Tíminn - 06.05.1995, Blaðsíða 8

8
Laugardagur 6. maí 1995
Thor Vilhjálmsson og Ustamaburinn Páll Gubmundsson á tali vib opnun sýningarinnar. Mynd: tþ, Borgarnesi
Páll á Húsafelli sýnir á Akranesi:
Fer ótrobnar slóbir
Alþjóblegur fribardagur
mánudaginn 8. maí:
Friöartón-
leikar í
Borgarleik-
húsinu
Næstkomandi mánudag, 8.
maí, verða stórtónleikar í
Borgarleikhúsinu í tilefni af al-
þjóölegum friðardegi. Tónleik-
arnir hefjast kl. 21.00 og er
forsala í Borgarleikhúsinu.
Þeir, sem koma fram, eru
meðal annarra Bubbi Mort-
hens, KK og Súkkat. Yfirskrift
tónleikanna er „Með sakleysið
eitt að vopni". Tilefnið er að
50 ár eru liðin frá því að
heimsstyrjöldinni lauk. ■
í tilefni af opnun Þjóbarbók-
hlöðu hefur breski sendiherrann,
Michael Hone, fært Landsbóka-
safni íslands — Háskólabóka-
safni bókagjöf frá breskum
stjórnvöldum, sem ab verbmæti
nemur rúmlega hálfri milljón ís-
lenskra króna.
Bækurnar eru af ýmsum toga,
Páll Gubmundsson, kenndur
vib Húsafell, opnabi nýverib
sýningu á verkum sínum í
gamla prestsbústabnum á
Akranesi. Þab hús var í upp-
svo sem „Comprehensive Rock
Engineering" (í fimm bindum) og
vandaðar útgáfur af verkum
breskra skálda og rithöfunda. Þær
eru allar valdar í samræmi við óskir
Landsbókasafns íslands — Háskóla-
bókasafns. Michael Hone sendi-
herra vonast til aö geta afhent fleiri
verk á þessu ári og því næsta. ■
hafi árs formlega tekib í notk-
un sem listasetur Akurnes-
inga. Húsib er nýlega uppgert
og hefur tekist afar.vel til.
Sýning Páls er fjölbreytt, eins
og búast mátti vib frá hon-
um. A henni eru mörg
skemmtileg verk, 22 olíu-
myndir, 14 vatnslitamyndir,
7 höggmyndir og 36 teikning-
ar.
Páll gerir mikib af því ab
sækja efnivibinn í nánasta um-
hverfi sitt. Margar af högg-
myndum sínum hefur hann
unnið í grjót sem hann finnur í
bæjargilinu og ber þaðan heim
í vinnustofu sína, sem hann
hefur innréttað í gömlum súr-
heysturni á Húsafelli. Margar af
andlitsteikningum hans og sum
olíumálverkin eru af sveitung-
um hans og nágrönnum, mörg
andlitin svipmikil og skörp.
Fjöldi fólks heimsótti lista-
manninn er hann opnaði sýn-
Sumardaginn fyrsta voru lib-
in 45 ár frá setningu Þjób-
leikhússins. Af því tilefni var
úthlutab styrkjum úr tveim-
ur sjóbum, Menningarsjóbi
Þjóbleikhússins og Egner-
sjóbnum.
Menningarsjóður Þjóðleik-
hússins var stofnaður á vígslu-
daginn árið 1950. Egnersjóður-
inn var stofnaður af norska
leikritaskáldinu Thorbjörn
Egner á 25 ára afmæli leikhúss-
ins. Styrkjunum er einkum
inguna, og segja má að í gamla
prestsbústaðnum hafi verið
troðið út úr dyrum. Listamað-
urinn er bindindismaður og því
voru veitingarnar vel viðeig-
andi, en þær voru tært lindar-
vatn úr Kaldárbotnum, borið
fram í kampavínsglasi með sí-
trónusneið. Það hafði verið
morgunverkið hjá Páli að sækja
vatnið, fótgangandi, í mjólkur-
brúsa sem hann hafði fengið
lánaöan í þessum tilgangi.
Tímanum er vel varið í að
skoða sýningu Páls, enda er
listamaðurinn þekktur fyrir aö
fara ótroðnar slóðir og er sann-
arlega ófeiminn við það. Hús-
næbið er auk þess mjög
skemmtilegt og býður upp á
mjög margþætta möguleika við
uppröðun sýninga, og hefur
Páll notfært sér það til hins ýtr-
asta. Sýning Páls er opin alla
daga frá kl. 14-18 og er aðgang-
ur ókeypis. -TÞ, Borgamesi
ætlab að greiða götu listafólks,
sem vill afla sér aukinnar
menntunar eða kynna sér leik-
list á erlendum vettvangi.
Styrki úr Menningarsjóði
Þjóðleikhússins hlutu að þessu
sinni leikararnir Ólafía Hrönn
Jónsdóttir, Ingvar E. Sigurðs-
son og Baltasar Kormákur.
