Tíminn - 24.10.1982, Síða 10

10
mmm
SUNNUDAGUR 24. OKTÓBER 1982
■ Gabriel Garcia Marquez, hinn kunni rithöf-
undur frá Kolumbíu, hlaut Nóbelsverðlaunin í
bókmenntum í ár. Hann þykir vel að þeim
verðlaunum kominn enda af mörgum talinn einn
fremsti rithöfundur nútímans. Tvær bækur
Marquez hafa komið út í íslenskum búningi
Guðbergs Bergssonar, Hundrað ára einsemd og
Liðsforingjanum berst aldrei bréf. Innan fárra
vikna sendir bókaforlagið Iðunn frá sér þriðju
þýðingu Guðbergs á verki eftir Marquez og valið
er ekki af verri endanum, nýjasta skáldsaga hans
Frásögn um margboðað morð, sem hefur hlotið
fei kilega góðar yiðtökur um allan heim og þegar
orðið metsölurit. Sagan greinir frá atburðum í
litlu þorpi í ættlandi höfundar. Allir þorpsbúar
vita fyrirfram að Santíagó Nasar á að deyja,-
allir nema hann sjálfur. Brúðkaup var haldið í
þorpinu, en á brúðkaupsnóttina sjálfa var
brúðinni skilað heim í föðurgarð af því að hún
reyndist ekki hrein mey. Heiður fjölskyldunnar
hafði verið flekkaður og bræður brúðarinnar
neyða hana til að skýra frá nafni hins seka. Tveim
tímum síðar er Santíagó Nasar dauður. Hvers
vegna reyndi enginn að hindra þetta morð - því
fremur sem morðingjarnir báðu nánast um að
einhver stöðvaði þá?
Helgar-Tíminn birtir hér á eftir með góðfúslegu
leyfi útgefanda og þýðanda upphafið á fjórða
kafla bókarinnar.
Krabbið eftir slátrarahnífana var einungis
upphafið á þeim ógurlega líkskurði sem faðir
Karmen Amador neyddist til að annast í fjarveru
Díoníso ígúaran læknis. „Það leit helst út fyrir að
ég hefði drepið manninn dauðan," sagði gamli
presturinn mér eftir að hann hafði dregið sig í hlé
í Calafell. „En þetta var skipun frá bæjarstjóran-
um, og ég varð að hlýða skipun þessa villimanns
hversu fáránleg sem hún var.“ Þetta var ekki alls
kostar rétt.Á öllu var gífurlegur ruglingur þennan
fáránlega mánudag og Aponte liðsforingi hafði
sett sig í símasamband við sýslumanninn, og
sýslumaðurinn veitti honum umboð til að gera
bráðabirgðaráðstafanir uns hann gæti sent
rannsóknardómara á vettvang. Bæjarstjórinn
hafði áður verið herliðsforingi en hafði enga
reynslu í dómsmálum, og hann var nógu mikið
flón til að spyrja ekki sér fróðari mann á hverju
bæri að byrja. Fyrsta áhyggjuefni hans var
líkskurðurinn. Krísto Bedoja stundaði nám í
læknisfræði og hlaut leyfið sökum sinnar nánu
vináttu við Santíago Nasar. Bæjarstjórinn hélt að
unnt yrði að varðveita líkið í kæli þangað til
Líkskurðurinn var ekki óáþekkur fjöldamorði,
og fór hann fram í barnaskólanum með aðstoð
apótekarans, sem ritaði niður hvert atriði, og pilts
sem var á fyrsta ári í læknisfræði og eyddi hérna
fríinu sínu. Félagarnir höfðu einungis á að skipa
frumstæðum skurðtólum og urðu þess vegna að
grípa til smíðatóla. Hvað sem því leið að þeir
murkuðu sundur líkið þá virtist skýrsla föður
Amador vera hárrétt og rannsóknardómarinn
felldi hana inn í dómsskjölin sem nýtilegt
sönnunargagn.
Sjö voru sárin banvæn af hinum fjölmörgu sem
fundust á líkinu. Framanverð lifrin var næstum
höggin sundur af tveimur djúpum skurðum. Á
maganum voru fjórir skurðir, og einn það djúpur
að hann náði gegnum magann og hafði eyðilagt
brisið. Sex smærri skurðir fundust á ristlinum og
ótal stungur á þörmunum. Eina hnífsstungan á
bakinu var á hæð við mjóhrygginn og smaug hún
gegnum hægra nýrað. Storknað blóð fyllti
kviðinn, og mitt í öllum saurvaðlinum fannst
gullpeningur með mynd af Maríu mey, en
peninginn hafði Santíago Nasar gleypt þegar hann
var fjögurra ára. Á brjóstholinu voru tvö göt,
annað smaug gegnum brjóstið milli tveggja næst
efstu rifjanna hægra megin og hafði tekist að
skaða lungað. Hin stungan var nálægt vinstra
armholinu. Auk þess voru á líkinu sex smásár á
handleggjunum og á höndunum, svo og tveir
láréttir skurðir og var annar á hægri lendinni en
hinn á magavöðvanum. Djúp stunga var á lófa
hægri handar, og í skýrslunni stóð: „Stunga þessi
var sem merki eftir naglaför á hinum krossfesta
Kristi.“ Heilinn í Santíago Nasar vó sextíu
grömm, sem er þyngri heili en meðalþyngd heila
er í englendingum. Og faðir Amador skráði í
skýrslu sína, að Santíago Nasar hefði verið
gæddur frábæru viti og glæsileg framtíð hefði
beðið hans. Í lokaorðum sínum gat hann þess að
bólga hefði fundist í lifrinni, og taldi hann bólguna
hafa stafað af illa læknaðri gulusótt. „Með þessu
móti hefði hans ekki beðið hár aldur,“ sagði hann
mér. Díonísío ígúaran læknir, sem hafði að sönnu
annast Santíago Nasar þegar hann sýktist af
gulusótt á tólfta ári, gat líkskurðarins með
fyrirlitningu við mig og sagði: „Slíkur asnaskapur
getur aðeins runnið upp úr presti. Aldrei var hægt
að troða í hausinn á honum að við hérna í
hitabeltinu erum með stærri lifur en galisíubúar.“
Skýrslunni lauk með þeim úrskurði að dauðaor-
sökin hafi verið allsherjar blóðlát sem eitthvert af
svöðusárunum sjö hefði valdið. Presturinn skilaði
Helgar-Tíminn birtir kafla úr nýjustu bók Gabriel Garcia Marquez
sem Iðunn gefur út innan skamms
FRASÖGN UM
MARGBOÐAÐ
líkinu gjörbreyttu. Hálf höfuðskelin hafði verið
numin burt og andlit hins fríða sveins sem dauðinn
hafði hlíft hafði nú glatað einkennum sínum.
