Morgunblaðið - 01.08.2006, Blaðsíða 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 1. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
HAFÍSINN er íbúum við Húnaflóa síður en svo ókunn-
ur þótt hans hafi ekki orðið mikið vart þar hin síðari
ár. Engu að síður hefur þessi landsins forni fjandi lón-
að nær landi undanfarið en oft áður á þessum árstíma.
Á Blönduósi var sérstakt Hafíssetur nýlega opnað
en þar geta gestir fræðst um það fyrirbæri sem haf-
ísinn er. Setrið er til húsa í Hillebrandtshúsinu, sem er
eitt elsta timburhús á Íslandi og sést hér glögglega
vinstra megin á myndinni. Húsið var upphaflega reist
árið 1877 en var endurgert á síðasta áratug 20. ald-
arinnar og er óhætt að segja að sú framkvæmd hafi
tekist með miklum sóma. Húsið þykir mikil bæjarprýði
þar sem það stendur við syðri bakka Blöndu á Blöndu-
ósi.
Hafíssetrið á Blönduósi
Morgunblaðið/Jón Sigurðsson
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
ÍSLAND ætti að beita sér fyrir aukinni
áherslu á mannúðarmál innan öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna, nái landið kjöri til
tveggja ára tímabundinnar setu í ráðinu á ár-
unum 2009–2010, að sögn eins áheyrnarfull-
trúa Rauða krossins innan ráðsins. Hann segir
erfitt að meta hvort alþjóðasamfélagið sé að
gera nóg í málefnum Líbanons, en vopnahlé
verði að koma til svo Rauði krossinn og aðrir
geti sinnt mannúðarstörfum á svæðinu.
Michael Schulz hefur fylgst náið með störf-
um öryggisráðs Sameinuðu þjóðanna und-
anfarið ár, en hann er fulltrúi í sendinefnd Al-
þjóðasambands Rauða krossins og Rauða
hálfmánans í New York, sendur á vegum
Rauða kross Íslands. Hann hefur verið
áheyrnarfulltrúi í öryggisráðinu fyrir hönd
nefndarinnar.
„Ég held að alþjóðasamfélagið vilji gera
meira í málefnum Líbanons en gert er í dag, en
spurningin er hvernig það er hægt við þær að-
stæður sem uppi eru. Þetta er alltaf spurning
um aðgengi. Við verðum að fá aðgengi að fórn-
arlömbunum og þau að okkur, og í augnablik-
inu er þetta ekki tryggt. Það eru einhverjar
leiðir til að veita mannúðaraðstoð, en það sem
raunverulega þarf til er vopnahlé milli stríð-
andi aðila til að hægt sé að hjálpa þúsundum
saklausra borgara að komast frá átakasvæð-
inu,“ segir Schulz.
Hann segir margar ástæður geta verið fyrir
því að fólk hafi enn ekki getað komið sér burtu
frá átakasvæðunum. Fólk sé augljóslega tregt
til að yfirgefa heimili sín og skilja aleiguna og
framfærslumöguleika eftir. Sumir kjósi að
vera um kyrrt, aðrir hafi ekki möguleika á að
koma sér í burtu. „Eins og staðan er í dag er
ekki mögulegt að skipuleggja stórfellda fólks-
flutninga burtu frá átakasvæðunum, til þess
þarf vopnahlé,“ segir Schulz.
„Okkar verkefni er að veita neyðaraðstoð, í
Líbanon hefur orðið gríðarleg eyðilegging og
um ein milljón manns hefur þurft að yfirgefa
heimili sín. Þetta fólk þarf einhvers staðar að
vera og nú þegar búið er að
leggja stóran hluta innviða
samfélagsins í rúst verður
að bregðast við. Fólk þarf
vatn, mat, hreinlætis-
aðstöðu og læknisaðstoð,“
segir Schulz.
„Eftir átök undanfarinna
ára og áratuga í Líbanon
hafa líbönsk stjórnvöld ekki
möguleika á að takast á við
þessar hörmungar og verða því að reiða sig á
aðstoð hjálparstofnana. Fyrst neyðaraðstoð,
en svo aðstoð við uppbyggingu, og jafnvel þró-
unaraðstoð í kjölfarið.“
Í dag vinna bæði Alþjóðaráð Rauða krossins
og Rauði krossinn í Líbanon að hjálparstarfi
við mjög erfið skilyrði í Líbanon. Þar starfa
teymi sjúkraflutningamanna og heilbrigð-
isstarfsfólks Rauða krossins allan sólarhring-
inn við að flytja særða á sjúkrahús.