Styrki úr Egnersjóöi hlutu Páll
Ragnarsson Ijósameistari, Jó-
hann G. Jóhannsson tónjistar-
stjóri Þjóðleikhússins, og
Randver Þorláksson leikari. ■
/ Ineimsókn hjá bónd-
anum á Merkigili í
Austurdal í Skagafiröi:
Síðasta nafn í gestabókinni
hafbi verib skráb 12. janú-
ar. Nú var maí ab hefjast
og eftir nokkrar vikur var von
á sumargestum ab nýju. Þab
leggja ekki margir leib sína í
Ábæjarsókn á meban vetur
konungur ríkir í Austurdal í
Skagafirbi. Þeim mun vinsælli
er dalurinn mebal ferbamanna
á sumrin.
Fremsti bær í byggð í Austurdal
heitir Merkigil. Þar bjó áður
Monika Helgadóttir, ekkja sem ól
upp átta börn og kom þeim öll-
um til manns. Núverandi ábú-
andi er Helgi Jónsson, sem keypti
jörðina fyrir rúmlega 20 árum.
Þarna eru samgöngur ejfiðar og
langt til næstu bæja. Ábær var
lengi fremsti bær í byggð í Aust-
urdal. Sú jörð fór í eyði upp úr
miðri öldinni, en eftir stendur
Ábæjarkirkja. Skatastaðir, sem
eru framan við Merkigil, fóru í
eybi fyrir nokkrum árum og
sömu sögu er aö segja um Gils-
bakka, sem er næsti bær fyrir aft-
an, sömu megin í dalnulh. Á
milli þessara bæja er Merkigilið,
sem bærinn er nefndur eftir.
Hrikalegt og fagurt, en að sama
skapi erfið samgönguhindrun
sem kostað hefur fleiri en einn
vegfaranda lífið að vetrarlagi í
gegnum tíðina.
Bílvegur er fær aö Merkigili að
sumarlagi, en þá er ekið frá
Varmahlíð inn Lýtingsstaöa-
hrepp og yfir Jökulsárnar tvær,
Eystri og Vestari. Tíðindafólk
Tímans fór hins vegar fram dal-
inn að austan og lagöi á sig
tveggja klukkutíma göngu frá
Mosgili (sem er nokkuö framan
við bæinn Stekkjarflatir), framhjá
Gilsbakka og yfir Merkigilið.
Austurdalurinn skartaði sínu feg-
ursta á sólríkum vordegi og fugl-
inn, sem ekki má nefna á nafn,
sýndi tveimur hröfnum vígfimi
sína í blárri heiðríkjunni fyrir of-
an fjallið. Hávær gæsapör yfir-
gáfu hreiðurstæði meðfram fá-
förnum gangveginum og ofar í
móanum sperrtu sig lóur á
þúfnakollum.
Kom í heyskap í eina viku
Húsbóndinn á Merkigili var að
hnoba deig í brauö, þegar okkur
bar að garöi. Helgi Jónsson er frá
Herríðarhóli í Holtum, en fluttist
að Merkigili 1974. Á þeim tíma
var fyrri ábúandi, Monika Helga-
dóttir, orðin ein, en átta dætur
og einn sonur voru uppkomin og
flutt að heiman.
„Ég var beðinn að koma hing-
að í heyskap í eina viku og það
var forsendan fyrir því ab ég kom
hingaö norður," segir Helgi. „Ég
fór á þessum tíma einu sinni á
viku í bæinn með egg til að selja.
í einni af þessum eggjasöluferð-
um kom ég inn í hús í Kópavog-
inum og þá var húsbóndinn, Sóf-
anías Lárusson, að fara noröur í
heyskap í eina viku. Hann spurði
mig hvort ég vildi ekki koma
með, og ég sló til."
Merkigil hafði þá verið auglýst
til sölu. Helgi hafði ekki látið
hvarfla að sér að kaupa jörðina,
þegar hann fór norður, en eftir
viku í heyskap hafði hann gengið
munnlega frá kaupunum. Það
skilyrði var sett af hálfu Moniku,
að hún fengi að búa á jörðinni
þar til hún heföi lokið sínu 50.
búskaparári. Reyndin varö síöan
sú, að hún bjó nánast til dauða-
dags á Merkigili. Monika fór á
sjúkrahús 1987 og lést árið eftir.
Helgi hefur síðan búiö einn á
Merkigili.
Herdís Storgaard var valin úr hópi margra tilnefndra til
Norrœnu heilsuverndarverblaunanna 1995:
Herdís hlaut 435.000 kr.
heilsuverndarverblaun
Herdís Storgaard, ráögjafi hjá
Slysavarnafélagi íslands, hlýt-
ur Norrænu heilsuverndar-
verðlaunin (Folkhalsopriset)
árið 1995. Starf Herdísar hjá
Slysavarnafélaginu hefur
fyrst og fremst beinst að því
að auka öryggi barna. Verb-
launin, sem hafa verið veitt
árlega síðan 1989, nema
50.000 sænskum krónum,
sem samsvarar um 435.000
kr. íslenskum.
Sænska tryggingafélagið
Folksam leggur til verðlauna-
féð ásamt samstarfsfélögum
sínum í Danmörku og Nor-
egi. En verðlaununum er út-
hlutað af Norræna heilsu-
verndarháskólanum, sem ár-
lega fær fjölda ábendinga um
verðuga verölaunaþega frá
hverju Norburlandanna.
Einar Sigurbsson háskólabókavörbur (t.v.) og Michael Hone sendiherra.
Bresk bókagjöf
Þjóbleikhúsib 45 ára:
Styrkjum úthlutað
úr menningarsjóðum