Tíminn - 08.04.1982, Blaðsíða 8

8
Fimmtudagur 8. april 1982
WflÍflÍIÍ
Utqeiandi: Framsóknarflokkurmn
Framkvsmdastjóri: Gisli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiöslustjóri: Siguröur Brynjólfs
son. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi.
Oddur V. ólafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon. Umsjónarmaöur Helgar-Tim-
ans: lllugi Jokulsson. Blaöamenn: Agnes Bragadótlir, Atli Magnusson, Bjarghild
ur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friörik Indriöason, Heiöur Helgadóttir, Jónas
Guömundsson, Kristinn Hallgrimsson, Kristin Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson
(iþrótlir), Sigurjón Valdimarsson, Skafti Jónsson. utlitsteiknun: Gunnar Trausti
Guöbjörnsson. Ljósmyndir: Guöjón Einarsson, Guöjón Róbert Agustsson, Elin
Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson,
Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siöumúla 15, Reykjavik. Simi: 86300. Aug
lýsingasimi: 18300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verö i lausasólu 7.00, en 9.00 um
helgar. Askriftargjald á mánuói: kr. 110.00. — Prentun: Blaöaprent hf.
Að draga úr olíunotkun
íslenskra fiskiskipa
■ Sihækkandi oliuverð siðustu árin hefur valdið
islenskum sjávarútvegi, og þjóðarbúinu i heild,
miklum vandræðum. Þess vegna er mikilvægt að
leitað sé allra raunhæfra leiða til þess að draga
sem mest úr notkun oliu.
Fjórir þingmenn Framsóknarflokksins, undir
forystu Jóns Helgasonar, forseta Sameinaðs
alþingis, hafa nú lagt fram tillögu til þingsálykt-
unar um sparnað i oliunotkun fiskiskipa. Þar er
lagt til, að Alþingi feli rikisstjórninni að láta
rannsaka, hvað draga megi úr oliunotkun fiski-
skipa með breyttu byggingarlagi, og þá jafn-
framt, hvort hagkvæmt verði að gera breytingar
á þeim skipum, sem nú eru i notkun.
Hér er vissulega hreyft mjög athyglisverðu
máli, þvi öllum er ljóst, hversu stór liður i út-
gjöldum útgerðarinnar oliukostnaðurinn er.
Þessum útgjaldaiið hefur m.a. verið mætt með
svonefndu oliugjaldi, en það hefur valdið mikilli
óánægju sjómanna og þvi óvist, hversu lengi það
verður við lýði.
í greinargerð flutningsmanna með þingsá-
lyktunartillögunni segir, að hvaða leið, sem fund-
in verði til breytinga áoliugjaldinu, sé brýn nauð-
syn fyrir alla aðila, útgerðarmenn, sjómenn og
þjóðfélagið i heild, að leitað sé allra leiða til að
draga úr þessum mikla útgjaldalið. : Mikið átak
hafi verið gert i þvi efni með þvi að taka upp notk-
un svartoliu i stað gasoliu á mörgum skipum,
enda þótt árangurinn hafi orðið eitthvað misjafn
eftir þvi hvaða vélar hentuðu vel til þeirrar
breytingar. En þótt nokkuð hafi verið gert þá sé
að sögn sérfróðra manna hægt að ná miklu lengra
með breytingum á byggingarlagi, sérlega tog-
skipa. Þeir Sigurður Arason skipatæknifræðingur
og Sigurður Ingvason hafa gert áætlun um þetta
efni, sem fylgdi með þingsályktunartillögunni, og
segja flutningsmenn m.a. um hana :
,,Til staðfestingar réttmæti þeirra tillagna,
sem settar eru fram i þessari áætlun, má benda á
þá reynslu, sem þegar er fengin á togaranum
Ottó N. Þorlákssyni, en hann var smiðaður sam-
kvæmt tillögum Sigurðar Ingvasonar.
Samkvæmt upplýsingum frá Bæjarútgerð
Reykjavikur var oliueyðsla þess togara á árinu
1981 um 5.600 litrar á úthaldsdag, en hjá togaran-
um Jóni Baldvinssyni tæplega 7.000 litrar. Enn þá
meiri munur er þó á oliueyðslunni á hvert afla-
tonn, en það er vitanlega það sem skiptir mestu
máli. Skýringin á þvi er sá aukni togkraftur, sem
bætt byggingarlag hefur i för með sér”.