Rauði krossinn í Líbanon rekur 50 heilsu-
gæslustöðvar og tugi sjúkrabíla og hafa þús-
undir sjálfboðaliða og starfsmanna lagt sig í
lífshættu við að veita neyðaraðstoð, en bæði
sjúkrabílar og bílalestir með vistir á vegum
Rauða krossins hafa orðið fyrir árásum. Þrátt
fyrir þetta hefur tekist að koma aðstoð til
nauðstaddra og enn sem komið er hefur eng-
inn starfsmaður eða sjálfboðaliði á vegum
Rauða krossins látist eða slasast alvarlega í
átökunum, að sögn Schulz.
Mannúðarsjónarmið
undir í öryggisráðinu
Það er erfitt að meta hvort alþjóða-
samfélagið geri nóg í því að þrýsta á stríðandi
aðila í Líbanon til að fá þá til að fallast á vopna-
hlé, segir Schulz. „Stjórnmálamenn eru á ferð
um Mið-Austurlönd og samningafundir fara
fram bak við luktar dyr. Ég tel að almenningur
skilji hvað er í húfi og beiti stjórnmálamenn
þrýstingi. En eins og allir vita er erfitt að
þrýsta á stjórnmálamenn, svo það á eftir að
koma í ljós hvort öryggisráðið samþykki álykt-
un um málið í vikunni sem tryggi okkur fullt
aðgengi að fólki í neyð.“
Schulz segir pólitík og hagsmuni aðildarríkj-
anna alltaf ráða miklu í starfi SÞ, og þar með í
starfi öryggisráðsins. „Öryggisráðið fjallar
fyrst og fremst um átök og öryggismál, og í því
samhengi finnst mér mannúðarsjónarmiðum
ekki gert nægilega hátt undir höfði. Oft er ör-
yggi gert hærra undir höfði en mannúðarsjón-
armiðum, sem er eitthvað sem vonandi breyt-
ist ef gerðar verða umbætur á Sameinuðu
þjóðunum á næstu árum.“
Ísland getur ekki vikist undan ábyrgð
Íslensk stjórnvöld hafa ákveðið að bjóða
landið fram til tímabundinnar setu í örygg-
isráðinu árin 2009 og 2010. Schulz fagnar því
frumkvæði og segist afar vongóður um að
landið nái kjöri í ráðið. Hann segist vonast til
þess að Ísland, í samstarfi við Rauða krossinn,
verði eitt þeirra ríkja sem auki áherslu örygg-
isráðsins á mannúðarmál.
„Sem aðildarríki öryggisráðsins gæti Ísland
vakið athygli á mannúðarmálum og þannig
aukið sýnileika þessa málaflokks, sem skiptir
gríðarlega miklu máli. Ísland hefur sterka
stöðu til að vekja máls á því sem úrskeiðis fer í
mannúðarmálum í heiminum,“ segir Schulz.
Hann bendir á að íslensk stjórnvöld hafi starf-
að náið með Rauða krossi Íslands og tekið þátt
í baráttu gegn alnæmi, auk þess sem þau hafi
beitt sér fyrir mannréttindum, sér í lagi rétt-
indum barna og kvenna.
Schulz segist ekki sjá neinar neikvæðar hlið-
ar á mögulegri setu Íslands í öryggisráðinu.
„Jafnvel þó einhverjir sjái einhverja áhættu
við setu í öryggisráðinu getur Ísland ekki vikið
sér undan ábyrgðinni.“ Auðvitað þurfi landið
að blanda sér í viðkvæm deilumál, en í sífellt
minnkandi heimi sé slíkt óhjákvæmilegt. Ekki
sé hægt að sitja á hliðarlínunni án þess að taka
afstöðu til hnattrænna vandamála eins og
stríðsátaka, fátæktar, flóttamannavanda o.fl.
Miklar vangaveltur eru þegar hafnar innan
SÞ um mögulegan eftirmann Kofi Annan, sem
hefur gegnt embætti framkvæmdastjóra Sam-
einuðu þjóðanna frá árinu 1997, en síðara tíma-
bili hans í embætti lýkur í lok árs 2006.
