Morgunblaðið - 25.02.2006, Page 36

36 LAUGARDAGUR 25. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
frá
aðra leið
Reykjavík Oslo
Kr. 8.000
www.flysas.is
Skattar og flugvallargjöld innifalin. Flug hefst 27. mars. Sími fjarsölu: 588 3600.
Tími til
kominn!
frá
aðra leið
Reykjavík Þrándheimur
Kr. 12.500
frá
aðra leið
Reykjavík Stavanger
Kr. 9.500 frá aðra leið
Reykjavík Bergen
Kr. 9.500
HÁSKÓLI Íslands hefur það
meginhlutverk í íslensku sam-
félagi að mennta há-
skólastúdenta til að
gegna ýmsum störf-
um í þjóðfélaginu.
Hann gegnir jafn-
framt því hlutverki að
sinna vísindalegum
rannsóknum ásamt
því að miðla fræðslu
til almennings og
veita þjóðfélaginu
þjónustu í krafti
þekkingar sinnar.
Háskóli Íslands
uppfyllir mennta- og
fræðsluhlutverk sitt
með ýmsum leiðum.
Fyrst má nefna hið
fjölbreytta náms-
framboð sem má
finna í ellefu há-
skóladeildum. Þar
miðla færustu fræði-
menn og sérfræð-
ingar á hverju fræða-
sviði af þekkingu
sinni til stúdenta. Há-
skóli Íslands veitir
ekki aðeins menntun
til fyrstu há-
skólagráðu heldur
hefur jafnframt átt
sér stað mikil upp-
bygging á framhaldsnámi á meist-
ara- og doktorsstigi.
Háskóli Ísland heldur úti öflugri
vefsíðu, www.hi.is, þar sem meðal
annars má finna upplýsingar um
alla þá viðburði sem háskólinn
býður upp á. Þessir viðburðir eru
opnir almenningi og eru í daglegu
tali kallaðir Opinn háskóli. Til
gamans má nefna að á síðastliðnu
ári voru 700 viðburðir auglýstir
undir Opnum háskóla og um
25.000 manns sóttu þá. Þetta er
m.a. leið Háskóla Íslands til að
kynna almenningi það sem efst er
á baugi hverju sinni innan há-
skólasamfélagins. Í Opnum há-
skóla eru kynntar rannsóknir,
haldin málþing og fjölmargir er-
lendir fræðimenn heimsækja skól-
ann og halda erindi í samstarfi við
háskóladeildir eða stofnanir Há-
skóla Íslands.
Hluti af því að miðla þekkingu
til samfélagins er að fyrirtæki úr
atvinnulífinu leiti til
háskólastúdenta til að
vinna að hagnýtum
verkefnum, en tengsl
Háskóla Íslands við
atvinnulífið eru mjög
virk hvað þennan þátt
varðar. Atvinnulífið
rennir einnig styrkum
stoðum undir nýsköp-
un innan Háskóla Ís-
lands með styrkjum
til háskóladeilda og
fjármögnun á stöðum
kennara.
Í ljósi þessa má sjá
að tækifæri til að afla
sér þekkingar, mennt-
unar og fræðslu á
sviði vísinda eru fjöl-
mörg hvort sem við-
komandi er háskóla-
stúdent eða sækir
viðburði í Opnum há-
skóla.
Sá sem innritast til
náms við Háskóla Ís-
lands á oft fyrir hönd-
um langt háskólanám.
Með vali sínu er hann
að stíga sín fyrstu
skref í átt til sérhæf-
ingar sem jafnframt
endurspeglar áhugasvið hans og
gildismat. Náms- og starfsval þarf
að vera vel ígrundað. Í Háskóla
Íslands geta háskólastúdentar leit-
að eftir stuðningi og ráðgjöf um
náms- og starfsval á öllum stigum
háskólanámsins. Upphaf háskóla-
náms má líta á sem upphaf
starfsþróunarferils sem leiðir ein-
staklinginn út í atvinnulífið.
Vinnumarkaðurinn gerir þá kröfu
til háskólamenntaðs starfsfólks að
það viðhaldi þekkingu sinni með
sí- og endurmenntun. Það má því
segja að nú til dags verði ein-
staklingurinn aldrei fullnuma í sí-
breytilegri þróun fræðanna.
Námsráðgjöf Háskóla Íslands
hefur í 25 ár stutt háskólastúdenta
með það fyrir augum að stuðla að
árangri og vellíðan í námi. Mark-
mið náms- og starfsráðgjafar felur
m.a. í sér að gera nemendur fær-
ari í að leita að upplýsingum um
nám og störf, vega og meta kosti
og galla, forgangsraða og taka
upplýstar ákvarðanir um framtíð
sína. Ákvörðunin byggist síðan á
þeirra persónulegu sýn og er í
samræmi við þau náms-, starfs- og
lífsmarkmið sem hver og einn set-
ur sér.
Það er mat okkar að sú vísinda-
og fræðastofnun sem Háskóli Ís-
lands er bjóði stúdentum sínum
upp á umhverfi þekkingar og
reynslu sem undirbýr þá til að
stuðla enn frekar að uppbyggingu
og nýsköpun atvinnulífs á Íslandi.
Sunnudaginn 26. febrúar kl. 11–
16 gefst almenningi og verðandi
háskólastúdentum tækifæri til að
heimsækja Háskóla Íslands og
kynna sér hið fjölbreytta nám sem
þar er í boði, bæði á grunn- og
framhaldsstigi. Háskólastúdentar
og kennarar úr öllum náms-
greinum verða til viðtals. Auk
þess verður fjölbreytt þjónusta við
stúdenta kynnt s.s. Námsráðgjöf
Háskóla Íslands, Alþjóðaskrifstofa
háskólastigsins, Félagsstofnun
stúdenta, Lánasjóður íslenskra
námsmanna, Endurmenntun Há-
skóla Íslands, Stúdentaráð o.fl.
