Morgunblaðið - 12.05.2006, Blaðsíða 20

20 FÖSTUDAGUR 12. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Bolli, Kjartan og Sif taka á móti þér
í laugardagskaffi með frambjóðendum
á kosningaskrifstofunni Hraunbæ 102b,
á laugardaginn kl. 11.00.
Allir velkomnir!
TÍMI TIL AÐ HITTAST
TVEIR mannanna, sem unnu
hryðjuverkin í London í júlí í fyrra,
höfðu líklega einhver tengsl við al-
Qaeda-hryðjuverkasamtökin en
breska leyniþjónustan bjó ekki yfir
nægum upplýsingum og hafði því
ekki tök á að koma í veg fyrir árás-
irnar. Kemur þetta fram í skýrslu
breskrar þingnefndar, sem sýknar
leyniþjónustuna alveg af ásökunum
um andvaraleysi.
Skýrslan er fyrsta fulla frásögnin
af hryðjuverkunum 7. júlí í fyrra en
þá létust alls 52 menn að hryðju-
verkamönnunum frátöldum. Fram
kemur, að tveir þeirra, Mohammad
Sidique Khan og Shehzad Tanweer,
hafi áður vakið athygli leyniþjónust-
unnar en aðeins lauslega og athygli
hennar því verið bundin við önnur
„mikilvægari“ mál.
Síðar kom í ljós, að þessir tveir
menn höfðu verið í Pakistan. Khan
kom þar 2003 og aftur ásamt Tan-
weer á tímabilinu frá nóvember 2004
til febrúar 2005.
„Ekki er vitað hverja þeir hittu en
líklegt, að það hafi verið einhverjir
al-Qaeda-menn,“ segir í skýrslunni.
Sennilegt er, að þeir hafi fengið ein-
hverja þjálfun en Paul Murphy, for-
maður þingnefndarinnar, segir, að
ekki sé hægt að finna neina sök hjá
leyniþjónustunni í því efni. Engar
upplýsingar hafi verið um, að menn-
irnir væru að undirbúa hryðjuverk.
Vísar á bug
tilvist „foringjans“
Þingnefndin segir, að hefði leyni-
þjónustustarfsemin verið öflugri í
Bretlandi og einnig í Pakistan, hefði
hugsanlega verið unnt að grípa í
taumana áður en árásirnar áttu sér
stað en hún vísaði hins vegar á bug
orðrómi um tilvist „foringjans“,
manns, sem hefði átt að hafa skipu-
lagt ódæðið og komist undan. Þá
fann nefndin engin merki um tengsl
milli hryðjuverkamannanna og
þeirra, sem árangurslaust reyndu að
endurtaka leikinn 21. júlí.
Nefndarmenn leggja á það
áherslu í skýrslu sinni, að ekki sé
hægt áfellast leyniþjónustumenn
fyrir að hafa ekki fylgt eftir þeim
litlu upplýsingum, sem þeir höfðu
um þá Khan og Tanweer. Vissulega
sé þó hugsanlegt, að það hefði ein-
hverju breytt en alls ekki víst. Þá
neita þeir því allir, að með skýrslunni
sé verið að hvítþvo bresku leyniþjón-
ustustofnanirnar.
Ekki unnt að
hindra árás-
irnar í London
Bresk þingnefnd sýknar leyniþjón-
ustuna af ásökunum um andvaraleysi
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
FRANSKIR götusalar eru í illu skapi en borgarstjórar í
Frakklandi hafa nú bannað þeim að setja upp sölutjöld
sín og -bása í miðborgunum. Vilja þeir að sölu-
mennskan verði heldur stunduð í úthverfunum en þar
er umferðin að sjálfsögðu minni og söluhorfurnar líka.
Þúsundir götusala efndu til mótmæla í París í gær og á
einu mótmælaspjaldinu segir að þeir séu ævareiðir
brottrekstrinum.
Reuters
Götusalar allra borga sameinist!
Lissabon. AFP. | Lögreglan í Portú-
gal hefur sektað 55 ára gamlan
mann sem ók án ökuleyfis í 35 ár,
að sögn portúgalska dagblaðsins
Correio da Manha.
