðin í Kitchen
Aid-vélunum að mati Halldóru. „Þessi elska hefur aldrei brugðist mér en
það fylgdi glerskál með og hún brotnaði og þá fékk ég mér bara stálskál
sem hefur dugað vel alla daga síðan,“ útskýrir hún. Margar kökurnar hafa
verið bakaðar á þessum fimmtíu og tveimur árum en Halldóra notar vélina
ekki aðeins í bakstur því vélinni fylgdu hlutir sem geta hakkað fisk og kjöt
og skorið grænmeti.
„Vélin er ekki aðeins fyrir bakstur, í henni get ég gert svo margt sem ég
nýti mér óspart enda mun auðveldara að henda til dæmis grænmeti í vélina
í stað þess að handskera það. Margir nota vélarnar sínar aðeins í bakstur en
þær geta svo miklu meira en það. Svo er endingargildið á þessum Kitchen
Aid-vélum ótrúlegt. Ef öll rafmagnstæki myndu nú endast svona væru trú-
lega margir framleiðendur farnir á hausinn sem og raftækjabúðir. Það sést
vel á minni vél að hún er komin til ára sinna en hún er ekki á því að gefa upp
öndina.
Ég veit alla vega eitt, að hrærivélin mín er og verður alltaf mitt leyni-
vopn í eldhúsinu,“ segir Halldóra glöð í bragði.
Aldrei bilað í 52 ár
Það stoppar ekkert gömlu hrærivélina hennar Halldóru, sem hefur verið í fullri notkun
í fimmtíu og tvö ár. FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR
Fjallagrös eru þrátt fyrir nafnið fléttur en ekki grös en fléttur eru sambýli svepps og þörungs.
Grösin eru algeng á norðlægum slóð-
um og þá sérstaklega á Íslandi.
Þau vaxa villt um allt land, bæði á
hálendi og láglendi. Vaxtarlag þeirra
er mjög mismunandi og geta þau
verið dökkbrún eða nær svört, mjó
og rennulaga en einnig blað-
kennd, allbreið, ljósbrún eða
grænleit.
Fjallagrös hafa verið notuð í mat-
argerð og til lækninga á Íslandi og víðar um ár
og aldir.
Á árum áður var oft farið langan veg á grasafjall á
vorin eða snemma sumars og grasað eins og það var
kallað. Grösin voru ýmist þurrkuð og
mulin eða bleytt upp og söxuð.
Þurrkuð voru þau meðal annars notuð til
að drýgja mjöl. Þau voru soðin í blóðmör,
seyði af þeim drukkið, þau notuð sem
litunargras, möluð í mat og soðin í
grasagraut og fjallagrasamjólk.
Sumir halda því fram að heilsufar
þjóðarinnar hafi að ýmsu leyti versnað
eftir að hætt var að nota fjallagrös í sama
mæli og áður.
Þau eru næringarrík og meðal annars auðug
af trefjum og steinefnum. Í þeim er beiskju-
efni sem örvar rennsli munnvatns og maga-
safa. Þau eru talin hafa mýkjandi og græðandi
áhrif á slímhúð í öndunarfærum og meltingarvegi
og auk þess styrkjandi áhrif á ónæmiskerfið. - ve
HRÁEFNIÐ: Fjallagrös
Náttúruleg heilsubót
M
Y
N
D
/H
Ö
R
Ð
U
R
K
R
IS
T
IN
S
S
O
N
F
R
É
T
TA
B
L
A
Ð
IÐ
/H
A
R
I
1 2
3
1. Fjallagrös eru þrátt fyrir nafnið
fléttur en ekki grös, en fléttur eru
sambýli svepps og þörungs.
2. Oft var mikið haft fyrir því að ná
í fjallagrös hér áður fyrr.
3. Fjallagrös eru næringarrík og
meðal annars auðug af trefjum og
steinefnum. Þau eru einnig talin
hafa styrkjandi áhrif á ónæmis-
kerfið.
Fjallagrös
VERKUN Í NOKKRUM ÞREPUM
Harðfiskur nýtur mikilla vinsælda hjá þjóðinni enda bæði hollur og góður.
NORDICPHOTOS/GETTY