Tíminn - 23.02.1982, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 23. febrúar 1982
9
„Mun sú ferð hafa verið hugsuð sem póli-
tiskt herbragð i þeim tilgangi að ganga af
Páli á Höllustöðum pólitiskt dauðum. En
það fór á annan veg. Sendimenn urðu sér
til háðungar, en Páll mun aldrei hafa
staðið, pólitiskt, styrkari fótum en eftir
þá Sauðafellsför”.
ara manna, jafnvelíhópibænda,
hafa lagt sig fram um að gera
eins litið úr þvi landi, sem hér er
um að ræða og hægt er. 1 þvi sam-
bandi hafa þeir reiknað Ut verð
þess og notagildi i einskisveröum
örfáum merargildum. Lengra
gátu þeir ekki komist i að iysa lit-
ilsvirðingu sinni á þvi. — NU hefði
margur mátt ætla að merar væru
i nokkru gildi meðal húnvetninga
svo hestelskir sem þeir hafa
verið. Haft var eftir Asgeiri á
Þingeyrum að húnvetningar væru
mestir af merum sinum. Liklega
er þetta orðið breytt og þeir feng-
iö annað sér til ágætis. En af
þessu og öðru virðist að land
þeirra sé orðið þeim harla li'tils-
virði. Engu er likara en þeir séu
komnir á mála hjá þeim hug-
sjónarmönnum (!), sem telja
helsta brjargráð þjóðarinnar
vera, að þrengja sem mest aö
bændum landsins og, jafnvel
fórna með einhverjum hætti
a.m.k. helmingi þeirra. — Slikir
menn eru skammsýnir og þröng-
ur þeirra sjónhringur. Þeir virö-
ast stara stjörfum augum á það
gull, sem hin nýja „Gróttar-
kvörn” virkjana og stóriðju á að
mala þeim, en hirða ekki um þó
gengið sé i skrokk á þeirri
„móður” sem hefur alið þá og
nært og veitt þeim allsnægtir, og
þannig frá henni gengið eins og
hún hefði lent i vargakjöftum.
Þeir skilja ekki, að mennirnir
með reiknistokkinn og stórgróða
sjónarmiðin geta, verið einhverj-
ir þeir varhugaverðustu menn,
sem við komumst i snertingu við.
Að selja þeim sjálfdæmi er stór
athugavert og getur leitt til glöt-
unar. — Þeirra visindi eru á
góðum vegi með að eyða lífs-
möguleikum mannkynsins. Aðrir
mina lærðir menn verða oft að
háfa vit fyrir þeim, ef ekki á illa
að fara.
Landvemdarmenn hafa fallist
á að virkjunarleið 2 kæmi vel til
greina. Hafa samningaumleitanir
um það farið fram, en samkomu-
lag ekki tekist. Eftir langt þref og
streð kvað iðnaðarmálaráðherra
uppúr um það i desember, að
hann væri búinn að leggja niður
fyrir sér hvernig hagað skyldi
virkjunartilhögun i landinu á
næstu árum. Kom þar fram að
Blönduvirkjun skyldi sitja i fyrir-
rúmi i áframhaldandi virkjana-
keðju. Enn sem fyrr fylgdi það
skilyrði, að heiðalöndin skyldu
færð undir vatn eins og i fyrstu
var áformað. Hér var stórum bita
að kyngja fyrir þá, sem staðið
höfðu f vörn um heiðalöndin.
Margir þeirra gátu ekki sætt sig
við þetta þó aðrir hafi, sem fyrr,
beygt sig i auðmýkt með þakklæti
fyrir rausnarlegt tilboð. En samt
þurfti að fá landvarnarmenn til
að láta af andspyrnu sinni, svo
samstaða næðist i orði kveðnu.
Siðan hafa verið stöðugir fundir
með heimamönnum. Sendinefnd-
ir hafa setið fyrir norðan til að
knýja fram uppgjöf landvarnar-
manna. Enn sem komið er virðast
þær ekki hafa haft árangur sem
erfiði. Landvarnarmenn verða að
verjast gegn ásökn úr tveim átt-
um. Þumalskrúfan hefur verið
hert. — Af siöustu fréttum er helst
að heyra, að ráðamenn fyrir
sunnan telji sig sjá hilla undir
uppgjöf þeirrar andspyrnu, sem
veitt hefur verið. Mun mörgum
(þar) óviðkomandi þykja illt til
þess að vita, en fá ekki að gert.
Afstaða
náttúruverndar*
samtaka
Undir þessum kringumstæðum
munu þær spurningar vakna i
hugum margra hver séafstaða
náttúruverndarsamtaka landsins
til þessara mála. Eðlilegt og
sjálfsagt virðist, að þau létu frá,
sérheyra svoeftir þvi væri tekið,
hvert sé álit þeirra á þeim stór-
felldu landspjöllum, sem þarna
eru fyrirhuguð, næstum að þarf-
lausu. Þó þau hafi, ef til vill ekki
úrskurðarvald um málið þá
mundi álit þeirra og dómur vega
þungt á þessum metaskálum,
landverndar og landeyðingar. Og
hvað um þá, sem fara með
gróðurverndarmál. Láta þeir mál
eins og þetta ekki til sin taka? —
Ef þessir aðilar sofa nú og láta
eins og þeir viti ekki hverju fram
fer, þá er þess ekki að vænta að
þeirbregði blundi sinum i annan
tima.
