Tíminn - 02.03.1982, Blaðsíða 5

Þriðjudagur 2. mars 1982
fréttir
„ENGIN ÞORF
FYRIR KIARNORKU-
V
VOPN A (SiANDI
— segir Eugene J. Carroll, jr. annar
forstjóri Center for defense information
John Lellenburg.
■ Það vakti þjóðarathygli á
tslandi fyrir nokkrum árum, er
bandariskur sérfræðingur á sviði
hernaðar- og afvopnunarmála,
sagði í viðtali við islenska fjöl-
miðla, að allar likur væru á að
kjarnorkuvopn væru geymd i her-
stöðinni i Keflavik. Sagöi sér-
fræðingurinn, Barry Schneider,
að allar öryggisráðstafanir
bandariska flotans i Keflavik,
bentu til þess að þar gætu verið
slik vopn. Ekki varö umræöan
sem fylgdi í kjölfar þessara tpp-
lýsinga frjó, en hið hefðbundna
hnútukast frá hægri til vinstri og
visntri til hægri, þeim mun
meira.
En hvað segja sérfræðingarnir i
dag? Ti'minn hefur verið i
Washington og rætt við nokkra
þeirra. Ekki náðist i Barry Schn-
eider, þar sem hann er hættur
störfum hjá Center for defense in-
formation i Washington og fluttur
annað, en fyrrverandi yfirmaður
hans, Eugene J. Carroll jr.,
annar forstjóri CDI, hefur þetta
um málið að segja:
— ,,Ég held ekki að Barry
Schneider hafi nokkurn timann
sagt, né trúað þvi að það væru
kjarnorkuvopn á Islandi. Þessi
tilgáta um kjarnorkuvopnin i
Keflavik, held ég að sé komin frá
manni að nafni William Arkin
sem einu sinni vann hjá þessari
stofnun.
Heimsmet i getgátum
Arkin komst að þvi að sömu
öryggisreglur voru viðhafðar á
ýmsum stööum i herstöðinni i
Keflavik og þar sem allir vita að
kjarnorkuvopn eru geymd. Af
þessu dró Arkin svo þá ályktun að
kjarnorkuvopn hlytu að vera i
Kefla vik og setti þar með að minu
viti heimsmet i getgátum sem
siðar leiddu til rangrar niður-
stöðu. Staðreyndinernefnilega sú
að bandariski flotinn hagar
öryggisaðgerðum sinum i sam-
ræmi við ákveðna handbók, sem
er inotkun úti um allan heim þar
sem flotinn er á verði. Þessi
handbók er þvi i notkun á stöðum
þar sem kjarnorkuvopn eru
geymd og einnig á þeim stöðum
þar sem kjarnorkuvopn hafa
aldrei komið og koma vonandi
aldrei.”
30. þing Norðurlandaráðs
sett í gær:
Nordsat og eiturlyfja>
vandamálið meðal
helstu mála þingsins
Frá Friðrik Indriðasyni, blaða-
manni Timans i Helsinki.
■ „Það er mér mikil ánægja að
bjóða þingfulltrúa velkomna
bingað til Finnlands og Bikis-
dagsins, en þetta er i 6. sinn sem
Rikisdagurinn býður nú fram
húsakynni sin undir þing Norður-
landaráðs,” sagði Elsi Hepe-
mSki-Olander, nýkjörinn forseti
Norðurlandaráðs, i ræðu sinni,
eftiraðfráfarandi forseti ráðsins,
Ib Stetter hafði formlega sett 30.
þing Norðurlandaráðs, sem að
þessu sinni er haldið i Helsinki.
Fyrsti dagur þingsins fór undir
almennar umræður og tóku m.a.
til máls Islendingarnir, Matthias
A. Mathiesen, Gunnar Thorodd-
sen, Svavar Gestsson, Friðjón
Þórðarson og Hjörleifur
Guttormsson. Um kvöldið var svo
30 ára afmælisveisla ráðsins, þar
sem bókmennta- og listaverðlaun
þess voru afhent.
