Morgunblaðið - 08.08.2006, Blaðsíða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 8. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
ÍSLAND er að verða stétt-
skiptasta land í Evrópu og tekju-
munur þeirra sem hafa hæstar og
lægstar tekjur hefur aldrei verið
jafnmikill og nú í Íslandssögunni.
Þetta kemur fram í pistli á heima-
síðu Össurar Skarphéðinssonar,
þingmanns Samfylkingarinnar.
Þar segir jafnframt að verkalýðs-
hreyfingin hafi í höndum sínum
sterk vopn sem hún geti notað til
að ráðast gegn ofurlaunastefnu
sterkra fjármálafyrirtækja en hún
sé á góðri leið með að eyðileggja
stéttleysi Íslendinga. Þannig eigi
verkalýðshreyfingin að beita ítök-
um sínum í lífeyrissjóðunum, öfl-
ugustu fjárfestingasjóðum lands-
manna, og krefjast þess að
fjármálastofnanirnar, sem rutt
hafi ofurlaunastefnunni brautina,
setji sér skýrar reglur um launa-
greiðslur sem koma í veg fyrir of-
urlaunasamninga.
„Forystumenn í verkalýðshreyf-
ingunni og samtökum atvinnurek-
enda eiga því að hafa sameiginlegt
frumkvæði að því að setja lífeyr-
issjóðunum skýrar reglur um fjár-
festingar. Þær reglur eiga að mínu
mati að fela í sér að lífeyrissjóð-
irnir fjárfesti
ekki í fyrirtækj-
um sem ekki
hafa innri verk-
lagsreglur sem
koma í veg fyrir
ofurlaunasamn-
inga. Slíkar regl-
ur eru orðnar
nauðsyn. Fyrir
þessu hafa jafnt
lífeyrissjóðir og
samtök smárra fjárfesta barist er-
lendis. Fyrir þessu á íslenska
verkalýðshreyfingin að berjast
líka. Vilji fjármálastofnanirnar
ekki hlíta eðlilegum tilmælum um
að setja sér skýrar innri reglur
gegn háttsemi af þessu tagi eiga
fulltrúar lífeyrissjóðanna – að
frumkvæði verkalýðshreyfingar-
innar – að beita sér fyrir því að
fjármagn lífeyrissjóðanna verði
flutt úr þeim,“ segir í pistlinum.
Breyta þarf lögum
um lífeyrissjóði
Ögmundur Jónasson, formaður
BSRB, tekur undir ábendingu
Össurar og segir sjálfsagt að líf-
eyrissjóðirnir taki hana til skoð-
unar og meti hvaða svigrúm þeir
hafa til slíks.
„Þetta ætti að taka til skoðunar
en áður þyrfti að breyta lögum um
lífeyrissjóði. Samkvæmt lögunum
eru lífeyrissjóðir skyldaðir til að
fjárfesta jafnan þar sem arður er
mestur að því tilskildu að um
örugga fjárfestingu sé að ræða,“
segir Ögmundur en hann telur að
með þessu séu lífeyrissjóðum sett-
ar of þröngar skorður.
„Mér finnst sjálfsagt að breyta
þessu lagaákvæði en auðvitað ber
lífeyrissjóðunum að haga sínum
fjárfestingum þannig að þeir leiti
til fyrirtækja sem haga sér sóma-
samlega. Það nær ekki nokkurri
átt hvernig kjaramisréttið er að
þróast í landinu.“
Verkefni sem þarf að vinna
á mörgum vígstöðvum
Gylfi Arnbjörnsson, fram-
kvæmdastjóri ASÍ, segist taka
undir ábendingar Össurar en
ítrekar að hér sé um að ræða verk-
efni sem þurfi að vinna á mörgum
vígstöðvum. Þannig megi ekki
gera of mikið úr þeim áhrifum sem
verkalýðshreyfingin geti haft en
lífeyrissjóðirnir eigi um 15% af því
hlutafé sem sé skráð á verðbréfa-
þinginu og verkalýðshreyfingin
fari með helming atkvæða í stjórn-
um sjóðanna. Stjórnmálamenn geti
ekki vikið sér undan þessu verk-
efni en það sé ljóst að móta þurfi
ákveðinn lagaramma.
Gylfi segir að umræða um sið-
ferðislega ábyrgð fyrirtækja hafi
átt sér stað innan hreyfingarinnar
um nokkurt skeið og haft áhrif.