Það er rétt hjá flutningsmönnum, að þar sem
um er að ræða mjög stóran útgjaldalið fyrir
þjóðarbúið, er brýnt að leitað sé allra leiða til að
draga úr þessum útgjaldalið og leggja i nauðsyn-
legar rannsóknir i þvi skyni. Sigurður Ingvason
hefur gert sér vonir um, að það kynni að draga úr
oliunotkuninni, miðað við aflann, um 25-40%, en
jafnvel þótt árangurinn yrði eitthvað minni, þá
myndi kostnaðurinn við rannsóknirnar fást
greiddur margfaldlega til baka. Það ber þvi að
vona, að þingmenn samþykki þessa þingsá-
lyktunartillögu fyrir þinglokin i vor.
—ESJ.
á vettvangi dagsins
■ Á undanförnum áratugum
hefur veriðfylgt þeirri venju að
gefa götum i einstökum
hverfum borgarinnar samstæð
nöfn i þvi skyni að auðvelda
fólki að rata um borgina.
Snemma á öldinni voru notaðir
samstæðir fyrri liöir i götu-
nöfnum t.d. goðfræðileg nöfn i
götuheitunum Óðinsgata, Þórs-
gata, Lokastígur, Mimisvegur
o.s.frv. Siðar var tekinn upp sá
siður að hafa sama siöari lið i
götunöfnum i hverju hverfi, t.d.
Víðímelur, Reynimelur, Greni-
melur, Efstasund, Skipasund
Njörvasund o.s.frv. Þessi regla
hefurað heita má verið allsráð-
andi i hartnær hálfa öld.
Jafnframt hefur hún verið tekin
upp i nágrannabyggðum höfuð-
borgarinnar og viðar um land. í
seinni tið virðist mega sjá
nokkur þreytumerki á þessu
bæ, sem enda á -móar, og i
Árbæjarhverfi er -bær seinni
liður götunafna. I stað þessara
' nafngifta er hér meö lagt til, að
nöfn veröi valin út frá eftirfar-
andi grundvallarsjónarmiði:
Elliöaár eru eina laxveiðiáin
sem fellur gegnum höfuðborg i
Evrópu og þótt viðar væri
leitað. Laxveiðar i Elliðaánum
eiga sér langa sögu. Þeirra er
getið i sérstökum „máldaga um
veiði i Elliðaánum” frá árinu
1235 og á siðustu öld geröust
söguleg tiðindi i sambandi við
kistuveiði i ánum. Og enn setja
laxveiðar i Elliðaánum svip á
borgarlifið. Af þessum sökum
sýnist vera við hæfi að veiði-
skapur i straumvötnum verði
götunafnaminni i næsta hverfi
innan við Elliðaár, i Artúns-
holti. Ekki verði aðeins notaöir
seinni nafnliðir til að minna á
Þórhallur Vilmundarson:
Götunöfn í
Artúnsholti
Greinargerð og tillögur gerðar samkvæmt beiðni
byggingarnefndar Reykjavíkur
nafngiftarkerfi, og þess er tekið
að gæta, að nafngiftirnar vilji
veröa fulleinhæfar og tilbreyt-
ingarlausar til lengdar. Sömu
eöa áþekkir nafnliðir eru farnir
að skjóta upp kollinum i ýmsum
byggðarlögum á höfuðborgar-
svæðinu, sumar nafnasamsetn-
ingar eru orðnar ærið ankanna-
legar o.s.frv. Það virðist þvi
timabært að huga að þvi, hvort
ekki sé unnt að leita nýrra leiða
i nafngiftum gatna án þess að
afsala sér þvi hagræði, sem
fylgir samstæðum götunöfnum i
einstökum hverfum.
Fyrirliggur aö velja 16 götum
nöfn i Ártúnsholti innan við
Elliðaár, milli Vesturlands-
vegar og Höfðabakka. Stungið
hefur verið upp á, að notaðar
verði siðari liðurinn — mói eða
bær. Til eru götunöfn i Garða-
þennan þjóðlifsþátt, heldur bæði
fyrri og siðari nafnliöir, og
þannig hagnýttir kostir beggja
nafngiftakerfanna, en þó tekið
tillit til æskilegrar fjölbreytni i
nafngiftum.