Við hvetjum alla til að koma á
háskólasvæðið og nota þetta tæki-
færi til að kynna sér nám í Há-
skóla Íslands.
Háskóli Íslands –
menntun, vísindi, þekking
Arnfríður Ólafsdóttir og
Jónína Kárdal fjalla um
Háskóla Íslands í tilefni
af Háskóladeginum
’Við hvetjum alla til aðkoma á háskólasvæðið og
nota þetta tækifæri til að
kynna sér nám í Háskóla
Íslands.‘
Jónína
Kárdal
Höfundar eru náms- og
starfsráðgjafar við Háskóla Íslands.
Arnfríður
Ólafsdóttir
TENGLAR
..............................................
http://www.hi.is/page/namskynn-
ing2006
Í LANDNÁMU segir frá því að
Þuríður sundafyllir hafi numið land
í Bolungavík, sett Kvíarmið í mynni
Ísafjarðardjúps og tekið eina á koll-
ótta í leigugjald af hverjum sem
nýtti miðin. Þetta eru líklega elstu
heimildir um auð-
lindagjald á Íslandi.
Þær bera með sér að
landeigandi gat inn-
heimt gjald fyrir afnot
af nærliggjandi mið-
um.
Nú má heita að al-
menn samstaða sé um
það sjónarmið að auð-
lindir lands og sjávar
séu þjóðareign. Gildir
það um fiskistofnana,
jarðhitann og fall-
vötnin. En vaxandi
fylgi er við að hagnýt-
ing auðlindarinnar
eigi að styrkja at-
vinnulíf og byggð í
þeim landsfjórðungi
þar sem hún er. Fyrir
15–20 árum var það
helsta verkefni þáver-
andi iðnaðarráðherra
að fá erlend fyrirtæki
til þess að reisa og
reka álver á Keil-
isnesi. Orkuna átti að
sækja til Austurlands
með Kárahnjúkavirkj-
un og flytja hana síð-
an þvert yfir landið til
Suðurnesja.
Það var hins vegar pólitísk
ákvörðun að falla frá þeim áformum
og ákveða að orkan í fallvötnunum
austfirsku yrði nýtt á Austurlandi
með staðsetningu álvers þar. Þjóðin
nýtur góðs af afrakstrinum af sölu
orkunnar en Austfirðingar hafa
mesta ávinninginn af álverinu, þar
sem það eykur fjölbreytni atvinnu-
lífs svæðisins og fjölgar störfum svo
um munar. Fyrir vikið mun íbúun-
um fjölga. Það mætti segja að Aust-
firðingar taki eina á kollótta í af-
gjald fyrir afnotin af auðlindinni
þeirra.
Nú setja Þingeyingar fram þá
kröfu að hagnýting jarðhitans í
sýslunni fari fram þar, en ekki í
öðrum héruðum landsins. Þarna
gildir í raun það sama og á Austur-
landi. Þjóðin mun hagnast á sölu
jarðhitans til atvinnustarfsemi og
atvinna og búseta í Þingeyj-
arsýslum mun styrkjast vegna ál-
versins. Það er sanngjörn krafa
Þingeyinga að fá sína kollóttu á í af-
gjald fyrir auðlindanýtinguna.
Eðlilegt er að láta þessi pólitísku
viðhorf ná til upphafsins, nýtingar
fiskimiða landsins. Það
verður helst gert með
því að ætla útgerð-
arstöðum hlut af at-
vinnustarfseminni í
sjávarútvegi. Einfald-
asta leiðin er sú elsta,
að þeir sem nýta auð-
lindina greiði afgjald í
nærliggjandi sveit-
arsjóð. Þannig fái íbú-
arnir sitt afgjald rétt
eins og þegar vatns-
orkan og jarðhitinn eru
hagnýtt. Á hverju ári
eru greiddir millj-
arðatugir króna fyrir
aðganginn að fiskimið-
unum og fer fjárhæðin
vaxandi. Sanngjarnt er
að „á kollótt“ renni til
nærliggjandi byggð-
arlaga og peningarnir
nýtist til þess að
styrkja atvinnu-
starfsemi og búsetu
þar.
Það er svo útfærslu-
atriði hvaða leið er far-
in til þess að ná þessu
fram. Þrjár leiðir koma
til greina í fljótu
bragði. Sú fyrsta að ríkið leigi og
selji veiðiheimildirnar og andvirðið
skiptist milli ríkis og sveitarfélaga.
Önnur leið er að greiddur verði
skattur af viðskiptum með heimild-
irnar í núverandi kerfi. Sú þriðja er
að afhenda sveitarfélögum veiði-
heimildir til umráða sem þá væri
líklega skynsamlegast að leigja út á
markaði og tekjurnar rynnu í sveit-
arsjóð.
Meginatriðið er að festa í sessi þá
stefnu að arðurinn af nýtingu auð-
linda til lands og sjávar renni bæði
til þjóðar og viðkomandi land-
svæðis. Festa í sessi hina gömlu
stefnu Þuríðar sundafyllis.
Eina á kollótta
Kristinn H. Gunnarsson
fjallar um hvernig tryggja
megi hag þjóðar
Kristinn H.
Gunnarsson
’Meginatriðið erað festa í sessi þá
stefnu að arð-
urinn af nýtingu
auðlinda til lands
og sjávar renni
bæði til þjóðar
og viðkomandi
landsvæðis. ‘
Höfundur er alþingismaður.