Morgunblaðið - 19.09.2006, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 19. SEPTEMBER 2006 11
FRÉTTIR
ENN á eftir að fylla í töluvert margar stöður
á hjúkrunarheimilum. Einkum virðist vanta
fagfólk til starfa, en einnig ófaglærða, að sögn
forsvarsmanna hjúkrunarheimila.
Aðalheiður Vilhjálmsdóttir, hjúkrunarfor-
stjóri í Skjóli, segir stöðuna skárri núna en
hún hafi verið um mánaðamótin ágúst/sept-
ember. Tekist hafi að ráða eitthvað af fólki en
enn séu lausar stöður. Einkum sé skortur á
fagfólki – hjúkrunarfræðingum, sjúkraliðum
og félagsliðum sem hafi ekki mjög mikið kom-
ið inn á elliheimilin en „það er okkar von að
þeir fari að koma inn“. Aðalheiður segir að
ekki hafi komið til þess í Skjóli að hætta að
taka við nýju heimilisfólki vegna manneklu.
„Ágústmánuður var okkur rosalega erfiður,“
segir hún, en tekist hafi með vinnu góðs
starfsfólk að bjarga málum. Hún bendir á að
sumarfríin nái fram í september, en skólar
byrji það snemma að sumarfólk vinni ekki
nema rétt fram í ágúst. Aðalheiður segir ljóst
að ekki sé hægt að reka fulla starfsemi í hús-
inu ef ekki fáist starfsfólk. „Vissulega höfum
við rætt það neyðarbrauð að ef mönnun tækist
ekki yrði að fara út í lokun á plássum,“ bætir
hún við. Spurð um framhald mönnunarmála
segir Aðalheiður að það sé „í heildina ekki
skárra framundan, því miður“.
Alma Birgisdóttir, hjúkrunarforstjóri
Hrafnistu, segir að gengið hafi þokkalega að
ráða fólk til starfa á heimilum Hrafnistu í
haust og betur en í fyrrahaust. „En það eru
ennþá stöður lausar hjá okkur,“ segir Alma.
Um 400–500 manns vinna á Hrafnistuheim-
ilunum og eftir á að manna um 12 stöðugildi
fyrir veturinn, að sögn Ölmu. Hér sé átt við
ófaglært starfsfólk. „Við erum þó nokkuð vel
mönnuð af hjúkrunarfræðingum en gætum
bætt við sjúkraliðum, sérstaklega á Hrafnistu
í Reykjavík,“ segir hún.
Að sögn Helgu Jóhönnu Karlsdóttur,
starfsmannastjóra á dvalar- og hjúkrunar-
heimilinu Grund, hefur gengið upp og ofan að
fá fólk til starfa undanfarið en þar vantar um
10–12 manns til starfa. „Núna vantar aðallega
fagfólk eins og sjúkraliða. Hitt hefur verið að
tínast inn og við erum ofsalega dugleg að
púsla [saman vöktum],“ segir Helga. Sér hafi
heyrst á deildarstjórum á Grund að staðan
hafi oft verið verri en nú, en ekki sé hægt að
segja að vel hafi gengið undanfarið. Deildir
séu mannaðar með fólki sem sé í hlutastörf-
um, og þá taki starfsfólk í fullu starfi að sér
aukavaktir.
Helga segir að útlendingum í starfi hjá
Grund hafi farið fjölgandi, en þeir sinni ekki
störfum þar sem mikil samskipti séu við heim-
ilisfólk fyrr en þeir séu farnir að tala íslensku
að ráði. „Við höfum látið þá byrja í ræsting-
unum,“ segir hún. Fólk hafi svo lært og fikrað
sig áfram. „Oft þegar það hefur náð sæmileg-
um tökum á íslensku færir það sig yfir á deild-
irnar því það er betur borgað,“ segir Helga.
Starfsfólk tekur aukavaktir
Kristín Högnadóttir, starfandi hjúkrunar-
forstjóri á hjúkrunarheimilinu Eir, segir
heimilið ekki illa sett þegar komi að mönnun.
Hún bendir á að aldrei hafi þurft að loka
plássum vegna skorts á starfsfólki hjá heim-
ilinu, heldur hafi starfsfólk tekið að sér auka-
vinnu.