Schulz segir það ekki eiga að skipta Rauða
krossinn máli hvaða einstaklingur gegni emb-
ætti framkvæmdastjóra SÞ. Miklu skipti hins
vegar hvernig takist til við umbreytingu á SÞ,
öryggisráðinu o.fl., sem nú sé til skoðunar.
„Maður verður að vera jákvæður, Sameinuðu
þjóðirnar eru einu samtökin sem nær öll ríki
heims eiga aðild að og við verðum að reiða okk-
ur á þau til að vinna að friði, upprætingu fá-
tæktar, upprætingu sjúkdóma eins og alnæmis
og annarra stórra málefna sem snerta heiminn
allan.“
Fulltrúi Rauða krossins hjá SÞ segir að vopnahlé verði að komast á í Líbanon
Ísland beiti sér í
mannúðarmálum
Reuters
Eftir árás í Qana. Rauði krossinn í Líbanon rekur 50 heilsugæslustöðvar. Starfsmenn leggja
sig í lífshættu við að koma slösuðum undir læknishendur.
Michael Schulz
Hreindýraveiðar
byrja rólega
EINS og síðastliðin ár hefur hrein-
dýraveiðitímabilið farið rólega af
stað. 44 tarfar hafa verið skotnir en
á sama tíma í fyrra höfðu veiðst
u.þ.b. 30 tarfar. Kvóti hrein-
dýraveiðanna er 909 dýr og hefur
því einungis lítill hluti hans verið
veiddur.
Frá og með deginum í dag verður
heimilt að skjóta hreinkýr og kálfa
sem þeim fylgja. Má búast við að
veiðimönnum eigi eftir að fjölga í
kjölfarið. Veiðarnar fara þó yf-
irleitt ekki á fullan skrið fyrr en í
seinnihluta ágúst en í fyrra voru
70% hreindýrakvótans veidd milli
20. ágúst og 15. september, þegar
veiðitímabilinu lýkur.
Slökkt á umferðar-
ljósum á fjölmenn-
um gatnamótum
UMFERÐARLJÓS
á gatnamótum
Hafnarfjarðar-
vegar og Vífils-
staðavegar í
Garðabæ voru ekki
í notkun mestan-
part gærdagsins.
Ljósin, sem eru við
veitingastaðinn
Aktu taktu í Garðabænum, fóru af
um klukkan níu í gærmorgun. Lög-
regla reyndi að fylgjast vel með og
sinnti gatnamótunum eftir getu en
hafði ekki mannskap í að fylgjast
með allan daginn vegna anna.
Vakthafandi lögreglumaður
sagði orsökina þá að Vegagerðin
væri nú að stilla ljós á öllu höf-
uðborgarsvæðinu upp á nýtt. Ekki
höfðu orðið nein slys yfir daginn og
starfsmenn Aktu taktu sögðu um-
ferðina hafa gengið nokkuð greið-
lega. Þó kvörtuðu vegfarendur yfir
öngþveiti sem skapast hefði yfir há-
annatímann.
Rarik hf. í stað
Rafmagnsveitna
ríkisins
RARIK hf., hlutafélag sem stofnað
var 12. júlí síðastliðinn, tekur í dag
við allri starfsemi og rekstri Raf-
magnsveitna ríkisins.
Stjórn RARIK hf. hefur ákveðið
að ganga til samninga við Tryggva
Þór Haraldsson um að hann verði
forstjóri fyrirtækisins en hann hef-
ur verið settur rafmagnsveitustjóri
undanfarin misseri. Í vor sam-
þykkti Alþingi að stofnað skyldi
hlutafélag sem tæki yfir rekstur
Rafmagnsveitna ríkisins og er
Sveinn Þórarinsson formaður
stjórnar hlutafélagsins. Aðrir
stjórnarmenn eru þau Berglind
Hallgrímsdóttir, Elín R. Líndal,
Hilmar Gunnlaugsson og Ingibjörg
Sigmundsdóttir.
Á 145 km hraða
á bifhjóli
BIFHJÓLAMAÐUR mældist á 145
kílómetra hraða á norðurleið á
Hafnarfjarðarvegi, þar sem 70 kíló-
metra hámarkshraði er, skömmu
eftir miðnætti aðfaranótt mánu-
dags. Komst hann undan lögreglu,
sem hafði þó náð skráningarnúmeri
vélhjólsins, og náðist maðurinn í
Reykjavík skömmu síðar. Hann má
búast við ökuleyfissviptingu og
sektum.