Morgunblaðið - 30.08.2007, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 30. ÁGÚST 2007 23
ns vegar
en það er
t þurfi að
ð er gert.
ð landinu
mikil áhrif
s að hann
onum, en
greina að
inn. „Það
kosning,
með mjög
Eirún, en
lega unn-
il dæmis
n það eru
reglur að
klúbbinn,
nn vekur
úbburinn
ð kvenleg
umaskap,
stur. „Við
æðra okk-
En svo er
fni. Ef við
ákveðum
bara. Við
við kunn-
efnið sem
dur með-
rna kven-
ga aldrei
ennt sem
að sumu
ví. „Það er
réttlæti í
em konur
gerðu sé ekki eins merkilegt og það
sem karlar gerðu.“
Þá berjast þær einnig gegn ýms-
um öðrum mýtum í listaheiminum,
til dæmis þeirri að listin megi aldrei
vera skemmtileg. „Er til dæmis
bannað að skemmta sér og flissa?
Gjaldfellir það þá listaverkið ósjálf-
rátt? Geta stelpuleg gildi haft eitt-
hvert vægi sem listaverk? Það eru
mjög margir sem eiga mjög erfitt
með að samþykkja þetta,“ segir
Sigrún, en í einu verki á sýningunni
má einmitt sjá nokkrar stúlkur í
glys-kjólum sem drekka kampavín,
skríða undir borð og flissa.
Þá hafa stúlkurnar ekki farið
varhluta af fordómum gagnvart
gjörningnum sem slíkum, sem sum-
ir telja hina mestu vitleysu. „Hann
er náttúrlega lægstur í fæðukeðj-
unni í listinni. Það var líka að hluta
til þess vegna sem við ákváðum að
byrja á þessu, okkur fannst þetta
svo vandræðalegt og hallærislegt
form,“ segja þær og hlæja.
En hefur skilningurinn ekkert
aukist á undanförnum ellefu árum?
„Kannski ekki skilningur, en fjöldi
gjörninga hefur aukist og núna er
meira að segja komin sérstök
gjörningahátíð, Sequenses. Þannig
að það eru allavega einhverjar
hræringar í þessu,“ segir Jóní.
„Formin eru líka mikið að renna
saman, tónlist, myndlist og leiklist,
það eru allir í öllum geirum mjög
spenntir fyrir hinum,“ segir Sigrún.
„Við erum til dæmis alltaf svolítið
svekktar yfir því að vera ekki meiri
tónlistarmenn. Við kunnum ekkert
á hljóðfæri,“ segir Jóní og hlær.
„En það er einmitt mjög gaman að
takast á við það sem maður kann
ekki. Það er það sem er kannski
mest ögrandi,“ bætir Eirún við, og
þær útiloka því ekki að færa sig
meira út í tónlistina á næstu miss-
erum.
Með Hilmari Erni
Þótt undarlegt megi virðast ætl-
ar Gjörningaklúbburinn ekki að
vera með gjörning á opnuninni ann-
að kvöld. „Við ætlum að skoða
hvernig allt þetta dót getur lifað án
okkar,“ útskýrir Eirún, en þær
munu þó líklega gera einn gjörning
með Hilmari Erni Hilmarssyni tón-
skáldi á meðan á sýningunni stend-
ur, líklega í lok september eða byrj-
un október. „Þá fáum við vonandi
einhverja útrás fyrir tónlistina,“
segja þær hlæjandi.
Fleira verður gert á sýningar-
tímabilinu því boðað hefur verið til
tveggja fyrirlestra, annars vegar
með þeim þremur og hins vegar
með þeim og Arnaldi Schram frá
THG arkitektum sem hannaði áð-
urnefnt völundarhús ásamt Gjörn-
ingaklúbbnum. Fyrirlestrarnir
verða auglýstir þegar nær dregur.
Út um allan heim
Gjörningaklúbburinn hefur sýnt
víða um heim á undanförnum ellefu
árum, meðal annars í Helsinki,
Kaupmannahöfn, San Francisco,
New York, Varsjá og Tókýó. Nú
stendur yfir sýning á verkum
þeirra í Noregi, en sú sýning fer
síðar til Belgíu, Frakklands,
Bandaríkjanna og víðar. Þá munu
þær opna sýningu á nýjum verkum
í Þýskalandi í október. Sýningin í
Hafnarhúsinu er því enginn enda-
punktur á starfsemi klúbbsins. „Við
sjáum þetta miklu frekar sem yf-
irlit, tímapunkt til þess að taka
stöðuna og sjá hvernig þetta lítur
út. Það eru algjör forréttindi að
hafa fengið það tækifæri,“ segja
þær, og því ljóst að Gjörninga-
klúbburinn er hvergi nærri að
hætta störfum. „Þetta er bara logn-
ið á undan storminum,“ segir Jóní
og horfir björtum augum fram á
veginn. „Við höfum alltaf séð okkur
sem gamlar konur í þessum bún-
ingum sem við eigum, að sýna
gjörninga. Við erum meira að segja
að hugsa um að fá gamlar leikkonur
til að fara í búningana og leika okk-
ur, þannig að við getum séð inn í
framtíðina.“
Sýning Gjörningaklúbbsins verð-
ur opnuð í Hafnarhúsinu klukkan
20 annað kvöld. Hún stendur yfir til
21. október.
n storminum
opnuð í Listasafni Reykjavíkur annað kvöld
nn skemmtileg, pólitísk, fyndin og feminísk
Morgunblaðið/G. Rúnar
engdar við kvennabaráttu.“ Gjörningaklúbburinn frá vinstri: Sigrún, Eirún og Jóní.