Blaðið hafði eftir Portúgalanum
Alberto Pereira að hann hefði ekið
nær daglega frá því að hann settist
fyrst við stýri árið 1971. Hann hefði
jafnvel ekið sendiferðabíl fyrir-
tækis sem hann starfaði fyrir þegar
hann bjó í Sviss.
Pereira kvaðst hafa verið mjög
varkár í umferðinni og aldrei lent í
slysi. „Stundum var þó erfitt að
komast undan bílum hættulegra
manna með ökuleyfi.“
Lögreglan stöðvaði Pereira í
fyrsta skipti í heimabæ hans, Povoa
de Lanhoso.
Ók án ökuleyf-
is í 35 ár
BRESKI listamaðurinn Alex Hart-
ley segist hafa fundið nýtt land eða
eyju við Svalbarða og þar ætlar
hann að stofna sitt eigi ríki að því
er fram kom í Aftenposten.
Hartley hefur skírt eyjuna „Ny-
mark“ upp á norsku eða Nýmörk en
hún er á stærð við fótboltavöll og
kom í ljós þegar skriðjökull hopaði.
„Hér hef ég fundið mitt eigi Puta-
land,“ segir Hartley en norskir
embættismenn segja, að hundruð
eða þúsundir eyja, allar norskar að
sjálfsögðu, hafi komið undan ísnum
og sumar farið undir hann aftur.
Nýtt Putaland
Washington. AP. | Bandaríkjastjórn er að safna á laun upp-
lýsingum um símtöl þegna sinna og er stefnt að því að
koma upp gagnagrunni með öllum símtölum í landinu.
Kom þetta fram í gær í bandaríska dagblaðinu USA
Today.
Að því er blaðið segir, fóru símafyrirtækin AT&T,
Verizon og BellSouth að afhenda Þjóðaröryggisstofnun-
inni upplýsingar um símtöl fljótlega eftir hryðjuverka-
árásirnar 11. september 2001 en aðstoðarblaðafulltrúi
Hvíta hússins, Dana Perino, segir, að leyniþjónustustarf-
semi á vegum stjórnvalda sé lögleg og nauðsynleg í því
skyni að vernda bandaríska borgara. Segir hún, að ýmsir
þingmenn hafi verið upplýstir um málið en Arlen Spec-
ter, formaður dómsmálanefndar öldungadeildarinnar,
segist munu kalla fulltrúa símafyrirtækjanna fyrir
nefndina „til að komast að því hvað um er að vera“. Segir
hann, að nefndin hafi hingað til ekki getað sinnt þeirri
skyldu sinni að meta lögmæti þessara aðgerða. Patrick
Leahy, helsti demókratinn í nefndinni, tekur undir þetta
og segir það bágt, að nefndin skuli þurfa að sækja upplýs-
ingarnar í fjölmiðla.
„Þingið er eins og álfur út úr hól og lætur sér sæma að
samþykkja allt, sem frá stjórninni kemur. Við ættum
bara að pakka saman og hypja okkur,“ sagði Leahy.
Kerfið, sem um er rætt, felur ekki í sér, að hlustað sé á
öll símtöl eða þau hljóðrituð, heldur er skráð hver talar
við hvern og símanúmerin.
Fundi Haydens með
þingmönnum frestað
Fréttin í USA Today kom sama daginn og Michael
Hayden hershöfðingi og fyrrverandi yfirmaður Þjóðar-
öryggisstofnunarinnar ætlaði að hitta þingmenn en
George W. Bush Bandaríkjaforseti vill, að hann verði
næsti yfirmaður CIA, bandarísku leyniþjónustunnar.
Hvíta húsið tilkynnti hins vegar í gær, að fundi Haydens
með þingmönnum hefði verið frestað án þess að útskýra
það nánar.
USA Today sagði, að aðeins eitt af stóru símafyrir-
tækjunum, Qwest, hefði neitað að afhenda upplýsingar
um símtöl á þess vegum og bæri það fyrir sig lagalega
óvissu.