„Þessi umræða er komin í gang
hjá okkur en það er mjög mik-
ilvægt að þingmenn hugi einnig að
því með hvaða hætti Alþingi geti
mótað ákveðnar reglur. Bæði
gagnvart fyrirtækjunum almennt
og hvað lífeyrissjóðirnir megi gera
samkvæmt lögunum. Þá er mjög
mikilvægt að á þessu sé tekið í
gegnum skattalöggjöfina þannig
að hún virki meira sem tekjujafn-
andi. Þannig hefur það gerst á
undanförnum tíu árum að stjórn-
völd hafa kerfisbundið dregið úr
tekjujöfnunarhlutverki skattkerf-
isins á sama tíma og tekjumunur
úti í þjóðfélaginu hefur aukist.“
Telur að verkalýðshreyfingin eigi að berjast gegn ofurlaunum
Lífeyrissjóðirnir sterkt
vopn gegn ofurlaunastefnu
Össur
Skarphéðinsson
FERÐ Sólveigar Pétursdóttur, for-
seta Alþingis, um slóðir Vestur-
Íslendinga í Kanada lauk formlega í
gærkvöldi en þá tók hún, ásamt eig-
inmanni sínum, Kristni Björnssyni,
þátt í móttöku í aðalsamkomuhúsinu
í Gimli. Móttakan var lokaatburður
á vel heppnuðum Íslendingadegi
sem fram fór í bænum í blíðskap-
arveðri í gærdag.
Talið er að um fimmtíu þúsund
manns hafi komið til Gimli í tilefni af
hátíðarhöldunum en hátíðin var í ár
haldin í 117. skipti og er elsta menn-
ingarhátíð í Kanada. Um morguninn
tóku Sólveig og eiginmaður hennar
þátt í fjölmennri skrúðgöngu og
ferðuðust þau í opinni bifreið í gegn-
um miðbæinn. Eftir hádegisverð
með t.a.m. þingmönnum Manitoba-
fylkis, bæjarstjóranum í Gimli og
forystumönnum Íslendingafélagsins
hófst sérstök athöfn í garðinum í
Gimli þar sem Sólveig, sem var heið-
ursgestur Íslendingadagsins, flutti
ásamt fleirum ræðu.
Í ræðunni fjallaði Sólveig m.a. um
þau miklu og góðu vinatengsl sem
ætíð hafa verið á milli Íslands og ís-
lenskra afkomenda í Kanada. „Ég
greindi meðal annars frá ferð okkar
um landnemabyggðirnar í Manitoba
undanfarna daga en sú ferð var ein-
stök upplifun og verður mér
ógleymanleg. Sú mikla ást og hlýja
til Íslands sem við fundum hvar-
vetna fyrir verður ekki með orðum
lýst,“ segir Sólveig sem vék einnig
að því mikilvæga hlutverki sem kon-
ur af íslenskum uppruna gegndu í
réttindabaráttu kvenna í Kanada, en
þær voru í fararbroddi í baráttunni
fyrir kosningarétti kvenna þarlend-
is.
Spurð um tungumálakunnáttu
Vestur-Íslendinga lýsti Sólveig því
fyrir blaðamanni hversu einstakt
væri að sjá íslenska afkomendur,
jafnvel af fjórðu kynslóð Vestur-
Íslendinga, sem tala íslensku og ól-
ust upp við íslensku sem fyrsta
tungumál. Hún segir Vestur-
Íslendinga auk þess leggja mikið
upp úr tengslunum við gamla heim-
inn og tungumálakunnátta þeirra
hafi í raun komið henni á óvart.
Ljósmynd/David Jón Fuller
Sólveig Pétursdóttir ásamt eiginmanni sínum, Kristni Björnssyni, í skrúð-
göngu í tilefni af Íslendingadeginum í Gimli í Kanada.
Tóku þátt í
hátíðarhöldum
í blíðskaparveðri
Eftir Berg Ebba Benediktsson
bergur@mbl.is
ÚTIHÁTÍÐIR fóru að venju fram
víðsvegar um landið um helgina í til-
efni af frídegi verslunarmanna. Þeir
sem sóttu skipulagðar hátíðir skipta
tugum þúsunda og í heildina má
segja að hátíðarhöldin hafi farið vel
fram.
