Tíminn - 06.05.1995, Blaðsíða 5

Laugardagur 6. maí 1995

Tímamynd CS
Jón Kristjánsson:
Vor eba efnahagsvor
Undanfarna daga hefur vorið verib á
ferðinni. Loftslagið breytist meb þíðu og
suðlægum vindum. Ekki er þó sumarið í
hendi ennþá. Þegar þetta er ritað, spáir
Veðurstofan kólnandi aftur.
Ég var á ferðinni á Austurlandi um síð-
ustu helgi og leit Fljótsdalshérað úr lofti.
Snjórinn er mikill, en þó er hann enn
meiri fyrir norðan og vestan. Þetta er
mesti snjór sem ég hef séð í tuttugu ár á
þessum slóðum. Veturinn 1974- 1975
var verri, og fróðir menn segja mér að á
Austurlandi hafi komið snjóavetur á um
það bil 20 ára fresti alla öldina. Eldra fólk
þar vitnar til snjóa- og harðindavetursins
1951 og þar áður var afar snjóþungur
vetur árið 1936, sem ég heyrði gamla
Héraðsbúa vitna til.
Hins vegar em fleiri möguleikar en áð-
ur var til þess að mæta þessum duttlung-
um náttúrunnar. Vegirnir hafa þrátt fyrir
allt batnað og ekki síst þau tæki, sem
notuð eru til þess að ryðja þá. Ég verð að
segja ab starfsmenn Vegagerðar ríkisins
og þeir, sem hún skiptir við með snjó-
mokstur, standa sig vel. Nú þykir sjálf-
sagt jafnvel í hörðum vetrum sem nú, ab
vegir séu færir. Þetta er hljóðlát bylting,
sem er staðreynd.
Veðurspár
Þegar illa viðrar, hlustar fólk á veður-
spár. Eg er einn af þeim sem hlusta á veð-
urspár daglega, ef föng eru á. Fyrir þá,
sem halda því, er það fagnaðarefni að
veðurstofustjóri hefur nú kynnt breyt-
ingu á veðurfréttatímum og ætlunin er
ab tengja þá fréttatímum. Það hringl,
sem var tekið upp með veðurfréttatím-
ana fyrir nokkru, var næstum því búið að
venja mig af ab hlusta á veðurfréttir.
Það er nú einu sinni svo, að íslending-
ar verða ab kunna þá list ab fylgjast með
veðri og átta sig á þeim miklu veðra-
brigðum sem eru hér í landinu. Þeir sem
ferðast, vita hvað þau geta verið snögg og
hvab skjótt skipast veður í lofti. Um-
skipti í veðri geta líka verið undursnögg,
og þab er til dæmis alls ekki víst að það sé
sams konar feröaveður báðum megin vib
sama fjörðinn. Þetta eru fræði sem koma
með reynslunni, en ör-. _____________
uggar veburfréttir til
sjós og lands á góbum
hlustunartíma í fjöl-
miblum eru nauðsyn-
legar og því ber að
fagna breytingu Veður-
stofunnar í þessu.
Hin pólitísku
vebur
í vetur hafa gengib pólitískir stormar
með kosningum og stjórnarmyndun. Nú
er hlé um sinn, en innan tíðar mun Al-
þingi koma saman og er þá líklegt að eitt-
hvað muni blása á ný. Þessa dagana er
verið ab skipa liðinu í þau verkefni sem
bíða, en á þingiriu er ætlunin aö kjósa
því forustu, bæbi forsætisnefnd og aðrar
þingnefndir.
Nokkur umfjöllun hefur verið um
þennan undirbúning, og hef ég ekki far-
ið varhluta af upphringingum fjölmibla
varðandi þetta mál, því þjóðin hefur
beðið eftir því að fá ab vita hver verður
formaður fjárlaganefndar. Framsóknar-
menn hafa sótt á um að fá þennan for-
mannsstól. Þessi nefnd er þýðingarmikil
og mikilvæg verkefni bíða ríkisstjórnar-
innar á sviði ríkisfjármála. Vib viljum
taka fullan þátt í þeim verkefnum, og
teljum nauðsynlegt jafnræbi í því fólgið
að stýra þessari nefnd.
