Fréttablaðið - 25.03.2009, Blaðsíða 43

MIÐVIKUDAGUR 25. mars 2009 3
Í starfi mínu sem ráðgjafi á sviði skjalastjórnar hef ég orðið þess
vör að forstöðumenn opinberra
stofnana eiga stundum erfitt með
að greina á milli hvort skjöl, sem
orðið hafa til í starfi þeirra, séu
eign stofnunar eða þeirra sjálfra.
Fréttablaðið skýrir frá athyglis-
verðu dæmi um slíkt vafaatriði.
Í Kastljósi Sjónvarpsins 24.
febrúar sl. nefndi Davíð Oddsson,
þáverandi seðlabankastjóri, að við
tiltekt á skrifborði sínu hefði hann
fundið minnisblað sem hann ritaði
í júní sl. eftir samtal við Geir H.
Haarde. Í sjónvarpsviðtalinu upp-
lýsti Davíð að hann hefði varað
forsætisráðherrann þáverandi við
yfirvofandi hruni íslenska banka-
kerfisins þótt Geir reki ekki minni
til þeirrar viðvörunar. Fréttablað-
ið greinir síðan frá því 20. mars sl.
að Seðlabanki Íslands hefði hafn-
að ósk blaðsins um afrit af minnis-
blaðinu með þeim rökstuðningi að
þar hefði verið um að ræða „per-
sónulegt minnisblað formanns
bankastjórnar“ sem væri „í vörslu
hans sjálfs“.
Nú er mér ekki kunnugt um
orðalag minnisblaðsins. Efni þess
var þó augljóslega ekki minnisat-
riði um matarinnkaup á heimleið
úr bankanum. Minnisblaðinu er
heldur ekki lýst sem persónuleg-
um hugleiðingum sem vöknuðu
eftir samtalið. Í slíkum tilvikum
væri minnisblaðið persónubund-
ið og snerti á engan hátt starfsemi
Seðlabankans. Nei, minnisblaðið á
að hafa tengst viðvörunum nefnd-
um í samtali þeirra tveggja varð-
andi yfirvofandi hrun bankakerf-
isins. Efni minnisblaðsins varðar
þannig grundvallarþátt í starfsemi
Seðlabankans, þann að „stuðla að
virku og öruggu fjármálakerfi“.
Slíkt skjal getur skipt miklu
máli við að skýra síðar hvernig
og hvort bankinn bæði varaði og
brást við yfirvofandi hættu á því
að fjármálakerfinu væri ógnað.
Skjal um slíkt efni er án mikils
efa hluti af skjalasafni Seðlabank-
ans og hefði átt að vistast með
trúnaðarskjölum bankans þegar
í júní. Efni skjalsins er svo við-
kvæmt að skjalið mátti alls ekki
liggja á glámbekk þannig að það
gæti komið fyrir augu óviðkom-
andi við tiltekt á skrifstofu for-
manns bankastjórnar.
Minnisblöð hafa því meira gildi
sem sönnun þeim mun styttra sem
líður frá þeim atburðum sem þau
lýsa. Góð verklagsregla hefði því
verið að skrá tilvist skjalsins í raf-
rænt skjalastjórnarkerfi bank-
ans strax í framhaldi af samn-
ingu þess og þá með takmarkaðan
aðgang í huga m.t.t. mikilvægi
þess. Skrásetning skjalsins löngu
síðar kann að vekja upp efasemd-
ir um hvort skjalið sé síðari tíma
tilbúningur til varnar í umræðu
um þá atburðarrás sem síðar varð.
Af þeim sökum er samtímaskrán-
ing svo mikilvæg. Hér skal ekki
véfengt að skjalið hafi orðið til
í júní. Hefði beiðni Fréttablaðs-
ins um afrit af skjalinu á grund-
velli Upplýsingalaga borist þá
hefði Seðlabankinn réttilega átt
að hafna beiðninni. Þar kemur til
skoðunar 4. tl. 6. gr. laganna sem
vísar til atriða sem ná ekki tilætl-
uðum árangri séu þau á almanna-
vitorði. Hefði almenningur trúað
að hrun bankakerfisins væri yfir-
vofandi hefði fólk brugðist við,
tekið innistæður sínar út úr bönk-
um og þar með valdið hruni kerf-
isins. Nú er skaðinn hins vegar
skeður. Bankakerfið fellur ekki
að nýju þótt skjalið sé birt. Seðla-
bankinn virðist þess vegna ekki
hafa efnisleg rök fyrir því að neita
að afhenda afrit af skjali sem á að
vera til í skjalasafni bankans og
varðar mikilvægan sögulegan
þátt í embættisfærslu hans.
Stjórnsýsla
Seðlabankinn virðist þess vegna ekki hafa efnisleg rök
fyrir því að neita að afhenda afrit af skjali sem á að
vera til í skjalasafni bankans og varðar mikilvægan
sögulegan þátt í embættisfærslu hans.
Minnisblöð embættismanna
DR. JÓHANNA
GUNNLAUGSDÓTTIR
prófessor við HÍ með
upplýsinga- og skjala-
stjórn sem sérsvið