„Það var þvílík stemning í Herj-
ólfsdalnum á sunnudagskvöldið og
líklega á milli 10 og 11 þúsund manns
á svæðinu. Árni Johnsen var grjót-
magnaður í brekkusöngnum og svo
var kveikt á blysum og kertum og
þetta sást allt saman frábærlega því
veðrið var svo gott og svo var spilað
og dansað til klukkan korter í níu um
morguninn en þá hætti hljómsveitin
Dans á rósum spilamennskunni á
litla pallinum,“ segir Birgir Guð-
jónsson, formaður þjóðhátíðar-
nefndar Vestmannaeyja, en hátíðin
hefur verið haldin nánast sleitulaust
síðan 1874.
„Ég er mjög ánægður með þetta í
heildina, þessi slæmu mál eins og
nauðganir létu ekki á sér kræla og
hátíðin rúllaði mjög vel miðað við að
það voru 11 þúsund manns í daln-
um,“ segir Birgir er hann er spurður
hvort fólk hafi hagað sér sóma-
samlega og bætir við að fólk sé hæst-
ánægt þrátt fyrir þoku og rigningu á
fyrri dögum hátíðarinnar. „Við erum
rosalega ánægðir með þetta allt sam-
an og ég ítreka að brekkusöngurinn
var alveg magnaður. Við vorum að
ræða það ég og Árni Johnsen að
hann er líklega búinn að spila fyrir
samtals um 230 þúsund manns þessi
þrjátíu ár sem hann hefur stjórnað
söngnum, og hann er ekki nærri því
hættur. Ég spái því að hann eigi að
minnsta kosti 10 til 20 mjög góð ár
eftir í þessu,“ segir Birgir að lokum.
Stúkusöngurinn hápunktur
„Hér var fyrst og fremst mjög góð
fjölskyldustemning,“ segir Bragi
Bergmann, talsmaður hátíðarinnar
einnar með öllu á Akureyri, og bætir
við að af um 18 þúsund gestum hátíð-
arinnar hafi örugglega um 17.700
þeirra hagað sér til fyrirmyndar.
„Hápunkturinn var í gærkvöldi en
þá var lokahátíð á Akureyrarvelli og
líklega eitthvað um 10 til 12 þúsund
manns viðstaddir brekku- og stúku-
sönginn,“ segir Bragi og útskýrir að
á Akureyri sé þetta líka stúkusöngur
því það séu stúkur á Akureyrarvell-
inum.
„Hreimur í Landi og sonum, Vign-
ir í Írafári og Skúli Gautason sáu um
sönginn og svo endaði þetta allt í
rosalegri flugeldasýningu um mið-
nætti. Að því loknu fóru menn svo á
ýmis böll á öldurhúsum bæjarins en
formlegri dagskrá Einnar með öllu
var þá lokið,“ segir Bragi og bendir á
að hátíðin sé í raun að mörgu leyti
sambærileg við menningarnótt í
Reykjavík nema að kvöldin séu þrjú í
stað eins.
3.000 í Fljótshlíð
Neistaflug var haldið í Neskaup-
stað í 14. sinn og er hún með stærri
hátíðum landsins. „Ég tel að það hafi
ekki verið undir 2.500 manns við
varðeldinn,“ segir Jón Björn Há-
konarson, formaður menningarráðs
bæjarins, um mannfjöldann á staðn-
um. „Við seljum ekki inn á hátíðina
sjálfa, heldur aðeins á dansleikina og
það var einnig mjög fjölmennt á þá,
sérstaklega á sunnudagskvöldið en
þá var Sálin hans Jóns míns að
spila,“ segir Jón Björn.
Í Kirkjulækjarkoti í Fljótshlíð
voru að sögn mótshaldara um 3.000
manns en þar var hið árlega Kotmót
Hvítasunnukirkjunnar haldið um
helgina. „Hér var enginn tekinn ölv-
aður og það voru engin slagsmál,“
segir Geir Jón Þórisson sem var
brennustjóri hátíðarinnar og hefur
eflaust kæft öll ólæti í fæðingu enda
gegnir hann starfi yfirlögregluþjóns
í Reykjavík.
Menn skemmtu sér víða á skipulögðum hátíðum um helgina
Dansað var til klukkan
níu um morguninn
Morgunblaðið/Sigurgeir
Á milli 10 og 11 þúsund manns voru viðstaddir brekkusönginn á Þjóðhátíð Vestmannaeyinga að sögn mótshaldara.