A-gráðu
árið 2000
chool of
rið 2005.
um » Þá berjast þæreinnig gegn ýms-
um öðrum mýtum í
listaheiminum, til
dæmis þeirri að listin
megi aldrei vera
skemmtileg. „Er til
dæmis bannað að
skemmta sér og
flissa? Gjaldfellir það
þá listaverkið ósjálf-
rátt? Geta stelpuleg
gildi haft eitthvert
vægi sem listaverk?
Það eru mjög margir
sem eiga mjög erfitt
með að samþykkja
þetta.“
TENGLAR
.............................................
www.ilc.is
www.listasafnreykjavikur.is
FRÉTTASKÝRING
Eftir Davíð Loga Sigurðsson
david@mbl.is
Skeytasendingarnar sem núganga á milli leiðtogaBandaríkjanna og Íranseru af þeim toga að vel má
færa rök fyrir því að stríð sé nú
þegar skollið á í samskiptum
ríkjanna tveggja. Bandaríkjastjórn
hefur að vísu ekki enn hafið stýri-
flaugaárásirnar – sem sumir hafa
fullyrt á undanförnum tveimur ár-
um eða svo að væru yfirvofandi – en
orðastríðið, sem svo má kalla, hefur
magnast til muna.
Bush fór hörðum orðum um ír-
anska ráðamenn í ræðu sem hann
flutti á þriðjudag í Reno í Nevada.
Hann sakaði stjórn Mahmouds Ah-
madinejads Íransforseta um að
veita beinan stuðning þeim öflum í
Írak sem þar hafa staðið fyrir of-
beldi og illræðisverkum og sagði að
írönsk stjórnvöld bæru ábyrgð á
þjálfun öfgahópa sjíta í Írak. M.a.
hefðu Íranar séð slíkum hópum
fyrir vopnum, þ.á m. háþróuðum
vegsprengjum.
„Íran hefur lengi verið upp-
spretta ólgu í heimshlutanum,“
sagði Bush einnig. „Einörð viðleitni
Írans til að koma sér upp tækni
sem gæti leitt til þess að búin yrðu
til kjarnorkuvopn veldur því að
heimshluti sem nú þegar er þekkt-
ur fyrir óstöðugleika og ofbeldi
gæti orðið fyrir ógn kjarnorkuhel-
farar.“
Lét Bush svo um mælt að menn
gætu treyst því að Bandaríkin
myndu bregðast við þessari ógn áð-
ur en það yrði um seinan.
Fyrr sama dag hafði Ahmad-
inejad hins vegar látið þau orð falla
að pólitísk áhrif bandaríska her-
námsliðsins í Írak væru á hverf-
anda hveli. „Við munum bráðlega
vakna upp við mikið valdatóm í
heimshlutanum. Við erum að sjálf-
sögðu undir það búnir að fylla í það
tómarúm,“ sagði hann.
Voru ummælin túlkuð sem ögrun
við Bandaríkjastjórn sem áhyggjur
hefur af því að írönsk stjórnvöld
vilji nota upplausnarástandið í Írak
til þess að auka völd sín og áhrif í
heimshlutanum.
Íranskir ráðamenn fullyrða að
kjarnorkuáætlun þeirra eigi sér
friðsamleg markmið, einungis eigi
að framleiða orku, en ekki vopn.
Ahmadinejad forseti hefur hins
vegar talað þannig um rétt Írana til
að koma sér upp kjarnorkuvopnum
að fáir leggja fullan trúnað á þær
staðhæfingar, auk þess sem til-
raunir Írana til að auðga úran
benda til að tilgangurinn sé annars
eðlis en friðsamlegur. Ber að hafa í
huga í þessu samhengi að Íranar
hafa skuldbundið sig til að hlíta
skilmálum NPT-sáttmálans um
bann við útbreiðslu kjarn-
orkuvopna.
Byltingarvörðurinn sem
hryðjuverkasamtök
Sem fyrr segir hafa Bandaríkja-
menn sakað Íran um að aðstoða
öfgamenn úr röðum sjía-múslíma í
Írak. Nýlega var greint frá því að
stjórnvöld í Washington hyggist
skilgreina Byltingarvörðinn –
125.000 manna úrvalssveitir ír-
anska hersins – sem hryðjuverka-
samtök vegna meintrar aðstoðar
hans við öfgasveitir sjíta í Írak.
