Morgunblaðið - 28.02.2006, Side 27

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. FEBRÚAR 2006 27
NEMENDUR við íslenska
framhaldsskóla hafa und-
anfarna daga mótmælt því sem
þeir kalla áform
um „skerðingu“
íslenska stúdents-
prófsins. Meðal
annars hefur
„hagsmunaráð ís-
lenskra fram-
haldsskólanema“
látið prenta póst-
kort þar sem
hamrað er á að
mennta-
málaráðherra
hyggist „skerða“
menntun ís-
lenskra ung-
menna um fjórð-
ung.
Látum liggja á
milli hluta að
þetta hags-
munaráð er ekki
að fjalla um hags-
muni þeirra sem
stunda nú nám í
framhaldsskólunum heldur
hagsmuni til dæmis dætra
minna sem munu hefja nám við
framhaldsskóla árin 2011 og
2014. Það frábið ég mér.
Verra er að í málflutningi
hagsmunaráðsins gætir veru-
legs misskilnings. Það virðist
ganga út frá því að þar sem í
framtíðinni er stefnt að því að
flestir nemendur ljúki stúd-
entsprófi á þremur árum í stað
fjögurra sé verið að „skerða
nám“ um 25%.
Ég vona að þessir útreikn-
ingar byggist á því að hags-
munaráðið hafi ekki kynnt sér
það sem liggur að baki áform-
unum en sé ekki til marks um
stærðfræðikunnáttu þeirra
sem að því standa.
Fráleitt að tala um
fjórðungs skerðingu
Það eru það margar breytur
í þessu máli að ekki dugar að
nota einfalda jöfnu á borð við
3/4 = 0,75 og draga þá ályktun
að það sé verið að „skerða“ um
25%.
Áform um breytta náms-
skipan byggjast á því að nýta
betur tímann í skólakerfinu og
líta á skólagönguna til stúd-
entsprófs sem eina samfellda
heild.
Þegar því er haldið fram að í
áformunum felist 25% skerðing
er horft fram hjá því að stefnt
er að lengingu kennslutíma á
skólaári um hálfan mánuð eða
samtals um einn og hálfan
mánuð. Þá verður meðal
kennslustundafjöldi á viku auk-
inn í 37 kennslustundir í stað 35
í dag.
Einnig er í þessum sam-
anburði horft fram hjá því að
gert er ráð fyrir að efni í
ákveðnum áföngum verður í
framtíðinni kennt í efstu bekkj-
um grunnskóla í stað fram-
haldsskóla. Byggir það á því að
á undanförnum áratug hefur
kennslustundafjöldi í grunn-
skóla aukist um 2.300 kennslu-
stundir án þess að kennsluefni
hafi aukist að sama skapi.
Allir eru sammála um mik-
ilvægi þess að styrkja og efla
grunnskólann og kennslu þar.
Það hlýtur hins vegar einnig að
hafa áhrif á það sem kennt er á
öðrum skólastigum. Ekki satt?
Þegar vægi einnar breytu
breytist hefur það áhrif á nið-
urstöðuna.
4,6% en ekki 25%
Nú fara 2.707 klukkustundir
í kennslu til stúdentsprófs. Til-
lagan um breytta námsskipan í
núverandi mynd gerir ráð fyrir
2.294 klukkustunda kennslu á
framhaldsskólastigi auk þess
sem kennsla sem samsvarar
248 klukkustundum verður á
grunnskólastigi. Mismunurinn
er því 165 klukkustundir.
Ef menn vilja endilega reyna
að umreikna þetta í prósentur
þá er svo sem hægt að gera
það. Þá lítur
dæmið svona út:
2707 – 2294 – 248
= 165 og 165/2707
= 0,06. Þetta jafn-
gildir sem sagt 6%
færri kennslu-
stundum. Þegar
tekið hefur verið
tillit til þess að
kennsla í íþróttum
dregst saman um
tvær einingar, þar
sem kennsla á
fjórða ári fellur af
skiljanlegum
ástæðum niður, er
hlutfallið komið í
4,6%.
Það er veruleg-
ur munur á 25%
og 4,6%. Til dæm-
is hefðu nem-
endur Mennta-
skólans á
Akureyri sem gengu út úr
kennslu á dögunum einungis
þurft að sleppa því að mæta til
kennslu í 64 mínútur en ekki í
heilan dag.
Inntak námsins skiptir öllu
Það væri hins vegar einnig
rangt að halda því fram að ver-
ið sé að „skerða“ nám um 4,6%.