Vi'st þurfum við að virkja
vatnsföll landsins til að tryggja
orkuþörf landsmanna svo orku-
skortur standi þjóðinni ekki fyrir
þrifum. En það verður að gera
með fuDri gát og forðast aö troða
önnur jafn mikilsverð
þjóðarverðmæti niður i svaðið.
Fyrrverandi forseti Islands,
Kristján Eldjárn, vakti eittsinn I
áramótaboðskap sinum til
þjóðarinnar, sérstaka athygli á
þrem lifbeltum tslands og þýð-
ingu þeirra hvers um sig fyrir
þjóðlifið og framtið þess. Þessi
lifbelti voru hafið kringum landið
með sfnum gjöfulu fiskimiðum,
gróðurmoldin með lifgróðri sin-
um og auðlindir fallvatna og jarð-
varma. Sérstaka athygli og á-
herslu lagði hann á, að samræmi
þessara lifbelta mætti ekki
raska af ásettu ráði, ef ekki ætti
illa aö fara. — En þvi skyldu þeir
sem haldnireru „Klondyke” hug-
sjóninni og sjá i hugljómun gull
erlendrar stóriðju glóa i lúkum
sér, hlusta á eða leggja sér á
minni varnaðarorð þessa mæta
manns eða annarra með líkum
hugsunarhætti?
Bak við Blönduvirkjun eitt( 1 )og
aðrar stórvirkjanir, sem i sjón-
máli eru, er gifurleg spenna og
kapphlaup milli landshluta og
einstakra héraöa um að verða
fyrstur i þeirri keppni. Þar er
slegist um þau auðsuppgrip, sem
virkjunarframkvæmdirnar eiga
að færa viðkomandi byggðarlög-
um á silfurfati. En i baksýn er
draumurinn um erlenda stóriðju i
heimabyggðumsinum.Um þetta
rikir einskonar hernaðarástand
mflli þeirra, sem telja sig eiga
löndum og héröðum að ráða. Hér
er þvi um stórpólitisk hrossakaup
aö ræða þar sem pólitisk framtið
vissra manna er lögð að veði. Svo
hart er slegist um þessi hrossa-
kaup, að lif rikisstjórnarinnar
getur verið undir þvi komið
hvernig þessi mál þróast. — Hér
virðist þvi geta verið einskonar
nýtt „Gervasoni ástamál” i upp-
siglingu, ef viðkomandi deiluað-
ilar fá ekki þrá sinni og metnaði
fullnægt. — Nokkrir tugir ferkm.
gróins lands verða litilsvirði
þegar um svo stórt er barist!
Varhugaverð
og óhagstæð
Hjörleifur Guttormsson,
iðnaöar- og raforkumálaráð-
herra, hefur fá tækifæri látið ó-
notuð til að sýna landsmönnum
fram á hversu varhugaverð og ó-
hagstæð erlend stóriðja sé
islenskum þjóðarhagsmunum,
enda fengið að sjá og reyna það I
viðskiptum sinum við óskabarn
stærsta stjórnmálaflokks lands-
ins og annarra hugsjónabræðra
hans, Alveriði Straumsvik.hversu
auðveld slik fyrirtæki eru i' við-
skiptum, þrátt fyrir þær fórnir
sem þvi' hafa verið færðar á
kostnað annarra landsmanna
með raforku á gjafverði. Um þau
viðhorf er ég og stór hluti isl.
þjóðarinnar honum sammála.
Mörgum mundi þvi þykja það
ömurleg endalok á varnaðarorð-
um hans, efhann lætur það verða
sitt hlutskipti, að fórna jafn miklu
svæði gróins lands i hyldjúpt
„Dauðahaf” og gert verður með
Blönduvirkjun 1, á altari hug-
sjónarinnar um erlenda stóriðju.
— Ég trúi þviekki fyrr en ég tek
á.
Að lokum: Sunnlenskar byggðir
hafa um áraraðir búið að nálægð
og blessun virkjanaathafnanna.
Þær hafa þvi, eins og i ævintýr-
inu, fengið sina óskakvörn, sem
malaö hefur þeim bæði malt og
salt. Astæða væri til að svipast
eftir hvað eftir stendur af varan-
legum lifsgæðum að þvi' verki
loknu. Hvort þar hefur verið lagð-
ur grundvöllur i heimabyggðum
að betra og blómlegra lifi i fram-
tiðinni? — Ég dæmi ekki um það.
En nær er mér aö halda, að sú
ævintýrakvörn hafi ekki malað
þeim, sem skyldi, — i' Drottins
nafni. — Vel gæti svipað gerst
annarsstaðar.
