Réttur - 01.10.1970, Blaðsíða 15

sem álitu að nægilegt væri að sannfæra valdhaf-
ana og ríkjandi stéttir um óréttlæti núverandi þjóð-
skipulags; þá yrði léttur eftirleikurinn að koma á
friði og almennri velmegun á jörðinni. Þá dreymdi
um sósíalisma sem koma mætti á baráttulaust. Loks
litu I þá tíð nær allir sósialistar og aðrir vinir verka-
lýðsstéttarinnar á öreigana aðeins sem kýli og virtu
fyrir sér skelfingu lostnir hvernig þetta kýli vex
samfara vexti iðnaðarins. Þessvegna brutu þeir
allir heilann um hvernig takast mætti að halda aftur
af þróun iðnaðarins og öreigastéttarinnar, hvernig
stöðva mætti ,,hjól sögunnar". Gagnstætt hinum
almenna ótta við þróun öreigastéttarinnar byggðu
Marx og Engels allar vonir sinar á stöðugum vexti
hennar. Því fleiri öreigar, þeim mun öflugri yrðu
þeir sem byltingarsinnuð stétt, þeim mun náiægari
og raunhæfari yrði sósíalisminn. I fáum orðum má
skilgreina afrek Marx og Engels I þágu verkalýðs-
stéttarinnar á eftirfarandi hátt: þelr gæddu verka-
lýðsstéttina sjálfsþekkingu og sjálfsvitund og settu
vísindi i stað draumóra.
Þessvegna verða allir verkamenn að þekkja nafn
Engels og ævi hans. Og þessvegna hljótum við
einnig að birta I safnriti1) okkar, sem eins og öll
önnur rit okkar stefnir að því að vekja stéttarvitund
rússneskra verkamanna, yfirlit um lif og starf Frið-
riks Engels, annars hinna tveggja miklu lærifeðra
öreiga nútímans.
HEGEL OG ENSKIR ÖREIGAR
Engels fæddist 1820 í borginni Barmen i Rinar-
héraði, sem þá tilheyrði prússneska konungdæminu.
Faðir hans var verksmiðjueigandi. Árið 1838 sá
Engels sig tilknúinn, af fjölskylduástæðum, að ráða
sig sem skrifstofumann hjá verzlunarfyrirtæki í
Bremen. Kaupsýslustörfin komu ekki I veg fyrir
að Engels aflaði sér menntunar á sviði vísinda og
stjórnmála. Þegar i menntaskóla hafði honum lærzt
að hata einveldið og gerræði embættismannalýðs-
ins. Heimspekinámið þokaði honum fram á leið. I
Þá tið drottnuðu kenningar Hegels yfir þýzkri heim-
speki og Engels varð fylgismaður þeirra. Enda þótt
Hegel sjálfur dýrkaði prússneska einveldið og starf-
’) Greinin birtist í fyrsta hefti safnritsins ,,Robot-
ník" (Verkamaðurinn) sem samband rússneskra
sósialdemókrata erlendis gat út óreglulega á árun-
um 1896 til 1899. Þýð.
Engels 1845.
aði I þjónustu þess sem prófessor við Berlinarhá-
skóla var kenning hans byltingarsinnuð. Trú Hegels
á mannlega skynsemi og rétt hennar, svo og sú
grundvallarkenning í heimspeki hans, að í heiminum
ætti sér stað stöðug breyting og þróun, beindu
huga þeirra lærisveina Berlínarheimspekingsins,
sem ekki vildu sætta sig við veruleikann óbreyttan,
að þvi, að baráttan gegn þessum veruleika, bar-
áttan gegn gildandi órétti og rikjandi böli fælist
einnig I heimslögmáli hinnar eilifu þróunar. Ef allt
þróast, ef ein skipan leysir aðra af hólmi, því skyldu
þá einvaldsstjórnir Prússakonungs og rússneska
zarsins, þvi skyldi auðgun hverfandi minnihiuta á
kostnað yfirgnæfandi meirihluta, því skyldi drottnun
burgeisanna yfir alþýðunni standa að eilífu? Heim-
speki Hegels fjallaði um þróun andans og hug-
myndanna. Hún var hughyggju-heimspeki. Hún rakti
þróun náttúrunnar, mannsins og mannlegra sam-
skipta, þjóðfélagsaðstæðna, út frá þróun andans.
Marx og Engels, sem gripu hugtak Hegels um hið
151