Tíminn - 19.12.1992, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Laugardagur 19. desember 1992
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tíminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aðstoöarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guömundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason
Skrifstofur: Lynghálsi 9, 110 Reykjavík Sími: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsimar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Timans. Prentun: Oddi hf.
Mánaöaráskrift kr. 1200,- , verö í lausasölu kr. 110,-
Grunnverö auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Ríkisstjómin á sér
orðið formælendur fáa
Ríkisstjórn Davíðs Oddssonar á sér orðið formælend-
ur fáa en þeim fjölgar hins vegar ört sem telja ástæðu
til að fordæma verk hennar. Einu úrræðin sem ríkis-
stjórnin virðist geta látið sér detta í hug eru að velta
auknum birgðum yfir á launafólk með miðlungs tekj-
ur eða minna.
í ljósi þess hversu illa undirbúnar hinar ýmsu tekju-
öflunarhugmyndir stjórnarliða hafa verið og hversu
seint þær hafa komið fram verður gagnrýni forsætis-
ráðherra og utanríkisráðherra á stjórnarandstöðuna
grátbrosleg. Sannleikurinn er einfaldlega sá að þótt
ráðherragengið reyni hvað það getur til að gera stjórn-
arandstöðuna tortryggilega með síendurteknum upp-
hrópunum um málþóf dylst engum að veikburða mál-
efnastaða þeirra hefur molnað í duft í hverju málinu á
fætur öðru undan þunga málflutnings stjórnarand-
stæðinga og mótmæla frá ótrúlega mörgum og stór-
um aðilum úti í þjóðfélaginu.
Stjórnarliðar hafa nú gugnað á því að ráðast enn einu
sinni sérstaklega að barnafólki og hafa fallið frá áform-
um um að skerða barnabætur. Eina úrræði stjórnar-
liða til að mæta þessu tekjutapi er að lækka persónu-
frádrátt einstaklinga og þar með skattleysismörkin, en
slík aðgerð bitnar hlutfallslega verst á þeim sem
minnstu tekjurnar hafa.
Þótt það sé í sjálfu sér fagnaðarefni að barnabætur
verði ekki skertar frekar en orðið er vekur það óneitan-
lega furðu að ekki er reynt að láta þá sem mestar tekj-
urnar hafa borga meira. Jafnvel þótt ríkisstjórnin sé í
hagsmunagæslu fyrir þá betur settu er það mjög
óklókt hjá henni að velja þessa leið því með þessu
magnar hún enn upp andstöðu og óánægju sem þó var
ærin fyrir. Það fer því að verða spurning um tíma hve-
nær ríkisstjórnin hrökklast frá og burt hrakin gerir
hún fjármagnseigendum og hátekjufólki lítið gagn.
Á miðstjórnarfundi ASÍ í gær var lækkun persónufrá-
dráttar mótmælt og bent á að slík skerðing lendi
„óhjákvæmilega af meiri þunga á því fólki sem hefur
lægstu tekjunar.“ í ályktun ASI segir ennfremur: „Mið-
stjórnin lýsir furðu sinni á því að ríkisstjórnin skuli
enn hafna því að láta þá sem betur mega sún bera
meiri byrðar en velja þess í stað að auka skattaálögur
lágtekjufólks."
Samkvæmt útreikningum ASÍ hefur ríkisstjórn Dav-
íðs Oddsonar aukið beinan tekjuskatt einstaklings
með 63 þúsund króna tekjur um 3,6%.
Ofan á þetta bætast síðan allar aðrar álögur sem ríkis-
stjórnin hefur lagt á fólk og ekki hefur mátt kalla
skatta. Hvar eru nú loforð stjómarflokkanna frá síð-
ustu kosningum um hærri skattleysismörk og lægri
skatta?
Ríkisstjórnin hefur einangrast í sérhagsmunagæslu
fyrir fjármagnseigendur og hátekjufólk þannig að jafn-
vel hörðustu sjálfstæðismenn eru nú farnir að afneita
henni á opinberum vettvangi. Besta jólagjöf forsætis-
ráðherra til íslensku þjóðarinnar væri því tilkynning
um að hann hygðist biðjast lausnar fýrir sig og ráðu-
neyti sitt.
Atli Magnússon
55
Huliðshjálmur fyrir
hálftruflað fólk“
„Leyfið öllum blómum að
spretta", sagði formaðurinn, Mao
Tze TUng, og mönnum hefur skil-
ist að þetta hafi verið samnefnari
fyrir viðhorf hans til menningar-
Iegra efna. Á íslandi hafa menn fyr-
ir löngu tileinkað sér þetta sama
viðhorf og nú fyrir jólin er bók-
menntaakurinn svo litfagur að það
er eins og lagemum úr blómafræ-
sölubúð hafi verið skvett yfir hann
í ölæði. Og allt blómstrar stóðið í
einu lagi í desember. Menn skýra
þessa grósku hver með sínum
hætti. Guðbergur Bergsson rithöf-
undur hefur handbærar eftirtekt-
arverðar útlistanir á undrinu sem
hann opinberar í nýrri viðtalsbók
sem Þóra Kristín Ásgeirsdóttir hef-
ur ritað. Hér leyfum við okkur að
tilfæra svolítinn part. Guðbergur
segir:
,Á öllum tímum er sægur af fólki
sem er á einhvern hátt utanveltu
og heldur að það hljóti að vera eða
í því leynist angi af listamanni. Og
vegna örlætis listarinnar fær það
að kalla sig því nafni. Ef það teldi
sig vera kjarneðlisfræðing sem
hefði búið til þrjár pottheldar vetn-
issprengjur og bæði um inngöngu
í Kjarneðlisfræðingasamband Is-
lands, yrði því umsvifalaust hent
út eða heimtað að það sannaði
hæfileika sína og uppfinningin
gagnaðist með því að kasta að
minnsta kosti einni þeirra á rang-
lætið í heiminum, annars yrði því
sjálfú kastað á geðveikrahæli.
