Morgunblaðið - 18.05.2006, Qupperneq 55

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 18. MAÍ 2006 55
MENNING
Einar G. Pétursson vísinda-maður á Árnastofnunskrifar grein á Háskólavef-
inn nýlega um vinnumatskerfi Há-
skóla Íslands sem gert var að um-
ræðuefni í Af listum-pistli fyrir
nokkru. Vinnumatskerfinu var
komið á árið 1998 en það er hugsað
sem hvatningakerfi fyrir kennara
til þess að stunda rannsóknir eða
öllu heldur birta rannsóknir sínar í
viðurkenndum miðlum. Þetta gerir
metnaðarfullum háskólakennurum
kleift að hækka í launum sem fara
þar með nær því sem gerist í há-
skólum í samanburðarlöndum okk-
ar. Gefin eru stig fyrir birt efni en
fyrir hvert stig fá prófessorar nú
um 23.000 krónur úr ritlauna- og
rannsóknasjóði sínum.
  
Einar segir stutta reynslusögusína af þessu kerfi en kenn-
arar hafa verið ósáttir við það
hvernig ritverk þeirra hafa verið
metin. Árið 2002 gaf Einar út Eitt
lítið ævintýr lystugt af þremur
riddurum. Klámsaga og fjögur
önnur misjafnlega siðlát ævintýri
frá sautjándu öld. Rit þetta segir
Einar að sé í „litlu broti með stutt-
um og yfirborðslegum inngangi
upp á 15 síður“. Textarnir eru ein-
ungis kunnir í einu handriti og
þess vegna þurfti ekki að bera þá
saman við nein önnur handrit. Ein-
ar segir að útgefendur hafi verið
sérlega duglegir við að kynna
kverið og þegar hann hafi verið í
sjónvarpsviðtali á Stöð tvö hafi
hann ekki getað stillt sig um að
vitna í Stein Steinar, sem sagði „að
allt, sem er innt af hendi, í öfugu
hlutfalli borgast við gildi þess“. Í
stigamati Háskólans var kverið
metið á 20 stig.
Árið 1998 gaf Einar svo út dokt-
orsritgerð sína Eddurit Jóns Guð-
mundssonar lærða en annars vegar
var um að ræða inngang upp á 512
síður og hins vegar texta upp á 116
síður. Við frágang textans þurfti
alls að taka tillit til milli 10 og 20
handrita, að vísu aldrei allra í einu.
„Samkvæmt matsreglum“ segir
Einar „voru doktorsritgerðir hæst
metnar til 45 stiga. Ítrekaðar at-
hugasemdir um lágt mat vegna
lengdar og grunnvinnu í ritinu
báru engan árangur, doktors-
ritgerðir eru hæst metnar til 45
stiga.“ Að vísu fékk Einar matið
hækkað upp í 60 stig árið 2003
samkvæmt nýjum reglum um end-
urmat en bækur eru ekki metnar
hærra en það. Edduritin eru þann-
ig metin aðeins þrisvar sinnum
meira en klámkverið sem Einar gaf
út með tiltölulega lítilli fyrirhöfn.
  