Presturinn hafði þar að auki slitið burt löskuðu
innyflin og hafði í lokin enga hugmynd um hvað
hann ætti að gera við þau. Pess vegna kastaði hann
bálreiður blessun sinni yfir innvolsið og fleygði
MORÐ
Díonísío Igúaran læknir sneri heim, en hann fann
engan ísskáp nógu stóran fyrir líkið og eina nógu
stóra frystikistan á markaðinum var biluð. Líkið
var haft almenningi til sýnis á mjóum járnbörum
í miðri stofu mcðan verið var að smíða veglega
kistu. Allar viftur höfðu verið sóttar í svefnhen-
bergin og aðrar fengnar að láni í næstu húsum,
en mannfjöldinn sem vildi skoða líkið var svo
ógurlegur að ryðja varð húsgögnunum burt og
taka fuglabúrin niður og pottaplönturnar, en samt
var hitinn óþolandi. í þokkabót ærði nályktin
hundana, og jók það á angistina. Hundarnir
ýlfruðu látlaust frá því ég kom inn í húsið, meðan
Santíago Nasar lá enn í andaslitrunum í
eldhúsinu, og ég hitti Guðsblómið grátandi við að
reyna að halda rökkunum í skefjum með
hurðarslá.
Hjálpaðu mér! Hrópaði hún. Hundarnir vilja
endilega komast í garnirnar.
Við lokuðum hundana á bak við lás og slá inni
í fjósi. Plaþída Línero skipaði seinna að farið yrði
með hundana burt uns jarðarförinni væri lokið.
En um hádegið vissi enginn fyrr til en hundarnir
höfðu sloppið og þeir ruddust um sem óðir væru
inn í húsið. Þá fyrst, í eitt skipti, missti Plaþída
Línero stjórn á skapinu.
Þessi hundkvikindi! hrópaði hún. Drepið þá!
Skipun hennar var þegar fylgt og ró komst aftur
á í húsinu. Fram að þessu hafði líkið haldist
órotið. Sjálft andlitið var óskaddað og á því var
sami svipur og þegar Santíago Nasar söng. Krísto
Bedoja hafði stungið iðrunum aftur inn á sinn
stað, inn í kviðinn og límdi hann aftur með
heftiplástri. Um kvöldið fór samt að leka úr
sárunum vökvi sem var líkur sírópi á litinn og
vökvinn dró að sér flugur, en bláleit skella kom
í Ijós kringum munnstæðið og hún breiddist hægt
út líkt og skuggi á vatni, upp að hársrótunum.
Andlit Santíago Nasar hafði ævinlega verið
ljúflingsandlit en fékk nú á sig fjandmannssvip og
þá breiddi móðir hans dúk yfir það. Aponte
liðsforingja varð þá ljóst að málið þoldi enga bið,
og hann skipaði föður Amador að kryfja líkið.
„Verra hefði verið að þurfa að grafa það aftur
upp eftir viku,“ sagði presturinn.
Presturinn hafði lagt stund á lyfja- og
læknisfræði í Salamanca en fór í prestaskólann
áður en hann lauk prófi. Jafnvel bæjarstjórinn
vissi þess vegna að krufningur hans hefði ekkert
lagalegt gildi. Engu að síður stóð hann við skipun
sína.
því í ruslatunnuna. Við sýnina hurfu síðustu
forvitnisseggirnir af gluggum skólahússins lækn-
aðir af allri hnýsni, en aðstoðarmaður prestsins
féll í öngvit en Lassarus Aponte liðsforingi gerðist
nú bæði grasaæta og andatrúarmaður, eftir að
hann hafði verið vitni að hinum blóðugu aðförum
prestsins sem hann var sjálfur orsök að. Tuskum
og brunakalki var troðið inn í galtómt líkið og
voru skurðirnir rimpaðir saman með pokanál og
brakandi bastþræði. Þá lá nærri að lfkið liðaðist
sundur þegar við lögðum það í nýsmíðuðu
líkkistuna sem var silkifóðruð að innan. „Ég hélt
að þetta yrði til þess að líkið varðveittist lengur,"
sagði faðir Amador. Öðru nær, við urðum að
jarðsyngja Santíago Nasar í skyndi í morgunsárið,
enda var ólyktin orðin slík að hann var ekki lengur
húsum hæfur.
GLÆSEEG ASKRIFENDAGETRAUN TIMANS!
Sharp myndband
og sjónvarp