Réttur - 01.10.1970, Blaðsíða 3

MAGNÚS KJARTANSSON:
FLOKKSRÆÐI OG ÞINGRÆÐI
Athugasemdir um starfshætti Alþingis
AFGREIÐSLUSTOFNUN
Um nokkurt skeið hefur allmikið verið
rætt og ritað um flokksræði á Islandi, ofur-
vald stjórnmálaflokka og þá sérstaklega for-
usmhópa innan þeirra vébanda. Margt hef-
ur verið sagt skynsamlega í þessum umræð-
um, og þær hafa tvímælalaust vakið menn
til umhugsunar um þessi mikilvægu vanda-
mál og gert margvíslegt gagn. Samt hafa um-
ræðurnar stundum beinzt um of að næsta
ómerkum og yfirborðslegum atriðum, en of
lítið hefur verið rætt um þá þætti flokksræð-
isins sem skera úr um alla stjórnmálastarf-
semi. Þar á ég við stöðu ríkisstjórna og starfs-
hætti alþingis. A undanförnum áratugum hef-
ur flokksræðið mótað störf alþingis í sívax-
andi mæli, svo að þjóðþingið hefur glatað æ
meiru af sjálfstæði sínu. Það hefur í staðinn
jafnt í raun sem vitund almennings orðið af-
greiðslustofnun fyrir ríkisstjórn hverju sinni,
þar sem formleg blessun hefur verið lögð yfir
ákvarðanir sem áður hafa verið teknar af sér-
fræðingum og valdamönnum utan þings. Þessi
tilhögun er orðin háskaleg þingræði og lýð-
ræði á Islandi, og hún hefur að vonum stuðl-
að mjög að því að draga úr virðingu alþing-
is í huga almennings, en slík viðhorf bjóða
heim hvers konar annarlegum og ólýðræðis-
legum sjónarmiðum.
ALGER VÖLD MEIRIHLUTANS
Hérlendis er sá háttur á hafður svo sem
kunnugt er að stjórnmálaflokkar, sem hafa
meirihluta alþingismanna innan sinna vé-
banda, koma sér saman um að mynda ríkis-
stjórn. Þessi sami meirihluti ákveður síðan að
taka alla stjórn Alþingis Islendinga í sínar
hendur. Hann kýs úr sínum hópi alla forseta
og varaforseta, ennfremur formenn og ritara
allra nefnda. Þegar meirihlutinn er þannig
búinn að taka allt stjórnkerfi þingsins í sínar
hendur getur hann ráðið vinnubrögðum þess
139