Fréttablaðið - 15.08.2008, Blaðsíða 20

20 15. ágúst 2008 FÖSTUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
SPOTTIÐ
UMRÆÐAN
Skúli Helgason skrifar um umhverf-
ismál.
Ísland nýtur verðskuldaðrar athygli á alþjóðavettvangi fyrir gnótt endurnýjan-
legrar orku og sérþekkingu á heimsmæli-
kvarða á hagnýtingu grænnar orku. Hér
liggur stærsta sóknarfæri Íslendinga á
komandi árum en það getur hæglega breyst
í andhverfu sína ef við förum ekki gætilega
með fjöreggið. Vandi fylgir vegsemd hverri og
ábyrgð okkar er mikil að vanda til verka þegar
kemur að nýtingu hinnar grænu orku á heima-
vígstöðvunum.
Þórunn Sveinbjarnardóttir er umhverfisráðherra
sem stendur undir nafni og tekur alvarlega það
hlutverk að standa vörð um þau verðmæti sem felast
í náttúru landsins. Átökin um stóriðjuuppbyggingu
eru líkt og hermálið á síðustu öld það pólitíska
deiluefni sem valdið hefur djúpstæðari klofningi
meðal þjóðarinnar en nokkur önnur á fyrsta áratug
þessarar aldar. En með ákvörðun umhverfisráðherra
um að virkjanir fyrir norðan og álver á Bakka skuli
fara í sameiginlegt umhverfismat er stigið mikil-
vægt skref í átt til sátta milli sjónarmiða náttúru-
verndar og nýtingar orkuauðlinda. Þessi fullyrðing
kann að koma þeim spánskt fyrir sjónir sem heyrt
hafa stóryrtar yfirlýsingar stuðningsmanna álvers á
Bakka, en þeir finna úrskurði umhverfisráðherra allt
til foráttu og tala eins og himinn og jörð séu að
farast.
En kjarni málsins er sá að það verður enginn
friður um orkufrekan iðnað í landinu á næstu árum
nema jafnvægis verði gætt milli sjónarmiða
auðlindanýtingar og náttúruverndar og leitað leiða til
að tryggja að framkvæmdir feli ekki í sér óaftur-
kræfar fórnir á viðkvæmum náttúruperlum.
Ákvörðun umhverfisráðherra er besta leiðin
til að gefa framkvæmdunum fyrir norðan
eins konar gæðavottorð því ef niðurstaða
umhverfismatsins verður jákvæð mun það
koma framkvæmdaaðilunum betur þegar til
lengri tíma er litið að fram hafi farið svo
vandað umhverfismat.
Formælendur framkvæmdanna bera sig
illa vegna þess að ákvörðun um sameiginlegt
umhverfismat geti seinkað verkefninu. Hér
er nauðsynlegt að gera greinarmun á
umhverfismatsferlinu annars vegar og
framkvæmdaferlinu hins vegar. Ljóst er að matsferl-
inu mun seinka um einhverja mánuði en ráðherra
hefur lagt áherslu á að ferlinu sem er á höndum
Skipulagsstofnunar verði þó hraðað sem kostur er.
Lengra matsferli þýðir hins vegar ekki að töf verði á
framkvæmdunum að matsferli loknu. Norðlendingar
geta því andað rólega og eiga að nýta sér sóknar-
færin sem felast í því að framkvæmdirnar verði
undirbúnar af vandvirkni og í sátt við umhverfið.
Það er sú stefna sem við Íslendingar eigum að hafa
í heiðri og vísar veginn frá þeirri blindu stóriðju-
stefnu sem fyrri ríkisstjórn fylgdi á sínum tólf ára
ferli og fólst í skilyrðislausum forgangi stóriðju í
íslensku atvinnulífi á kostnað annarrar atvinnustarf-
semi. Samfylkingin í ríkisstjórn vinnur samkvæmt
þeirri stefnu að jafnræði ríki milli atvinnugreina á
Íslandi, með aukinni áherslu á nýsköpun og hátækni
og vistvæna orkustefnu þar sem saman fer skynsam-
leg nýting náttúruauðlinda og virðing fyrir sjónar-
miðum náttúruverndar. Það er vegurinn til sátta og
leiðin úr því öngstræti að umræða um umhverfismál
á Íslandi hverfist að mestu um afstöðu til tiltekinna
álverksmiðja meðan risavaxin viðfangsefni eins og
viðbrögð við loftslagsvá heima og á heimsvísu falla í
skuggann. Umhverfisráðherra hefur gefið tóninn.
Höfundur er framkvæmdastjóri Samfylkingarinnar.
Vegur til sátta
SKÚLI HELGASON
Aðhlátursefni
Flestum fannst það með nokkrum
ólíkindum þegar annar borgarstjórnar-
meirihlutinn á kjörtímabilinu var
myndaður, haustið 2007. Enda
fordæmalaust. Að sama skapi var það
með miklum ólíkindum þegar þriðji
meirihlutinn var myndaður í janúar
á þessu ári. Í því ljósi væri eðli-
legt að nota hástemmdari orð,
nú þegar fjórði meirihlutinn
verður til, en það er ekki gert.
Enda alls óvíst hve lengi hann
mun starfa og á hvaða forsend-
um hann er myndaður. Stjórn-
málin í Reykjavík eru orðin
aðhlátursefni. Allir borgar-
fulltrúarnir, núverandi
og burtflognir, eiga sína
sneið í þeirri köku.