Það verður að líta á inntak
námsins frá upphafi skóla-
göngu. Þar sem ekki er skorið
ofan af stúdentsprófinu heldur
kennsla í grunnskólanum
styrkt verður inntak námsins
að lokinni 13 ára skólagöngu
hið sama og eftir 14 ára skóla-
göngu í dag.
Þrátt fyrir áform um breytta
námsskipan verður heildar-
kennslustundafjöldi íslenskra
ungmenna frá upphafi grunn-
skóla að stúdentsprófi meiri en
í t.d. Danmörku, Svíþjóð, Nor-
egi og Finnlandi.
Til fróðleiks má geta þess að
frá árinu 1996 hefur kennslu-
stundum í framhaldsskóla
fjölgað um 420 sem samsvar
280 klukkustundum. Breytt
námsskipan gerir ráð fyrir
svipuðum klukkustundafjölda
og kenndar voru í framhalds-
skóla fyrir þann tíma. Mun-
urinn í klukkustundum er 132
eða 90 þegar tekið hefur verið
tillit til íþróttakennslunnar á
fjórða ári. Ef við tökum jafn-
framt tillit þeirra 248 klukku-
stunda sem fara niður í grunn-
skóla erum við skyndilega
komin í 158 klukkustunda plús
miðað við stúdentsprófið fyrir
1996.
Ég lauk stúdentsprófi árið
1986. Samkvæmt þeim kenn-
ingum sem hagsmunaráð ís-
lenskra framhaldsskólanema
setur nú fram ætti ég og allir
þeir aðrir sem útskrifuðust fyr-
ir árið 1996 að vera með ónýtt
og „skert“ stúdentspróf þar
sem kennslustundafjöldinn er
við fengum í framhaldsskóla er
svipaður og hann yrði með
þeim breytingum sem nú eru
fyrirhugaðar. Og var þó ekki
búið að styrkja kennsluna í
grunnskólanum. Áhugamenn
um skerðingarfræði eru vænt-
anlega ekki lengi að komast að
því að gamla prófið hafi verið
11% „skertara“. Það hefur hins
vegar dugað mér ágætlega,
jafnt til náms við Háskóla Ís-
lands sem Trier-háskóla í
Þýskalandi og Harvard-
háskóla í Bandaríkjunum. Er
ekki kominn tími til að menn
reyni að ræða þessi mál út frá
staðreyndum?
Er ég með ónýtt
stúdentspróf?
Eftir Steingrím
Sigurgeirsson
Steingrímur
Sigurgeirsson
’Erum við semútskrifuðumst
fyrir 1996 með
ónýtt og skert
stúdentspróf?‘
Höfundur er stjórnsýslu-
fræðingur og með „skert“
stúdentspróf.
ur +/- 20%
ð lá ljóst fyr-
ist ætla hvað
ð reikna
ans“. Þá fór-
áhugamenn
u sérfræð-
inhverra
ku sérfræð-
sínu nafni
eir segðu
ekki að
milljarða.
a í sex lönd-
tekinn í
a stóra
fyrirtækisins
ingafyr-
avd Noteby,
verkin víða
ttu sig inn í
fa verið gerð-
ðinu og lögðu
og aðstoðina
eir voru að
tilboð, en
hafa ekkert
a unnið af
og velvilja.
istiansen,
fnisstjóri frá
ynda stjórn-
ga í Fær-
Sverre Bar-
gur frá
y. Þeir töldu
a ísl. króna
nnsókna sem
orun og þétt-
en ISOR
rinn í Fær-
m 500 millj.
ætlunin á
upp á um
annarra að-
lun þeirra
+/- 20% stóðst enn eftir athugun á
niðurstöðum ISOR-rannsóknanna sl.
sumar.
Það er alveg ljóst að samkvæmt
samtölum við fjölmarga innlenda og
erlenda vísindamenn kom ekkert
nýtt fram í rannsóknum ISOR sl.
sumar, aðeins það sem menn vissu og
það sem menn höfðu talið að væri. Þá
koma sérfræðingar sem Vegagerðin
kallar „hlutlausa“ með galnar tölur
og benda á dýrustu boraðferð í heimi
sem er ekki nokkurt vit í að benda á
áður en kjarnaborun hefur farið
fram. Vel að merkja, norsku „hlut-
lausu“ sérfræðingarnir fengu 50
síðna skýrslu ISOR á íslensku nema
stuttan útdrátt á ensku. Hvaða
vinnubrögð eru það? Við áhugamenn-
irnir og Ægisdyr undir forustu Inga
Sigurðssonar bankastjóra létum
þýða skýrslu ISOR yfir á ensku og
þannig fengu sérfræðingar NCC og
Multiconsult hana. Hver þýddi og
túlkaði fyrir Vegagerðina, sem eina
ferðina enn hefur orðið sér til
skammar í þessu máli, því það er ekki
verið að tala um neitt annað en að
meta möguleikana á rökstuddum for-
sendum og þá er sjálfsagt að lúta rök-
um byggðum á grunnathugunum, en
ekki spádómum. Vegagerðinni er ein-
faldlega skylt að vinna úr öllum gögn-
um sem liggja fyrir í stað þess að þeir
leyfa sér að túlka niðurstöður þar
sem sýnt er að „hlutlausu sérfræð-
ingarnir“ vissu ekki einu sinni af
rannsóknum Ármanns Höskulds-
sonar, jarðfræðings hjá HÍ, og vís-
indamanna sem unnu með honum
fyrir tveimur árum að könnun á berg-
lagi og eldvirkni á jarðgangasvæðinu.