Þessar fréttir eru ekki aðeins
taldar tengjast vígstöðunni í Írak
sjálfu heldur hinni langvinnu deilu
um kjarnorkuáætlanir Írana og eru
bandarísk stjórnvöld sögð vilja
auka enn hinn pólitíska þrýsting á
Írana um að binda enda á kjarn-
orkuáætlun sína. Mörgum þykir
sem tíminn sé að renna út, þess
megi vænta að jafnvel á næsta ári
eða því þarnæsta geti Íranar fagn-
að framleiðslu fyrstu sprengjunnar.
Hitt er víst að Íranar myndu líta
á það sem beina og grófa ögrun ef
Bandaríkjamenn gerðu alvöru úr
því að skilgreina Byltingarvörðinn
sem hryðjuverkasamtök.
Aðeins vondir kostir
í stöðunni
En er þá öruggt að aðgerðir fylgi
á endanum í kjölfar ummæla í lík-
ingu við þau sem Bush Bandaríkja-
forseti lét falla í fyrradag?
Tveir möguleikar virðast vera í
stöðunni hvað það varðar. Annars
vegar hafi bandarískir ráðamenn
ákveðið að magna þrýsting á Írana
vegna kjarnorkuáætlunar þeirra
sökum þess að þeir telji að aðeins
þannig verði hægt að fá Íran til að
hverfa frá henni. Hinn möguleikinn
sé sá að Bandaríkjastjórn hafi nú
þegar komist að þeirri niðurstöðu
að ekki verði hægt að stöðva Írana
með friðsamlegum leiðum og að því
verði að kynda undir svo hægt sé að
stíga næsta skref: gera margumtal-
aðar árásir í því skyni að eyðileggja
kjarnorkuáætlun Írana.
Vaxandi þungi á meint afskipti
Írana af atburðum í Írak, þ.m.t. á
vígvellinum sjálfum, mætti skoða í
þessu ljósi, enda líta sumir svo á að
þau gefi Bandaríkjamönnum þá
réttlætingu sem þeir þurfi, séu eins
konar stríðsástæða, casus belli.
„Þeir vita að hvers konar aðgerð
gegn Íran mun verða svarað með
tilhlýðilegum hætti,“ sagði Ahmad-
inejad hins vegar á þriðjudag um
möguleikann á hernaðarárás
Bandaríkjamanna. Og augljóst er
að ákvörðun um árás á Íran gæti
haft hrikalegar afleiðingar.
Fyrir það fyrsta er ekki víst að
með því að skjóta stýriflaugum á
kjarnorkuver Írana náist sá árang-
ur sem eftir sé vænst. Íranar hafa
dreift kjarnorkuverum sínum víða
um landið og falið sumar stöðvar,
jafnvel neðanjarðar. Þá er ekki víst
að menn hafi þá öruggu vitneskju
um staðsetningu veranna sem þarf.
Í öðru lagi hafa menn áhyggjur
af því hverjar afleiðingar slíkra að-
gerða yrðu. Vart er hægt að segja,
að almenningsálit í veröldinni sé
Bandaríkjastjórn hliðhollt og því er
næsta víst að mikil óánægjubylgja
færi um heimsbyggðina, að ekki sé
talað sérstaklega um múslíma-
heiminn, með ófyrirsjáanlegum af-
leiðingum. Þá má gefa sér að Íran
tæki slíkri árás ekki orðalaust.
Hvað það hefði í för með sér er í
raun ómögulegt að segja til um.
Mögulega myndu Íranar auka til
muna stuðning við hryðjuverkaöfl,
hvort heldur væri í Írak eða í Líb-
anon (Hezbollah), svo dæmi séu
tekin.
Aðeins vondir kostir virðast því í
stöðunni, gefi menn sér að Íran
með kjarnorkuvopn valdi slíkum
óstöðugleika í heimshlutanum (ekki
síst í ljósi yfirlýsinga þarlendra
ráðamanna um eyðingu Ísr-
aelsríkis) og sé algerlega óvið-
unandi kostur.
Reuters
Umdeildur Ahmadinejad Íransforseti hefur kallað Ísraelsríki „æxli“ sem flytja bæri til Þýskalands eða Austurríkis.
Fylgja árásir í
kjölfar orðastríðsins?
Í HNOTSKURN
»Íran er aðili að NPT-sáttmálanum um bann við
útbreiðslu kjarnorkuvopna.
Þeir segjast hins vegar hafa
fullan rétt til að reka kjarn-
orkuáætlun og fullyrða að
markmið hennar séu ein-
ungis friðsamleg.
»Bandaríkjastjórn ograunar flest önnur áhrifa-
ríki telja hins vegar ljóst að
tilgangur kjarnorkuáætl-
unarinnar sé sá að búa til
kjarnorkusprengju.
Bush Bandaríkjaforseti segir að ef Íranar fá að
koma sér upp kjarnorkuvopnum vofi „kjarn-
orkuhelför“ yfir Mið-Austurlöndum. Bandaríkin
muni bregðast við þessari ógn áður en það er
um seinan. Þýða þessi ummæli að vaxandi líkur
séu á því að gerð verði hernaðarárás á Íran?
erka Jó-
ni.