Tíminn - 24.07.1983, Síða 27
SUNNUDAGUR 24. JÚLÍ1983
■ Lögreglulið er hér komið á vettvang til þess að forða því að kjamorkuvopnaandsteðfaiga r geri ahlaup a vörubifreiðar sem flytja úraníum til kjarnaofnanna.
mörkin sem Japanir setja eru 100 milli-
rem á dag.
Til þess að kosta læknishjálpina seldi
Murai nú hús sitt og jarðarskika. Þegar
hann hugðist láta undirverktakann sem
vanalega samninga með mjög ströngum
tímatakmörkunum, var þeim gjarnt að
senda starfsmenn sína til afar hættulegra
verka. Þeir hins vegar þorðu ekki að
mögla af ótta við að missa starfann.
Oft og iðulega, segir Horie, tóku
verkamennirnir grímurnar af sér þegar
hitinn var of mikill. Vegna hinnar miklu
geislavirkni var mönnum ekki leyft að'
vera við verkið nema tíu mfnútur í senn,
en þessi tímamörk voru oftar en ekki virt
að vettugi.
Margir verkamannanna lifa við mikið
andlegt álag og til dæmis lét kona eins
þeirra eyða fóstri, vegna þess að hjónin
óttuðust að barnið mundi fæðast van-
skapað. Annar hengdi sig úti í skógi og
kvaðst í bréfi sem hann Iét eftir sig þjást
af ofskynjunum og höfuðverkjum og
vildi ekki þurfa að fara inn í kjarnorku-
verin að nýju.
Horie og aðrir gagnrýnendur kjarn-
orkuveranna telja upp fjölda dæma um
það hvernig verkamennirnir hafa verið
rændir heilsunni. Eitt dæmið er af
bóndanum Kunio Murai sem unnið hafði
þrjár vikur í einu kjarnorkuverinu. Með-
al annars hafði hann unnið við að
hreinsa upp geislavirkt vatn með tusku.
Afleiðingarnar: Höfuðverkir, svefn-
leysi, svimi, hitaköst, hár blóðþrýsting-
ur, allt merki um blóðfrumudauða.
Læknamir í kjarnorkuverinu virðast
ekki hafa tekið eftir því að neitt væri
athugavert við þá geislun sem hann hafði
fengið í sig. Hins vegar komust Fæknar
við háskólann í Osaka að því að bóndi
þessi hafði fengið í sig geislun sem nam
590 millirem á klukkustund, en hættu-
■ Dauða fiska hefur rekið á land á strandsvæði sem mengað er orðið af
geislun. Sums staðar hefur orðið að banna fiskveiðar algjörlega.
■ „Atómsígaunar" - en svo eru verkamenn i kjamorkuverum Japana
nefndir, sjást hér vinna að hinum stórhættulegu störfum sínum í einu 24
kjamorkuvera Jpana.
ráðið hafði hann til starfans svara til saka
fyrir rétti, mútaði hann konu Murais
með jafnvirði 60 þúsund ísl. króna.
Taldi hún mann sinn á að láta málið
niður falla þar með.
Fréttamaðurinn Kenji Higuchi hefur
rannsakað nokkra tugi svona mála og
birt niðurstöður sínar í bók. Þar kemur
fram að af þeim 200 þúsund verka-
mönnum sem unnið hafa í kjarnorkuver-
unum hafa nokkur þúsund beðið varan-
legt heilsutjón. 300^100 verkamenn hafa
dáið, sumir ekki nema 30-40 ára gamlir.
Raforkufyrirtækin og ýmis yfirvöld
reyna hvað þau geta að leyna samheng-
inu milli þessarar vinnu og sjúkdóms pg
dauðatilfella.
Prófessor Takagi hjá „Plútóníum-
rannsóknastofnuninni" í Japan segir að
gnótt dæma sanni að umrædd slys hafa
orðið vegna geislunar.
