Tíminn - 19.04.1986, Blaðsíða 24

Um 9. hver íslendingur ekki talið allar tekjurnar fram:
Um 90% unga fólks
ins til í skattsvik
Neðanjarðarhagkerfið kennt í Háskólanum?
Um 70% íslcndinga kveöa sig
reiöubúin til að svíkja undan skatti
- þ.e. þiggja tekjur sem ekki þyrfti
að gefa upp til skatts og er hlutfallið
heldur hærra meðal karla en kvenna.
Lang hæst er hlutfall reiðubúinna
skattsvikara í hópi 25 ára eða yngri,
um 90% þeirra allra. Hlutfallið
lækkarsvo með aldri niður í 56% hjá
60 ára og eldri.
Hátt í fimmtungur allra karl-
manna kannast við að hafa á einu ári
greitt fyrir þjónustu sem ekki var gefin
• upp til skatts. Athyglivert þykir aö
37% háskólamanna eru í þeim hópi
en aðeins um 7% þeirra sem aðeins
hafa lokið skyldunámi. Á sama tíma-
bili kannast 11% íslendinga við að
Itafa haft tekjur sem þeir hafa ekki
gefið og hyggjast ekki gefa upp til
skatts - lang flestir í hópi iðnaðar-
manna, verslunar- og þjónustufólks og
nemenda - og fleiri í hópi þeirra
yngri en þeirra eldri.
Þessar athygliverðu niðurstöður
komu fram í víðtækri könnun sem
Hagvangur gerði fyrir nefnd þá sem
unnið hefur að könnun skattsvika og
neðanjarðarhagkerfisins í þjóðfélag-
inu. Má því til sanns vegar færa að
skattsvik séu athæfi sem nær allir
hneykslast á í orði kveðnu en flestir
eru til í ef þeir fá færi á því.
Um hclmingur þeirra sem þátt
tóku í könnuninni taldi að skattyfir-
völd hefðu mikla möguleika á að
uppgötva skattsvik en álíka hópur
að möguleikarnir væru litlir. Varð-
andi líklegar aðgerðir til að draga úr
skattsvikum voru flestir, eða rúm-
lega þriðjungur, sem vildu aukið
eftirlit, en fáir nefndu einfaldara
kerfi eða lækkun skatta. Á hinn
bóginn voru um 85% spurðra sam-
Þrotabú Prjónastofunnar Kötlu í Vík:
Starfsemin leigð
Árbliki hf. í 5 ár
Byggðastofnun hefur leigt þrota- ’
bú Prjónastofunnar Kötlu í Vík í
Mýrdal. Það er fyrirtækið Árblik hf.
sem hefur undirritað leigusamning
til fimm ára. Formlega tekur samn-
ingurinn gildi þann fyrsta ntaí, cn
strax á mánudag verður farið að
koma verksmiðjunni af stað. Ekki er
látið uppi hvert leiguverðið er, en
framkvæmdastjóri Árbliks, Ágúst
Eiríksson, sagði í samtali við Tím-
ann í gær að það væri sanngjarnt
fyrir alla aðila.
Farið verður rólega af stað að
sögn Ágústar, og því líður nokkur
tími þar til starfsemin verður komin
í það horf sem hún var. „Vissulega
er þetta áhætta fyrir okkur, og var
ekki auðveld ákvörðun en við töld-
um á þessu stigi málsins að þetta gæti
orðið hagkvæmt fyrir alla aðila þegar
til lengri tíma er litið,“ sagði Ágúst.
Um ráðningar starfsfólks sagði
Ágúst að full snemmjt væri að segja
til um þaö en fljótlega verður ráðið
það fólk sem þörf er fyrir. Hann
sagði að það myndi ráðast af þeim
verkefnum sem lögð yrðu á stofuna.
Stefán Melsted lögfræðingur hjá
Byggðastofnun sagði í samtali við
Tímann í gær að allur sá tími sem
liðinn er frá því að starfseminni var
hætt hefði farið í það að finna
leigutaka sem vildu taka að sér
starfsemina. „Ákveðin óvissa í
sambandi við aukin verkefni í fram-
tíðinni hafa sennilega spilað þarna
inn í, og lengt þann tíma sem fór í
að finna leigutaka," sagði Stefán.