Fjárlaganefndin er mikil vinnunefnd
og annríki er mikið þar á bæ, einkum síö-
ari hluta ársins þegar fjárlagafrumvarpið
er komib inn í þingið, en það er venju-
lega fyrsta málið sem lagt er fyrir á reglu-
legum samkomudegi þess, 1. október.
Starf í fjárlaganefnd er afar lærdómsríkt,
en erindi og viðtöl nefndarinnar eru afar
mörg, bæbi við sveitarstjórnarmenn, for-
svarsmenn félagasamtaka og ríkisstofn-
______________ ana. Vinna í þessari
nefnd er mikill skóli
fyrir þá, sem í henni
Menn takaþátt.
°9 Er efnahags-
málefni vor framund-
an?
Þegar litið er á ýmsar
efnahagsstærðir á síðasta ári, sést jákvæð
þróun í ýmsum hagtölum. Þab hefur oft
verið rakið af hverju batinn stafar, og er
framleiðsluaukning í sjávarútvegi þar
efst á blaði. Þrátt fyrir minnkandi þorsk-
afla á heimamiðum, er útflutningsfram-
leiðslan 8.9% meiri á árinu 1994 en
1993. Munar þar mjög um vaxandi út-
hafskarfa og rækjuveibi, ásamt úthafs-
veiðunum í Smugunni. Mynstur íslend-
inga í sjósókn, ef svo má að orði komast,
hefur gjörbreyst á fáum árum.
Hins vegar veldur það miklum áhyggj-
um núna á vordögum, ab atvinnuleysið
hefur ekki minnkað ab neinu marki,
þrátt fyrir jákvæðar fréttir á mörgum
sviðum úr efnahagslífi landsmanna.
Efnahagsbatinn hefur enn ekki skapað
ný störf í stað þeirra, sem falla út af ýms-
um ástæðum.
Ein ástæða fyrir fækkandi störfum er
hagræðing í fyrirtækjum og sú stað-
reynd, að forsvarsmenn þeirra komast af
með færra fólk en ábur. Stundum er þetta
vegna aukinnar tæknivæðingar, en
stundum einfaldlega vegna þess að lagt
er meira á hina sem eftir eru. Spurningin
er hvort slík stefna er skynsamleg, þegar
til lengdar lætur. Hér er ekki verið að
mæla með því að yfirmanna vinnustaði,
en mjög vafasamt er að yfirálag á starfs-
fólk borgi sig, þegar til lengdar lætur.
Nýsköpun
Hins vegar er staðreynd að ný störf
hafa ekki orðib til í nægilegum mæli hér-
lendis. Ef störfum fjölgar ekki, festist at-
vinnuleysið í sessi. Forsvarsmenn fyrir-
tækja halda áfram að hagræða í ýmsum
greinum og tæknin heldur áfram að
halda innreið sína í fyrirtækin eins og
áður. Ný störf í framleiðsluiðnaði hafa
ekki skapast í miklum mæli.
Feröaþjónusta er oft nefnd sem vaxt-
arbroddurinn í atvinnulífinu, en gallinn
við hana er hvab hún er enn árstíða-
bundin, þótt á því sé smátt og smátt að
verða breyting. Athygli vekur einnig,
þegar tölur um fjölda ferðamanna eru
skoðaðar, að gjaldeyristekjur af þeim
vaxa ekki í réttu hlutfalli vib fjölda
þeirra. Þetta rímar vib það, sem feröa-
málamenn eru að segja, að það vanti af-
þreyingu fyrir ferðamenn sem koma
hingað til lands. Þab er verk ab vinna fyr-
ir ferðamálafrömuði að breyta þessu.
Markmið sem ekki má
missa sjónar af
Atvinnuleysið er staðreynd og stjórn-
málamenn mega ekki undir neinum
kringumstæðum gleyma því að baráttan
við það er forgangsverkefni í þjóðfélag-
inu. Ekkert efnahagsvor er í landinu á
meðan þessi vágestur fær að dvelja hjá
okkur.