Lagt er til, að aðkomubraut
hverfisins heiti Veiðimanna-
vegur, og eru þar til
samanburðar gömul islenzk
veganöfn eins og Sölvamanna-
og Sildarmannagata. Megin-
braut i tveimur hlutum gegnum
hverfiðverðinefnd Straumurog
Strengur, en að þeim götum,
sem nú hafa verið nefndar,
liggja ekki hús. Til Straums og
Strengs falla niu marggreindar
götur, sem lagt er til, að nefndar
verði nöfnum, sem enda á -
kvisl, en i fyrri lið séu heiti
straumvatnafiska: Birtinga-,
Bleikju-, Bröndu-, Fiska-, Laxa-
, Reyðar-, Seiða-, Silunga- og
Urriðakvisl. Austast i hverfinu
eru þrjár götur, sem ekki grein-
ast i kvislar og enda i einum
botni og verði þær nefndar
nöfnum, sem enda á -hylur.en i
fyrri lið sé heiti veiðitækis:
Stangar-, Net-og Kistuhylur.Til
hliðsjónar eru þar islensk bæja-
nöfn eins og Berghylur og Skip-
hylur. Loks er miðja vega i
hverfinu ein gata, sem einnig
endar i einum botni. Við hana
eiga að risa skóli, félags- og
verslunarmiðstöð, sem við-
skiptalif hverfisins snýst
væntanlega um. Þeirri götu er
ætlaðaðheita Árkvörn.og er þá
höfð hliðsjón af þvi, að nokkrir
hyljir i Elliðaánum heita
nöfnun, sem enda á -kvörn.
Reykjavik, 30 marz 1982
Þorhallur Vilmundarson
menningarmál
Sinf óníutónleikar
■ Sinfóniutónleikarnir 25. mars
hófust með sinfóniu nr. 4 eftir
Karl nokkurn Haidmayer,
austurriskan afkastamann i tón-
smið og sveitunga stjórnandans,
PálsP. Pálssonar. Og honum var
sinfónian tileinkuö. Þvi miður
missti ég af henni, en skildist á
ýmsum að Haidmayer hafi ekki
reynst vera neinn Mózart, enda
varla von.
NæstlékGunnar Kvaranásamt
hljómsveitinni Canto Elegiaco
eftir Jón Nordal, samið 1971 og
tileinkaö Einari Vigfússyni. Þetta
verk er, eins og tónleikaskráin
segir alveg réttilega, samið af
mikilli hugkvæmni og góöum
skilningi á einleikshljóðfæri og
hljómsveit, og mjög vel flutt af
báðum.Éghaföi ekki heyrt Canto
Elegiaco áður, en þötti mikið til
koma.
Og enn lék Gunnar Kvaran Kol
Nidrei eftir Max Bruch, sem sagt
er einna vinsælast verka tón-
skáldsins. Kol Nidrei er róman-
tlskt, og Gunnar Kvaran, meö
sinn fremur innhverfa leíkstil,
geröi þvi mjög góð skil. Gunnar
mun vera fluttur heim til Islands
eftir fjcflda ára dvöl f Kaup-
mannahöfn, og er það vel.
Tónleikarnir enduðu með 3.
sinfóniu Schuberts I D-dúr, sem
hann samdi 17 ára að aldri.
Skemmtilegs yfirlætis gætir hjá
höfúndi tónleikaskrár þegar hann
segir: „Hann (Schubert) var þá
nýsloppinn undan skólaaga Sall-
erishirðmúsikusar og sjálfur orð-
inn kennari, í lestri og skrift.
Þessar þrjár fyrstu sinfóniur eru
vissulega æskuverk og langt i að
þær jafnist á við stóru D-dúr og
ófullgerðu. En það er ótalmargt á
ferðinni, sem meistara Salieri og
aðra kvunndagsmenn I faginu
hefði aldrei getað dreymt um að
setja á pappir”. Vegur Salieris er
að sönnu li'till um þessar mundir,
og væriennþá minni hjá oss flest-
um ef Amadeus Shaffers hefði
ekki komið til. En Salieri var i
miklum metum á sinum tlma,
kennari bæði Beethovens og
Schuberts, og vafalaust heldur of-
an við meðallag I kúnstinni —
jafnvel Haydn og sjálfur Bach
máttu þola það aö falla I skugga
þeirra sem á eftir komu. En það
þykir mér athyglisverðast nú um
tiðir, hve nákvæmlega eins
„frumlegheit” ungu skáldanna
eru hvar i' landi sem þau búa,
Austurriki, tslandi eöa Svíþjóð.
Hvað sagði ekki Frelsarinn þegar
átti að grýta bersyndugu konuna?
28.3.
Sigurður
Steinþórsson
skrifar um
tónlist