Hann benti á að^stofnað yrði sérstakt
félag um reksturinn og þetta yrði
nánast dótturfyrirtæki Árblik hl'.
-ES
Kjaradeila Sjómannafélags Reykjavíkur og skipafélaganna
„Grunnlaun og
tollamál"
- er þaö sem deilan snýst um
„Deilan snýst aðallega um grunn-
Íaun og tollamál,“ sagði Guðmund-
ur Hallvarðsson hjá Sjómannafé-
lagi Reykjavíkurerhann varinntur
eftir þeim kröfum sem undirmenn
á fraktskipum gera í kjarasamning-
um Sjómannafélagsins og skipa-
félaganna.
í gær átti að taka ákvörðun á
stjórnarfundi um þær kröfur sem
settar verða fram hjá sáttasemjara.
Guðmundur sagði að tollamál
undirmanna á farskipum hefðu
lengi verið í ólestri. Sem dæmi um
það, nefndi hann að þar til fyrir
örfáum dögum hafi undirmenn
ekki mátt koma með tollfrjálsan
varning að landi fyrir hærri upphæð
en 1.250,-kr. og þurftu þá að hafa
verið úti í 20 daga. I'essu breytti
síðan fjármálaráðuneytið að ósk
Sjómannasambandsins nú fyrir
skömmu og mega menn nú koma
með tollfrjálsan varning að upp-
hæð kr. 3.500,- eftir 15 daga úti-
veru og 7.000.- kr. ef menn eru
lengur en 15 daga.
ABS
mála því að þung viðurlög ættu að
vera við skattsvikum.
Nefndin reyndi að finna umfang
nótulausra viðskipta, og áætlar þau
um 900 milljónir frá maí 1984 til sama
tíma 1985, samkvæmt könnuninni,
sem náði aðeins til einstaklinga. Alls
er talið að nótulaus viðskipti geti
numið um 2% af vergri þjóðarfram-
leiðslu.
Sé könnunin færð upp á þjóðina í
heild er áætlað að um 27-28 þús.
manns hafi átt í þannig viðskiptum á
þessu eina ári. Stærsti hópurinn,
rúmlega 10 þús. manns vegna 1.000
til 15.000 króna upphæða, en einnig
að um 5.000 nótulaus viðskipti hafi
átt sér stað upp á 50 til 200 þús.
króna viðskipti. -HEI
Flugumferðarstjórar valda röskun á flugsamgöngum:
„Lögbrot og
skemmdarverk“
- segir flugmálastjóri
Veruleg röskun varð á flugsam- arsson flugmálastjóri í samtali við
göngum í fyrradag vegna aðgerða
flugumferðarstjóra, sem tilkynnt
hafa veikindi og neitað að vinna
eftirvinnu. Tvær Fokkervélar Flug-
leiða stöðvuðust vegna aðgerða
flugumferðarstjóra, og voru áttatíu
manns strandaglópar á Akufeyri
og Húsavfk fyrir þær sakir.
„Flugumferðarstjórar geta ekki
snúið sér neitt í sínum málum
héðan af, nema þá til Sameinuðu
þjóðanna vegna þess að ráðherra
hefur tekið lokaákvörðun í máíi
þeirra. Þetta endar einfaldlega
þannig, að ef þeir ætla að halda
áfram að stuðla að lögbrotum og
hreinni skemmdarverkastarfsemi
eins og gerðist á fimmtudaginn, þá
verður þeim sagt upp ef þeir segja
ekki upp sjálfir," sagði Pétur Ein-
Tímann í gær.