Myndu vísindamenn-
imir ekki sýna mis-
kunnsemi?
Nei. í venjulegum stéttarfélögum,
einkum þeim sem háskólagengið
fólk stofnar, ríkir harður „korpora-
tívismi", en í honum er alitaf vott-
ur af fasisma — enginn kemst í
þau nema hinir innvígðu sem
standa saman svipað hinni grísku
„phalanx."
Ef sama fólk berði aftur á móti
saman þrjár stílabækur með efni
sem fjallaði um vandamál katt-
anna sinna og matvendni þeirra,
yrði það tekið með lófaklappi í Rit-
höfundasamband íslands og kosið
í stjórn eftir að bókmenntafræð-
ingar og gagnrýnendur hefðu búið
til hugtakið „stílabókabókmennt-
ir“ og útgefendur komist að þeirri
niðurstöðu að þær væru það sem
koma skal á jólabókamarkaðinn
„fyrir fólkið“ í landi bókaþjóðar-
innar.
Á þessu sést að listin, einkum rit-
listin, er notuð sem mannúðlegur
huliðshjálmur fyrir hálftruflað
fólk. Slíkt skaðar hana ekkert;
öðru nær. Áður var breitt yfir
ónytjungshátt manna og sagt um
sinnulausa þunglyndissjúklinga að
þeir væru eflaust misskildir lista-
menn. Þessir kveinstafamenn
fengu þannig aö dröslast gegnum
lífið, ýmist í deyfð eða uppsveiflu,
því að ónytjungsháttur við hey-
skap og á sjó, skortur á vítamín-
um, andlegir gallar eða blóðleysi
var frekar fyrirgefið þegar jafn and-
leg skilgreining var fyrir hendi:
Það var angi af listamannseðli í
honum. Sumir voru jafnvel færðir
til vegs og virðingar vegna þess
eins að létt geðtruflun verkar
þannig á sumt fólk að það heldur
að látlaust illskiljanlegt tal hins
sjúka sé í ætt við dularfullan guð
sem talar „að handan" og það dýrk-
arhann.
Mér frnnst þetta vera hrós og
ágætt dæmi um mannlega eigin-
leika listanna. í rauninni ætti allt
dæmi um gæsku listanna. Eins og
allir þykjast ekki vita eru flestir í
vandræðum með kyn sitt, engin
leið er að slökkva á því og fá sér
annað og nýtt ef nauðsyn krefur.
Hin leynda þrá eftir að skipta um
kyn, að minnsta kosti stöku sinn-
um, er útbreiddari en menn þora
að viðurkenna; hún er orsök
flestra hjónaskilnaða. Því lengur
sem eiginmenn eru með konum
sínum eykst Iöngun þeirra til að
vita hvernig það er að vera með
þeim og „liggja undir". Þeir spyrja
sig í sífellu „hvernig ætli þeim
finnist það“? Og eins fer eiginkon-
unni, hana langar að prófa hvernig
það er að vera karlmaður og kom-
ast upp á. „Hvernig ætli mannin-
um mínum sé innabrjósts þegar
hann er með mér?“ Þetta óleysan-
lega vandamál ruglar hjón svo í
lokin að þau vita hvorki hvað snýr
upp né niður í tilfmningalífinu og
skilja. Þetta er hin eiginlega kyn-
villa og er í öllum hjónaböndum.
Og segðu ekki...
Jæja, ég held að ég verði að spyrja
hann Nonna frænda hvort þetta sé
satt.
Blessuð gerðu það ekki.
Af hverju? Hann segir alltaf satt.
Ekki hvað þetta varðar, þú færð
jafnvel úr Nonna þetta algenga
svar: „Nei, ég kannast ekki við
það."
Og hér látum við lokið að vitna til
óborganlega skemmtilegrar bókar
Þóru Krístínar og Guðbergs.
blóðlaust og slappt fólk að vera í
samtökum listamanna og geta Iif-
að í von um listamannastyrk í stað
þess að vera móðgað sem sjúkling-
ar af Tryggingastofun ríkisins. Það
ætti að leggja hana niður eða
tengja Rithöfundasambandi ís-
lands og kannske Blóðbankann
líka.
Aftur á móti voru svipuð einkenni
hjá konum aldrei sett í samband
við andagift. Þær voru kallaðar rol-
ur sem nenntu ekki að smyrja
brauð ef gestir komu, eða sagt
hreinlega að þær væru „kolvitlaus-
ar kerlingar." Ég held þó að við-
horfið hafí ekki stafað af því að þær
gátu ekki gengið með „passíuhár"
eins og karlmenn — þær voru síð-
hærðar fyrir — en sú tegund af
hári merkti kvöl hins misskilda
listamanns; hann var Kristsímynd.
Finnst þér þetta ekki
vera ýkjur?
Öðru nær. Núna geta allir orðið
listamenn ef litaða hreistrið frá
fyrrverandi háskólarektor vekur
hrifningu föndrara. Kannske á eft-
ir að rísa upp í þessu listalandi
kynslóð karfahreisturslistamanna.
Ég gæti nefnt annað lýsandi