Breyttir tímar
Sú var tíðin að reisn var yfir borgar-
pólitíkinni. Menn störfuðu í borgar-
stjórn af því að þeir höfðu áhuga á
málefnum borgarinnar. Sú tíð er hins
vegar liðin. Nú virðist fólk sækja í
borgarstjórnina af því að það hefur
áhuga á sjálfu sér.
Nýtt hugarfar, takk
Ef borgarbúar eiga að
geta gert sér vonir um
að þetta breytist aftur til
fyrri vegar þurfa að verða
gagngerar breytingar á
hugarfari stjórn-
málamann-
anna.
Þeir
þurfa
að átta sig á því að þeir vinna í
umboði borgarbúa og sýsla með
almannafé í störfum sínum. En fyrst
og fremst þurfa þeir að nálgast öll
viðfangsefni sín af mikilli alúð og
heilmikilli auðmýkt. Það getur ekki
verið að Reykvíkingar eigi skilið
þann fáránleika sem stjórn-
málamennirnir hafa boðið
upp á síðustu 26 mánuði.
bjorn@frettabladid.is
Blaðberinn
bíður þín
Þú færð Blaðberann þinn í Skaftahlíð 24
alla virka daga frá kl. 8-17.
óðar fréttir fyrir umhverfiðBlaðberinn...
F
yrir réttri viku var því spáð á þessum stað að fjórði
meirihlutinn yrði myndaður í borgarstjórn fyrir lok kjör-
tímabilsins. Að spádómurinn skyldi ganga svo hratt eftir
kemur hins vegar nokkuð á óvart.
Sjálfstæðismenn hafa ekki enn útskýrt hvað olli því
að þeir ákváðu að slíta samstarfinu. Gleymum því ekki að það er
aðeins rétt rúmlega vika liðin frá því að borgarfulltrúar flokksins
stóðu þétt að baki borgarstjóra í því umdeilda máli að skipta út
fulltrúa hans í skipulagsráði. Ekki varð þá betur heyrt af orðum
oddvita Sjálfstæðisflokksins, Hönnu Birnu Kristjánsdóttur, en að
allt léki í lyndi. Þeir sem fylgst hafa með borgarmálunum vissu
betur. Það var aðeins tímaspursmál hvenær syði upp úr. Það verður
fróðlegt að heyra hvað gerðist á þessari einu viku.
Nýr meirihluti í borgarstjórn er örugglega skásti kosturinn í
stöðunni fyrir sjálfstæðismenn í borginni, nú þegar komið er á dag-
inn að málefnasamningurinn var Ólafi mun meira virði en þeim.
Það má líka reikna með að nýr meirihluti Sjálfstæðis- og Fram-
sóknarflokks verði til þess að ró færist yfir borgarmálin. Það er
ekki annað í boði fyrir þessa flokka en að vanda sig sérstaklega það
sem eftir lifir kjörtímabils. Fall fyrri meirihluta þeirra var upp-
hafið að farsanum sem borgarbúar hafa þurft að þola undanfarna
ellefu mánuði, eða svo.
Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins eru greinilega fegnir að
sjá á eftir Ólafi úr embætti borgarstjóra. Sama gildir örugglega
um mikinn meirihluta borgarbúa.
Ólafur er staðfastur hugsjónarmaður og trúr sínum stefnumál-
um. Það er meira en sagt verður um flesta stjórnmálamenn. Ólafur
var hins vegar ekki rétti maðurinn til að gegna starfi borgarstjóra
eins og nánast allir aðrir en forystumenn Sjálfstæðisflokksins
gerðu sér grein fyrir.
Að stofna til samstarfsins við Ólaf var alvarlegur skortur á pólit-
ískri dómgreind. Í málefnasamningi flokkanna kom skýrt fram að
sjálfstæðismenn höfðu ýtt til hliðar ýmsum af sínum helstu stefnu-
málum, enda sagði Ólafur réttilega að samningurinn byggði 70 pró-
sent á stefnu F-lista.
En sjálfstæðismenn greiddu ekki aðeins fyrir sæti í meirihlut-
anum með því að fórna baráttumálum sínum. Hluti af kaupverði
þeirra voru mörg hundruð milljón króna kaup á Laugavegi 4 og 6,
húsum sem þeir höfðu áður samþykkt að yrðu rifin en Ólafur lagði
höfðuáherslu á að fengju að standa áfram. Og sú upphæð var ekki
greidd í Valhöll heldur var reikningurinn sendur íbúum Reykja-
víkur.
Enginn efi er um að ábyrgðarleysið sem Sjálfstæðiflokkurinn
hefur sýnt í borgarstjórn mun fylgja flokknum um langa tíð.
Glundroðakenningin svokallaða var lengi helsta áróðursvopn
Sjálfstæðisflokksins gegn fjölflokkastjórn frá miðju til vinstri,
hvort sem það var á landsvísu eða í borginni. Farsælt samstarf R-
listans lagði þá kenningu í gröfina.
Nú er glundroðakenningin hins vegar risin upp frá dauðum og
ofsækir skapara sinn. Hún nær algjörlega utan um hvað getur
gerst þegar flokksaginn bilar í stórum flokki og menn hætta að
ganga í takt. Glundroði er rétt lýsing á borgarpólitíkinni í boði
Sjálfstæðisflokks. Það er ekkert sem segir að sama geti ekki gerst
í landsmálunum.
Meirihlutaslit Sjálfstæðisflokksins.
Glundroðakenning
gengur aftur
JÓN KALDAL SKRIFAR
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson og Óli Kr. Ármannsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871