Aðalmál þingsins að þessu sinni
verða væntanlega utanrikismál,
Nordsat, eiturlyfjavandamálið,
stofnun norræns rannsóknarráðs,
atvinnuleysi og samnorrænn
vinnumarkaður og loks sam-
norrænnfjárfestingasjóður. Þessi
umræðuefni voru einna mest á-
berandi i ræðum manna fyrsta
dag þingsins. Á undanförnum ár-
um hafa utanrikismál skipaö æ
stærri sess i umræðum manna á
þingum Norðurlandaráðs, og
virðist þetta þing ekki ætla aö
verða undantekning i þeim efn-
um.
Hvað Nordsat varðar, varð
mönnum tiðrætt um það mál, en
nú liggur fyrir þinginu tillaga
þess efnis að fjögur Norðurland-
anna haldi áfram starfi að Nord-
sat, en Danmörk er eins og
kunnugt er út úr myndinni i þvi
máli.
Hvað eiturlyf javandamáliö
varðar, þá er ljóst, að uppákoma
hins danska þingmanns, ef af
henni veröur, mun valda þvi að
það verði eitt af aðalmálum
þingsins nú.
—AB
ff
Haegrr’og „vinstri”
hjá Norðurlandaráði
Frá Friðrik Indriðasyni, biaða-
manni Timans i Helsinki:
■ Ákveðið hefur verið að i fyrsta
sinn skuli kosið i 24 mikilvægustu
embættin innan Norðurlandaráðs
eftir pólitiskum linum. Eftir
styrkleikahlutföllum falla þannig
13 af þessum embættum i hlut
hægri manna og 11 i hlut vinstri
manna.
Flokkarnir innan Norðurlanda-
ráðs hafa skipt sér i fjóra hópa:
sósial-demókrata (sem fá 9 sæti)
ihaldsama (sem fá 6 sæti), miðju-
menn(7sæti) ogvinstri sósialista
— kommúnista (sem fá 2 sæti).
Siöastnefndi hópuninn fær nú i
fyrsta sinn aðgang að þessum
mikilvægustu embættum Norður-
landaráðs.
Ekki er tekið tillit til landfræði-
legra þátta i þessum kosningum,
samkvæmt úrskurði forseta.
—AB
..Tilgangslaust starf”
Eugene J. Carroll jr., er fyrr-
verandi varaflotaforingi og með
37 ára reynslu að baki i banda-
riska sjóhemum. Hann hætti i
sjóhernum fyrirtveim árum, einu
og hálfu ári áður en hann komstá
eftirlaun, vegna þess að ,4iann
haföi ekki lengur ánægju af þessu
tilgangslausa starfi”, eins og
hann sjálfur komst að oröi. Carr-
oll jr. réðst til starfa hjá Center
fw defense information á siðasta
ári og hyggst i framtiðinni helga
afvopnunarmálum krafta sina.
En hvað heldur Carroll jr. svo
sjálfur um herstöðina i Keflavik:
,,Min skoðun er sú að engin
kjarnorkuvopn séu á Islandi. Það
er engin þörf fyrir þessi vopn,
hvorki í Keflavik né annars stað-
ar á tslandi og ég hef ekki trú á að
mennséu svo vitlausiraö stofna
hinu góða sambandi við Island i
hættu með þvi að reyna aö koma
kjarnorkuvopnum þar fyrir. Ef
ég væri yfirstjórnandi þessara
mála þá myndi ég a.m.k. aldrei
taka þá áhættu.”
..Fljúga ekki um með
kjamorkuvpn”
— Hvað með flugsveitimar i
Keflavik. Geta þessar vélar boriö
flugskeyti meö kjarnaoddum?
„Vissulega geta þær það, en ég
veit ekki um eitt einasta land i
heiminum, aö meðtöldum Sovét-
rikjunum, sem láta orrustuvélar
fljúga um með kjarnorkuvopn.
Við gerðum þetta fýrr á árum, en
þaö er jafnframt aöalástæðan
fyrir stórum hluta þeirra 32
alvarlegu kjarnorkuóhappa sem
orðið hafa. Það þarf ekki að
springa nema einn hjólbarði i
lendingu til þess að viðkomandi
flugvél springi i loft upp á braut-
Dregur seltumagn
sjávar úr fsmyndun?