„Við erum ekkert í slæmum málum þó svo
að allar stofnanir vilji fá meira af fagfólki,“
segir hún. Erlendir starfsmenn sæki um í rík-
um mæli en færri Íslendingar. „Ég held að
það megi segja að launin séu fyrirstaða. Fólk
leitar í önnur störf þar sem það fær hærri
laun,“ segir hún.
Vantar fagfólk til starfa
Morgunblaðið/Ómar
Vantar fólk Ekki hefur tekist að fylla í allar stöður á hjúkrunarheimilum og vantar töluvert
marga til starfa. Á myndinni sjást íbúar Hrafnistu í Reykjavík leika á hljóðfæri.
Vandi við að manna hjúkr-
unarheimili er ekki nýr af nál-
inni og þetta haustið hefur ekki
tekist að ráða í allar stöður, að
sögn talsmanna heimilanna.
Í HNOTSKURN
» Útlendingum sem sinna störfum áhjúkrunarheimilum hefur fjölgað.
» Á Grund er hlutfall útlendinga íumönnunarstörfum innan við 10% en
mjög hátt í ræstingum, eða um 80%, að
sögn starfsmannastjóra.
» Forsvarsmenn hjúkrunarheimila segjaað gerð sé krafa um íslenskukunnáttu
hjá þeim starfsmönnum sem vinna við
umönnun heimilisfólks.
elva@mbl.is
Vestmannaeyjar | Hundrað ár voru
liðin 1. september sl. frá því að vitinn
á Stórhöfða í Vestmannaeyjum var
tekinn í notkun. Saga vitans nær aft-
ur til ársins 1905 þegar Hannes Haf-
stein ráðherra lagði fram fjárlaga-
frumvarp sem gerði meðal annars
ráð fyrir byggingu vitans. Raunar
voru Eyjamenn ekkert áfjáðir í að fá
vitann. Jón Magnússon, þingmaður
Vestmannaeyja á þessum tíma, sagði
að Eyjamenn legðu lítið kapp á að fá
vitann því þeir teldu sig ekki þurfa
hann. Vitinn var byggður fyrir ís-
lenskt fé sumarið 1906.
Gísli J. Johnsen fékk það hlutverk
að byggja vitann en það var danska
vitamálastofnunin sem hannaði hann.
Kostaði það 3.500 krónur í byggingu
og í stað þess að hlaða vitann úr blá-
grýtissteinum eins og sýnt var á
teikningu dönsku vitamálastjórn-
arinnar var húsið steinsteypt og mun
Stórhöfðaviti vera fyrsta húsið í
Vestmannaeyjum sem var stein-
steypt. Ekki voru fulltrúar stofn-
unarinnar ánægðir með bygginguna
og gerðu umtalsverðar breytingar á
vitanum eftir á. Þegar hann var tek-
inn í notkun 1. september 1906 var
hann lýstur upp með steinolíulampa.
Skútuskipstjórar óskuðu eftir
vita í Vestmannaeyjum
Fyrsti vitinn á Íslandi reis á Vala-
hnúk á Reykjanesi árið 1878. Það
voru skútuskipstjórar í Reykjavík
sem óskuðu eftir vita „á Vest-
mannaeyjum“ eins og það er orðað í
bréfi til landshöfðingja 23. janúar
1901. Þar segir að mesta gagn af vita
væri á Vestmannaeyjum og þarnæst
á Dyrhólaey. Landshöfðingi var
þessu samþykkur og lagði til við
dönsku vitamálastjórnina að viti yrði
byggður í Vestmannaeyjum en
stjórnin var því mótfallin. Helstu rök
skútuskipstjóra voru að viti á Heima-
ey væri ómissandi, bæði fyrir „skip
sem fara frá útlöndum hingað og fyr-
ir fiskiskip frá Faxaflóa, sem nú
sækja mestallan afla sinn á vetr-
arvertíðinni á Eyrarbakkabugtina og
kringum Vestmannaeyjar“.
Árið 1910 var byggt bárujárns-
klætt timburhús fyrir vitavörðinn og
fjölskyldu hans, vestan við vitann.
Þrjátíu og tveimur árum síðar var
húsið fyrst raflýst, en þá var reist
vindmylla á Stórhöfða. Myllan dugði
ekki lengi og brotnaði niður nokkru
síðar í óveðri og í mars 1943 var sett
upp ljósavél. Það var ekki fyrr en árið
1979 sem rafmagn var lagt upp í
Stórhöfða.