Birgir Jónsson, dósent og jarðverk-
fræðingur hjá verkfræðideild Há-
skóla Íslands, hefur sagt að það sé
ekki boðlegt að taka afstöðu eins og
gert hefur verið með því að mæla
með dýrustu boraðferð í heimi, nema
þá í kjölfar staðreynda að lokinni
kjarnaborun sem kostar um 10–20
millj. kr. Kostnaðaráætlun „hlutlausu
sérfræðinganna“ upp á 70 milljarða
er þannig spádómur, án raka og
nauðsynlegra rannsókna, bein
skemmdarstarfsemi.
Við vitum að nýr Þorlákshafnar-
Herjólfur myndi kosta um 20 millj-
arða króna á 30 árum og þeir pen-
ingar bíða tilbúnir inni í kerfinu nema
eitthvað annað komi til.
Við treystum ráðgjöf NCC og
Multiconsult um 16 milljarða kostnað
miðað við stöðu rannsókna og við vit-
um að höfn á Bakkafjöru myndi kosta
um 15–17 milljarða á 30 árum. Stofn-
kostnaður á höfn og skipi sem yrði
um 50 metra langt, 12 metra breitt og
risti 3,5–4 metra myndi hljóða upp á
liðlega fjóra til fimm milljarða króna
og líklega meira því það er alveg ljóst
að menn eru að tala um of lítið skip í
upphafi. Það má reikna með 10 til 12
milljarða endurnýjunar- og rekstr-
arkostnaði á skipi og höfn á 30 ára
tímabili og síðan rúllar kostn-
aðarboltinn áfram eins og með nýjan
Þorlákshafnar-Herjólf, en Eyjagöng-
in ættu að geta afskrifast á 30 árum.
Gamli Herjólfur var 57 m langur,
sá nýi er 70,5 m langur og 16 metra
breiður. Nú er reiknað með 35 bíla
ferju á Bakka og 200–300 farþegum.
35 bíla ferja er augljóslega allt of lítil
fyrir almenna bíla, gáma og flutn-
ingabíla. Ef Bakkafjöruhöfn mun
reynast hagkvæmasti kosturinn að
loknum öllum rannsóknum innan
þess tíma sem þarf í rannsóknir á
Bakkafjöruhöfn þarf af tryggja að
stærð skips geti vel sinnt gámaflutn-
ingum og stórum flutningabílum og
mikilli aukningu umferðar. Allir
Herjólfar hingað til hafa verið of litlir
frá fyrsta degi. Það er alveg klárt að
umferð fólksbíla mun margfaldast
milli lands og Eyja hvort sem er um
jarðgöng eða með Bakkaferju þar
sem vart er um siglingu að ræða
heldur skutl á liðlega 20 mínútum,
eða jafnlöngum tíma og tekur að aka
um göngin.
Í þeirri tillögu sem Siglingastofnun
vinnur nú með er gert ráð fyrir um
500 metra löngum varnargörðum
sem beygja frá fjöru að hafnarmynni
sem ætlað er að verði 70 metra breitt.
Rennan inn höfnina er ætluð um sjö
metra djúp á fjöru, en til að þess að
komast í höfnina er siglt um nátt-
úrulegt hlið á rifi sem liggur þvert á
hafnarinnsiglinguna í um það bil 400–
500 metra fjarlægð frá innsigling-
unni. Dýpi í hliðinu sem siglt er í
gegn yfir rifið er tæpir sex metrar,
sem Siglingastofnun telur vænt-
anlega að sé öruggt miðað við djúp-
ristu sem fyrr er greint frá. Hliðið í
gegnum rifið er um 180 metra langt.
Það verður mjög spennandi að fylgj-
ast með útfærslu og útskýringum
Siglingastofnunar á næstu misserum,
en þeir eru þekktir fyrir að láta rökin
tala, en tala ekki af sér.
Grundvallarkrafan er einföld.