Af þessari litlu dæmisögu máljóst vera að eitthvað er bogið
við vinnumatið í Háskólanum. Svo
virðist sem kerfið hvetji síður til
þess að kennarar gefi út ýtarleg rit
um rannsóknir sínar. Þetta kemur
einnig fram í því að mat á tímarits-
greinum er hlutfallslega hátt. Fyr-
ir grein í ritrýndu, erlendu tímariti
er mest hægt að fá 15 stig en þetta
eru einkum bandarísk og bresk
tímarit. Fyrir grein í ritrýndu, inn-
lendu tímariti, eins og Skírni, er
hægt að fá 10 stig. Reyndar skýtur
það skökku við að minna fáist fyrir
skrif í innlend tímarit, sem hafa vel
að merkja eflt mjög ritrýningu
greina. Þannig virðist hvatt til þess
að kennarar skrifi frekar á öðrum
tungumálum en íslensku. Hlutfalls-
lega lágt mat á bókum gæti einnig
haft þau áhrif að kennarar skrifi
síður bækur fyrir íslenska les-
endur. Hver og einn getur bara
hugsað þá hugsun til enda.
Um þessar mundir er talað um
að koma Háskóla Íslands í hóp 100
bestu háskóla heims. Það þýðir
væntanlega að hann verði al-
þjóðlegri.
Gera má ráð fyrir að þessi
áhersla á erlend greinaskrif komi
einna helst niður á þeim vís-
indagreinum sem fást við sér-
íslenskan veruleika eins og íslensk
fræði, sagnfræði, lögfræði og sum-
ar greinar félagsvísinda. Þetta eru
sennilega líka þær fræðigreinar
sem hafa skilað flestum bókverkum
á íslenskan markað. Í öllu tali um
að koma Háskóla Íslands í hóp 100
bestu háskóla heims væri þá ekki
ráð að halda áfram að hvetja kenn-
ara til þess að koma frá sér ýt-
arlegum rannsóknarverkum? Og
væri ekki einmitt ráð að hvetja til
slíkra verka á þeim sviðum sem
tengjast landi og þjóð og skólinn
hlýtur að hafa sérþekkingu á? Eða
hvernig er það, þýða markmið um
að vera í hópi bestu skólanna það
að skólinn þurfi að leggja áherslu á
eitthvað allt annað en íslenskan
verueika? Þýða þau aukna al-
þjóðavæðingu skólans? Kannski
enskuvæðingu?
Klámsagan og Edduritin
’Af þessari litlu dæmi-sögu má ljóst vera að eitt-
hvað er bogið við vinnu-
matið í Háskólanum. Svo
virðist sem kerfið hvetji
síður til þess að kennarar
gefi út ýtarleg rit um
rannsóknir sínar.‘
throstur@mbl.is
AF LISTUM
Þröstur Helgason
Morgunblaðið/Ómar
Þýða markmið um að vera í hópi bestu skólanna að Háskólinn þurfi að leggja áherslu á eitthvað allt annað en íslensk-
an verueika? Eiga kennarar að skrifa á ensku um alþjóðleg efni? Eða hvaða fánar eiga eftir að blakta við skólann?
RAGNAR Helgi Ólafsson mynd-
listarmaður hlaut á dögunum
norrænu verðlaunin Prix Möbius
Nordica – Prix de la Creation, en
þau voru afhent í Media Center
Lume í lista- og hönnunarháskól-
anum í Helsinki í Finnlandi. Jafn-
framt öðlast hann þátttökurétt í
alþjóðlegri samkeppni, Prix
Möbius International, sem fram
fer í Montreal í Kanada í októ-
bermánuði.
Ragnar Helgi hlaut verðlaunin
fyrir raflistaverk er nefnist Web-
Waste og er unnið fyrir Inter-
netið. Það er gagnvirkt verk sem
áhorfendur geta tekið þátt í að
skapa og breyta, með því að hafa
áhrif á myndir, hljóð og lifandi
myndir sem þar birtast. Möbius
verðlaununum var ekki síst kom-
ið á fót til þess að beina athygli
að þeirri nýju tegund listar sem
áhorfendur geta tengst með ein-
hverjum hætti. Þrjú önnur nor-
ræn nýmiðlunarverkefni voru
verðlaunuð að þessu sinni, öll
unnin af Finnum.
Norræn verðlaun fyrir raflistaverk
Verðlaunaverk Ragnars Helga
getur fólk skoðað og haft áhrif
á með því að fara á slóðina:
www.webwaste.net.
17.00 Konur og Finnbogi.
Opnun sýningar í Galleríi i8.
20.00 Myrkraverk og misindismenn.
Dagskrá í Landsbókasafni /
Háskólabókasafni
Fimmtudagur
18. maí
www.listahatid.is
Þrumandi skemmtilegt
glænýtt prógramm
„Kemst næst því að hlýða á englasöng
á jörðu niðri” – Time Out, New York
„Áhrifamesti flutningur sem
ég hef orðið vitni að” – Guardian
– Grand finale
Miriam Makeba
Stórtónleikar í Laugardalshöll
á laugardagskvöld
örfá sæti laus!
ájörðuniðri
Búlgarski kvennakórinn Angelite
á Listahátíð á laugardag
og sunnudag kl. 16.00
Miðnæturmúsík
með Benna Hemm Hemm
– stórhljómsveit á laugardagskvöld
Opin virka daga kl. 12 til 18, um helgar kl. 12 til 16.
Sími 552 8588 – Miðasala á netinu á www.listahatid.is
Miðasala við innganginn hefst klukkustund fyrir viðburð
Miðasalan Bankastræti 2:
Englasöngur
Sunnudagsmorgnar
Efnisskrá: Sinfónískar etýður ópus 13,
Fantasiestücke ópus 12
Kynnir: Halldór Hauksson
Ýmir 21. maí kl. 11 fyrir hádegi
Miðaverð: 2.300
2. hluti
með Schumann
Laugardalshöll 20. maí kl. 21.00
Miðaverð: 5.500 / 5.000 kr.
Hallgrímskirkja 20. og 21. maí.
kl. 16.00. Miðaverð: 2.800 kr.
Iðnó 20. maí kl. 23.30
Miðaverð 2.500 kr.
Flytjendur: Ástríður Alda
Sigurðardóttir og Richard Simm