Bæ, 13. febrúar 1982
Guðmundur P. Valgeirsson.
þingfréttir
El Salvador:
ísland beiti sér
fyrir pólitfskri
lausn deilumála
■ Þingmenn Alþýöuflokksins
hafa lagt fram tillögu til
þingsályktunar um málefni E1
Salvador. Er hún svohljóð-
andi:
„Alþingi ályktar að lýsa yfir
samúð íslendinga með þjóð-
inni i E1 Salvador i þeim
hörmungum ógnarstjórnar,
ofbeldis og kúgunar sem hún
má þola og beinir þvi jafn-
framt til utanrikisráðherra að
Island beiti áhrifum sinum
eftir megni fyrir pólitiskri
iausn deilumála i landinu og
þá sérstaklega fyrir þvi' að
Bandarikjastjórn láti af
hernaðarstuöningi sinum við
rikisstjórn landsins sem situr
i skjóli hervalds”.
1 greinargerö er fjallað um
ógnarstjórnina i landinu og
fullyrt að herforingjastjórnin
sé eingöngu við völd vegna
stuðnings Bandarikjanna, og
er lögð áhersla á að Island
beiti sér hvarvetna eftir mætti
fyrir póhtiskri lausn deilu-
mála E1 Salvador, og sérstak-
lega beiti áhrifum sinum til
þess að hvetja Bandarikja-
stjórn til að láta af hernaöar-
stuöningi við rikisstjómina I
E1 Salvador.
Kirkjan sjái
sjálf um efl-
ingu kristni
■ Neöri deild hefur afgreiH
til efri deildar frumvarp um
samstarfsnefnd Alþingis og
þjóðki rkjunnar. í meðferð
málsins var felltút ákvæði um
að nefndin ynni m.a. að efl-
ingu kristni og auknum trúar-
og menningaráhrifum þjóð-
kirkjunnar.
Breytingin var gerð i
menntamálanefnd n.d., en hún
hafði áður leitað umsagnar
biskups og Prestafélags Is-
lands um frumvarpið.
Frumvarpið er þvi svona:
l.gr.
Starfa skal samstarfsnefnd
Alþingis og þjóðkirkjunnar.
Tilgangur hennar er að vinna
að auknum skilningi i lög-
gjafarstarfi á vandamálum og
verkefnum kirkjunnar.
2. gr.
Samstarfsnefndina skipa af
hálfu Alþingis forseti sam-
einaðs þings og einn fulltrúi
tilnefndur af hverjum þing-
flokki en af hálfu þjóð-
kirkjunnar kirkjuráð.
Forseti sameinaðs þings og
biskup landsins fara með for-
mennsku nefndarinnar sitt
árið hvor.
3. gr.
Samstarfsnefndin getur
annars vegar sent ályktanir
og tillögur til Alþingis eða ein-
stakra nefnda þess, en hins
vegar til kirkjuþings.
4. gr.
Lög þessi öðlast þegar gildi.
Tollar af hjálpar-
tækjum felldir nidur
■ Stjórnarfrumvarp um aö
fella niður tolla af hjálpar-
tækjum til sjón- og heyrnar-
skerta hefur verið lagt fram.
Er breytingarákvæðið svo-
hljóðandi:
„37. tl. 3. gr. laganna oröist
svo:
Að fella niður eða endur-
greiða gjöld af segulbands-
tækjum og segulböndum fyrir
sjónskertfólk svoogaf stöfum,
úrum og öðrum öryggis- og
hjáþartækjum sem sérstak-
lega eru gerð með tilliti til
þarfa sjón- og/heyrnar-
skertra. Fjármálaráðuneytið
setur nánari reglur um fram-
kvæmd heimildarákvæöis
þess i samráöi viö augndeild
Landakotsspitala og Trygg-
ingastofnun rikisins sé um
tæki fyrir sjónskerta, að ræöa
og Heyrnar- og talmeinastöð
lslands, sé um tæki fyrir
heyrnarskerta að ræða”.
Trillukarlar fá líka
ellillfeyri frá
60 ára aldri
■ „Nú hefur sjómaður
stundað sjómennsku i 25 ár
eða lengur, að hluta eða að
öllu leyti á opnum báti eða þil-
farsbáti undir 12 brúttólest-
um, eða af öðrum ástæöum
ekki borið skylda til lögskrán-
ingar og er þá heimilt að úr-
skurða honum ellilifeyri frá og
með 60 ára aldri, enda sé
sannað að sú sjómennska hafi
verið aðalstarf viökomandi
meðan á henni stóð”.
Þetta er frumvarp um
breytingu á lagagrein um al-
mannatryggingar sem lagt
hefur verið fram, sem á að
tryggja að sjómenn sem
stundað hafa starf sitt á opn-
um bátum — eöa einhverra
hluta vegna hafa ekki boriö
skylda til lögskráninga, fái
ellilifeyri til jafns við aöra sjó-
menn.