■ Kortið sýnir staðsetningu is-
jaðarins um mánaðamótin
febrúar/mars. Vindáttir hafa
verið hagstæðar undanfarin
mánuð, þannig að isjaðarinn
norðvestur og norður af landinu
er nú i meðallagi. Hafisjaðar-
inn er skammt innan við miðlin-
una milli íslands og Grænlands
og liggur þar frá suðvestri til
norðausturs i um 125 kilómetra
fjarlægð frá tslandi. Dæmt er
eftir veðurtung lamyndum
siðarihluta febrúarmánaðar, en
flugveður iiefur ekki gefist til is-
könnunar nú um mánaðamótin.
Sjór er tiltölulega kaldur
norður af landinu, líkt og verið
hefur undanfarna mánuði, en
ýmislegt bendir tii að seltu-
magni sjávar sé þannig háttað,
að það komi i veg fyrir mikla is-
myndun jafnvel þótt vindáttir
yllu kælingu og stuðluðu aö is-
myndun. Innan skamms verður
þó úr þessu skorið, en hafrann-
sóknarskipið Bjarni Sæmunds-
son er um þessar mundir i ár-
legum leiðangri sem geröur er
út til að kanna miðsvetrará-
stand i sjónum fyrir norðan og
norðaustan land.
Eugcne J. Carroll, jr.
inni og þar með hið góða samband
sem við höfum við viðkomandi
lönd.”
..óhætt að treysta skoð-
unum okkar’*
— Þannigað kjamorkuvopn eru
ekki lengur fluttmeð flugvélum?
„Ekki með orrustuflugvélum,
en það segir sig vissulega sjálft
að á meðan Bandarikjamenn
hafa 6000 kjarnorkuvopn i
Evrópu, að þá verður að flytja
þessi vopn með einhverjum hætti
á milli. Þessir flutningar fara
bæöi fram meö skipum og
flutningaflugvélum.”
— I bandaríska utanrikisráöu-
neytinu er þvi haldiö fram að ekki
sé hægt aö treysta einu einasta
orði sem frá Center for defense
information kemur?
— Það kemur mér ekki á óvart
að þeir skuli segja það, en ég held
að þér ætti að vera óhætt að
treysta skoðun okkar á þessum
málum. Skoðanafrelsi er jú einn
af hornsteinum bandariska þjóð-
félagsins eins og þú veist,” segir
Eugene J. Carroll, jr. forstjóri
CDI.
Allh* sammála
Flestir þeir sérfræðingar aðrir
sem Timinn ræddi viö i Washing-
ton voru sömu skoðunar og
Eugene J. Carroll, varðandi her-
stöðina i Keflavik. Nokkrir þeirra
treystu sér þó ekki til að segja af
eða á og aörir vissu ekkert um
málið. 1 bandaríska utanrikis-
ráðuneytinu fékk Timinn þær
upplýsingar að utanrikisráöu-
neytið hvorki neitaði né játaði þvi
að kjarnorkuvopn væruá Islandi.
„Við ræðum þessi mál aldrei,”
sagði heimildarmaður Timans og
benti á aö starfsmenn utanrikis-
ráðuneytisins og varnarmála-
ráöuneytisins (Pentagon), væru
bundnir þagnarskyldu.
1 Pentagon svaraði John Lell-
enburg, einn helsti sérfræðingur
Bandarikjanna 1 málefnum
NATO og yfirmaöur Norður-
Atlantshafsdeildar Pentagon, þó
spurningu Timans neitandi.
Engin kjarnorkuvopn væru i
Keflavik og benti Lellenburg
undirrituðum á aðræða þessi mál
við islensku rikisstjórnina. —
„Við myndum aldrei gera neitt
sem henni mislikaði”, sagði
Lellenburg.
—ESE/Washington.
Bændur - Hestamenn
Framleiði:
Heyvagna — Gripavagna
Jeppakerrur — Fólksbilakerrur
Geri upp gamla vagna
Ailir vagnar á fjöðrum.
Hafið samband sem fyrst og tryggið
ykkur vagn fyrir vorið.
Upplýsingar i sima 99-6367 eða
Klængsseli, Gaulverjabæ.