Almenningur í Japan hefur ekki
minnsta áhuga á þeim mönnum sem
þannig hafa misst heilsuna. Þær 40
þúsundir manna og kvenna er enn lifa
og beðið hafa örkuml vegna atóm-
sprengjunnar sem varpað var á Hirosíma
og Nagasaki, eru fyrst og fremst utan-
veltu fólk í samfélaginu. Svipuð örlög
hafa þeir hlotið sem veikst hafa vegna
geislunar í kjarnorkuverunum. Undir-
rótarinnar að þessu viðhorfi er að leita í
japanska samfélagskerfinu: Einstak-
lingurinn skiptir engu, en hópurinn,
þjóðin, öllu. Samkvæmt þessu starfa
■ Aðstandendur eins „atómsigaunanna", sem lést af völdum gelslunar
með mynd hans á milli sín. Öryggisgæsla yf irvalda er mest sýndarmenska.
yfirvöldin. Af þeirra hálfu er varla um
neitt eftirlit að ræða. Starfshættir þeirra
eru að sögn viðskiptatímaritsins „Keisai
Hyoron" áferðarfagur sjónleikur.: Til
þess að fylgjast með öryggismálum eru
settir „sérfróðir“ menn, sem mjög er
vafa undirorpið hvort skynbragð hafa á
eigin verksviði. Þeir samhæfa vinnuna
sín í milli lítið sem ekkert en yfirvöldin
skrifa athugasemdarlaust undir allt það
sem frá þeim kemur.
Japönsku kjarnorkuverin eru ákaflega
illa rekin og geta því ekki afkastað nema
helmingi þeirrar orkuframleiðslu sem til
er ætlast. Jun Ui, prófessor við háskól-
ann í Tókýó og forseti Vísindasambands
Asíulanda segir: „í stað þess að bæta
öryggið og reyna að auka framleiðnina,
er hamast við að byggja fleiri kjarnorku-
ver, sem sjálfkrafa skapa enn nýjar
slysagildrur."
Losun úrgangsefna er enn eitt óleystra
vandamála. Ríkisstjórnin hefurenn ekki
séð hvað hægt er að gera við þær 300
þúsund tunnur af geislavirkum úrgangs-
efnum sem hlaðist hafa upp frá hinum 24
kjarnorkuverum. Geymarnir með þessu
eru látnir standa úti undir berum himni
og yfir þá er aðeins breiddur strigi.
Sérfróðir menn telj a að árið 2000 verði
þessar tunnur orðnar um 4 milljónir
talsins. Til þess að tryggja örugga
geymslu.þó ekki væri nema á hluta
úrgangsefnanna vill stjórnin láta byggja
risastóran geymi á einhverri lítilli eyju
suður af ströndum Japans. Stærsta
hlutann, þ.e. efni sem eru eitthvað
minna geislavirk, er þó ætlunin að láta
stökkva niður á botn Kyrrahafsins. Hafa
menn augastað á þremur stöðum fjarri
Japansströnd þar sem dýpi er um 6000
metrar.
Japönsk yfirvöld halda því fram að
slíkt yrði alls hættulaust og að þetta skuli
aðeins vera tilraun. En íbúar eyja í
Kyrrahafi taka þessum tíðindum ekki vel
að vonum. Benda þeir á reynslu Banda-
ríkjamanna, sem sökktu um 50 þúsund
tunnum af geislavirkum úrgangi utan við
strönd Kaliforníu og er staðfest að þar
er hafsbotninn mjög mengaður vegna
geislunar.
íbúar Mikronesíu, Marianen og Bel-
au-eyja óttast að verði þessu sökkt við
bæjardyr þeirra muni það eyðileggja
fiskimiðin þar og kippa fótum undan
lífsbjörg þeirra. hafa þeir hafið kröft-
uga mótmælaherför gegn fyrirætlun-
um Japana. Landsstjórinn í Mikrónesíu
hefur sagt: „Þjóð okkar hefur engan
áhuga á að verða gerð að tiiraunakanín-
um í tilraunum sem enginn veit hvað^
niðurstöður fást úr.“ —