Hann sagði að enga menn þyrfti
í staðinn því það mætti skera þessa
þjónustu niður og dreifa henni á
löndin í kringum okkur. „Alþjóða-
flugþjónustan er meginhlutinn af
íslensku flugumferðarþjónustunni
og þar eru þrjátíu starfsmenn. Við
getum nánast lagt niður þjónustu •
íslensku flugumferðarstjóranna
með einu símtali og fært hana til
Kanada og Skotlands. Þá erum við
einungis með þjónustu fyrir innan-
landsflug og til þess að halda þeirri
þjónustu uppi þarf einungis örfáa
menn og við erum með þá menn,
því engin eining er í félagi flugum-
ferðarstjóra um þessar heimsku-
legu aðgerðir þeirra, það er langt
frá því.“ -ABS
Tvennt var flutt á slysadeild í fyrrinótt, eftir að bifreið var ekið á Ijósastaur í Sætúni á móts við Laugarnesveg. Bíllinn
valt við áreksturinn og lak nijög niikið bensín úr honum og varð að kalla á dælubíl frá slökkviliðinu til þess að spúla
götuna á eftir. Á myndinni hér að oían sést þegar búið er að rétta bílinn við og verið er að huga að hinum slösuðu.
Tímamynd-Sverrir
Ársfundur Landsvirkjunar:
Afkoman aldrei betri
Spá lækkandi raforkuveröi á næstu árum
„Árið 1985 var tvímælalaust citt
hið hagstæðasta í sögu Landsvirkj-
unar. Afkoma fyrirtækisins batnaði
þriðja árið í röð, jafnframt því sem
raunverð á raforku til almennings-
veitna lækkaði að meðaltali uyn 14%
frá fyrra ári,“ sagði Jóhannes Nordal
stjórnarformaður Landsvirkjunar í
ræðu sinni á ársfundi fyrirtækisins
sem haldinn var á Hótel Sögu í gær.
Síðar í ræðu sinni boðaði Jóhannes
bjarta framtíð Landsvirkjunar, þar
sem áratugur orkukreppunnar og
meðfylgjandi efnahagssviptinga væri
að baki, en framundan bætt skilyrði
til hagvaxtar, ekki síst hjá fyrirtækj-
um sem væru háð kjörum á lang-
tímalánsfjármagni. „Að baki er
þannig mikil grundvallarfjárfesting,
sem á eftir að skila arði um ókontin
ár. Viðbótarþörfum markaðarins er
því hægt að sinna með minni til-
kostnaði á hverja framleiðsluein-
ingu,“ sagði Jóhannes. í lok ræðu
sinnar sagði hann að áætlanir fyrir-
tækisins bentu til þess að það gæti
bætt fjárhagsstöðu sína á komandi
árum, lækkað raunverð á rafmagni
til almenningsveitna að meðaltali
um 3% á ári.
Rekstrarafkoma Landsvirkjunar
árið 1985 varð hagstæð um 253,4
milljónir króna, en sá hagnaður
svarar til um 9% af heildartekjum. í
skýrslu sinni taldi Halldór Jónatans-
son forstjóri Landsvirkjunar megin-
ástæðuna fyrir þessari niðurstöðu
vera lækkandi fjármagnskostnað,
auk þess sem hækkun á rafmagns-
verði til ÍSAL lagði sitt af mörkum
til bættrar afkomu.
Meðalverð gjaldskrár 1985 til al-
menningsveitna hækkaði um 13,6%
frá nteðalverði 1984, en sambærilegt
meðalverð til ÍSAL hækkaði um
64,4%, til Áburðarverksmiðjunnar
um 60,8% og til Járnblenditélagsins
um 22,8%.
Rafmagnssalan skiptist þannig að
44,7% fóru til almenningsveitna og
55,3% til stóriðju, en tekjur af
þessari sölu skiptust þannig að
69,4% komu frá almenningsveitum
og 30,6 frá stóriðju.
Eiginfjárstaða Landsvirkjunar
batnaði á árinu og nam hún í árslok
10,908 kr. eða um 35% af heildar-
eign fyrirtækisins, sem er 31,508
milljónir króna.
Vegna hinnar hagstæðu afkomu
fyrirtækisins verður eigendum
Landsvirkjunar greiddur 6% arður
af framreiknuðum eiginfjárframlög-
um eða samtals 45 milljónir króna.
Arðgreiðslurnar sundurliðast
þannig, að ríkið fær helming eða
tæpar 22,5 milljónir, Reykjavíkur-
borg fær 44,5% eða rúmar 20 mill-
jónir, og Akureyrarbær 5,5% eða
tæplega 2,5 milljónir.
- BG