Eldingu lýstur niður
Notast var við olíulampa í vitanum
til ársins 1943 en þá var hann loks
raflýstur með 60 W peru. Árið 1957
var komin díselljósavél og þá var sett
upp 1000 W pera. Það var svo 21. maí
1979 klukkan 12.15 sem rafkerfi
Stórhöfðavita var tengt sam-
veitukerfinu, Rafmagnsveitu Vest-
mannaeyja.
Hinn 12. mars 1921 laust eldingu
niður í vitann á Stórhöfða. Virtist
heimilisfólkið hafa misst meðvitund
við það og þegar það rankaði við sér
var kviknað í vitahúsinu. Náðist að
slökkva eldinn áður en eldurinn náði
til olíunnar í vitanum. Aðeins tvisvar
er vitað til þess að eldingu hafi lostið
niður í vita á Íslandi og í bæði skiptin
hefur það verið viti á Heimaey. Í
fyrra skiptið Stórhöfðaviti 1921 og í
síðara skiptið Urðaviti árið 2003.
Guðmundur Ögmundsson var
fyrsti vitavörðurinn í Stórhöfða og
gegndi því starfi fyrstu fjögur árin en
eftir 1910 má segja að saga vitavarð-
ar í Stórhöfða sé um leið ættarsaga
núverandi vitavarðar, Óskars J. Sig-
urðssonar. Afi hans, Jónatan Jóns-
son, var næstur og gegndi starfinu til
ársins 1935 þegar faðir Óskars, Sig-
urður Jónatansson, tók við. Hann var
næstu þrjátíu árin vitavörður en þá
settist Óskar í hans stól og situr enn.
Hann hefur alið allan sinn aldur á
Stórhöfða og býr þar í dag ásamt
syni sínum, Pálma Frey, sem tekur
veðrið til móts við föður sinn.
Óskar er síðasti vitavörðurinn á Ís-
landi sem býr í vitahúsinu en ennþá
eru nokkrir vitaverðir sem hirða um
vitana og skrá ítarlegar veður en
unnt er að gera sjálfvirkt. Óskar hef-
ur verið iðinn við fuglamerkingar og
eru merkingar hans þekktar um all-
an heim og hefur hann hlotið margs-
konar viðurkenningar fyrir starf sitt.
Hann hefur merkt tæplega 85 þús-
und fugla og árið 1997 var það stað-
fest í Heimsmetabók Guinness að
Óskar hefði merkt flesta fugla í heim-
inum.
Ljúft að alast upp á Stórhöfða
Óskar segir að það hafi verið ljúft
að alast upp á Stórhöfða. Er tíminn í
kringum seinni heimsstyrjöldina
honum sérstaklega minnisstæður.
„Þá sást ég lítið heima að mér skilst.
Var mest með Bandaríkjamönnunum
sem voru þarna upp frá.“ Tólf bragg-
ar voru settir upp á Stórhöfða og
hluti af höfðanum var algjört bann-
svæði þar sem Bandaríkjamenn voru
með eitthvað leynilegt í gangi. Segir
Óskar að síðar hafi menn haldið því
fram að þarna hafi þeir verið með
radar sem þá þekktist ekki. Óskar
tók við sem vitavörður af föður sín-
um, Sigurði Jónatanssyni, árið 1965
og varð þriðji ættliðurinn sem gegndi
því starfi en afi hans, Jónatan Jóns-
son, var einnig vitavörður í Stórhöfða
og hefur ættarsaga þeirra verið
skráð á Stórhöfða frá árinu 1910.
Hann er einnig sá vitavörður sem
lengst hefur setið.
Heimildir: Sjómannadagsblað
Vestmannaeyja 2006 og heimaslod.is.
Stórhöfðaviti 100 ára
Morgunblaðið/Sigurgeir
Óskar Jakob segir að það hafi verið ljúft að alast upp á Stórhöfða. Hann sést hér með Stórhöfðavitann í bakgrunni.
Eftir Sigursvein Þórðarson
Sigurður Jónatansson (lengst t.v. á myndinni) gegndi starfi vitavarðar í 30
ár, frá 1935 til 1965 þegar sonur hans, Óskar Jakob (lengst t.h.), tók við.
Óskar Jakob byrjaði að taka veðrið á móti föður sínum árið 1952. Þeir búa
nú á Stórhöfða, feðgarnir Pálmi Freyr Óskarsson (í miðið) og Óskar Jakob.