Vilja skrá öll símtöl
RÉTTARHÖLD standa nú yfir í
Eksjö í Smálöndunum í Svíþjóð yfir
móður og stjúpföður tíu ára drengs,
Bobby, sem fannst látinn í febrúar
sl. Málið snýst um gróft heimilis-
ofbeldi og fer ákæruvaldið fram á
að parið verði sakfellt fyrir morð.
Stjúpinn neitar sök, en móðirin seg-
ir hann hafa ráðið atburðarásinni og
kúgað sig til samvinnu. Í bígerð eru
ný lög, sem nefnd hafa verið eftir
Bobby, en samkvæmt þeim verður
sett á fót sérstök rannsóknanefnd
vegna ofbeldis gegn börnum.
Í janúar sl. leituðu ótal björg-
unarsveitarmenn að Bobby eftir að
móðirin og stjúpinn tilkynntu að
hann hefði horfið úr bíl þeirra á
bílastæði við verslanamiðstöð í
Gautaborg, þar sem hann beið á
meðan þau skruppu inn í búð.
Bobby fannst ekki í umfangsmikilli
margra daga leit, en nokkrum vik-
um síðar var farið fram á gæslu-
varðhald yfir parinu. Smám saman
leysti móðirin frá skjóðunni og vís-
aði á vatn þar sem þau höfðu komið
líki drengsins fyrir.
Raunaleg saga Bobbys er nú rak-
in í fjölmiðlum í tengslum við rétt-
arhöldin. Hann var þroskaheftur
vegna litningagalla, kunni ekki að
lesa og var auk þess greindur of-
virkur með athyglisbrest. Hann
hafði búið með móður sinni í Gauta-
borg og gengið í sérskóla allt þar til
síðasta haust, að mæðginin fluttust
út á land til nýs kærasta móð-
urinnar sem bjó á afskekktu býli.
Við það slitnuðu tengsl Bobbys að
mestu við aðra ættingja og stuðn-
ingsfjölskyldu, sem hann bjó hjá
þriðju hverja helgi, að því er m.a.
kom fram í grein Svenska Dagbla-
det þar sem fjallað var um hversu
öryggi og regla eru mikilvæg börn-
um með athyglisbrest.
Hafði áður beitt börn ofbeldi
Móðirin kynntist manninum á
símastefnumóti fyrir ári og trúlof-
aðist honum þremur mánuðum síð-
ar. Stjúpi Bobbys reyndist vera of-
beldismaður, sem nú er komið í ljós
að hefur áður hlotið dóma fyrir of-
beldi gegn konum og börnum. Hann
beitti bæði Bobby og móðurina of-
beldi, að því er móðirin ber fyrir
rétti, og kúgaði hana ennfremur til
að taka þátt í ofbeldinu gegn
Bobby, sem að lokum dró hann til
dauða.
15. desember sl. sást Bobby síð-
ast á lífi, en eftir það var hann
skráður veikur í skólanum. Ofbeldið
innan veggja heimilisins fólst m.a. í
því, að binda Bobby og slá, gefa
honum rafstuð og láta hann leggjast
í snjóinn án fata. Talið er að Bobby
hafi ofkælst og að lokum látist m.a.
þess vegna í janúar. Móðirin við-
urkennir að hafa tekið þátt í að
hylma yfir með sambýlismanni sín-
um vegna hótana hans.
Saga Bobbys hefur vakið mikinn
óhug í Svíþjóð. Í fjölmiðlum hefur
verið lögð áhersla á að foreldrar
ræði við börn sín um það sem fram
kemur í flennistórum fyrirsögnum
dagblaðanna, sem þau sjá á auglýs-
ingaskiltum og í búðum. Ekki sé
hægt að vernda börnin fyrir vitn-
eskju um þetta mál og foreldrar eigi
að taka það upp að fyrra bragði ef
börnin gera það ekki.
Morðið á Bobby, tíu ára dreng, hefur
vakið umræðu um ofbeldi gegn börnum
Lömdu barnið
og gáfu rafstuð
Eftir Steingerði Ólafsdóttur í Gautaborg
Steingerdur@mbl.is