Margtekið fram fyrir
hendurnar á úttektarnefndinni
Vegagerðin hefur margsinnis tekið
fram fyrir hendurnar á úttektarnefnd
sem samgönguráðherra skipaði um
þessi mál án þess að það sé rakið hér.
En það er mjög dónalegt af Vega-
gerðinni að gefa ekki úttektarnefnd-
inni undir stjórn Páls Sigurjónssonar
verkfræðings frið til þess að ljúka
sinni vinnu á eins fáanlegum rökum
og hægt er og án þess að láta frétta-
menn túlka skýrslur fyrsta allra, en
það er krafa að úttektarnefndin láti
ljúka þeim rannsóknum sem þarf til
þess að efinn detti út. Leki á upplýs-
ingum innan úr úttektarnefndinni er
óþolandi og kemur þaðan sem síst
skyldi, frá forsvarsmanni úr Eyjum
sem er að vinna gegn hagsmunum
Vestmannaeyja, og þaðan leitaði
„lekabyttan“ upplýsinga til þess að
gera þátt NCC tortryggilegan. Það
gerði hann í gegnum einkarekna
sjónvarpsstöð. Það verður að ljúka
nauðsynlegum grunnrannsóknum
varðandi jarðgöng, ekki síst vegna
þess að það er hægt að ljúka kjarna-
borun á nokkrum vikum og kjarna-
borun ræður úrslitum um það hvort
áætlun NCC og Multiconsult stenst.
Að ljúka kjarnaborun í Eyjum tefur
ekki ákvörðun um næsta stórátak,
því rannsóknir sem þarf að ljúka við
Bakkafjöru taka mun lengri tíma.
Það þýðir ekki að byggja á spádóm-
um metnaðarlausra „vísindamanna“.
Hér eru hagsmunir Suðurlands alls í
húfi og landsins í heild. Með göngum
yrði Vestmannaeyjahöfn stór-
skipamiðstöð fyrir landið allt, en
Bakkafjöruhöfn myndi aðeins ráða
við sérsmíðaða ferju og litla báta. Það
er því mikið í húfi, ekki síst fyrir einu
hafnlausu sýslur landsins, Rang-
árvallasýslu og Skaftafellssýslu, sem
fengju auðveldan aðgang að stór-
skipahöfn með Eyjagöngum og svæð-
ið yrði eitt atvinnusvæði þótt það
verði það einnig með ferjuhöfn á
Bakkafjöru.
g,
ýr
fur
að
mum
„vísinda-
u hags-
ds alls í
heild.‘
Höfundur er stjórnmála-,
blaða- og tónlistarmaður.
Líkan Siglingamálastofnunar af ferjuhöfn í Bakkafjöru.
r íslenska
Standard
& Poor’s, Fitch Ratings og
Moody’s, eru helstu matsfyrirtækin
í fjármálaheiminum.
Fram kom í tilkynningu Stand-
ard & Poor’s í október, að lánshæf-
iseinkunn Íslands byggðist á stöð-
ugu stjórnkerfi, mjög auðugu og
sveigjanlegu hagkerfi ásamt góðri
stöðu opinberra fjármála. Þá kom
einnig fram að sívaxandi skuldir,
ofan á þá miklu skuldsetningu
sem er fyrir í hagkerfinu, væru
talsvert áhyggjuefni.
„Við höfðum því áhyggjur af sí-
vaxandi erlendum skuldum ís-
lenska hagkerfisins í október á
síðasta ári,“ segir Stukenbrock.
„Þær áhyggjur höfum við enn.
Við höfum einnig áhyggjur af
miklum viðskiptahalla og hvernig
aðlögunin í lok þeirra miklu fjár-
festinga sem nú standa yfir mun
takast. Og þess vegna fylgjumst
við áfram vel með þróuninni.“
Viðbrögð en engin krísa
Stukenbrock segist telja að það
sem gerðist í síðustu viku, þegar
gengi íslensku krónunnar veiktist
um tæp 4,5% á einum degi í kjöl-
far tilkynningar Fitch Ratings,
hafi verið til vitnis um að mark-
aðsaðilar geri sér grein fyrir því
að gengi íslensku krónunnar verði
að veikjast, og það töluvert.
Þessar neikvæðu fréttir hafi því
væntanlega skapað óróleika meðal
margra, sem hafi ýtt undir að
þeir seldu krónur. „Þetta voru því
viðbrögð við ákveðnum neikvæð-
um fréttum, en engin krísa.“
s ítrekar áhyggjur sínar
Morgunblaðið/Ómar
átt sér stað frá síðasta ári sem kalli á breytingar á horfum á lánshæfiseinkunn ríkissjóðs.