Morgunblaðið - 20.10.2007, Blaðsíða 34

34 LAUGARDAGUR 20. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Þórdís Páls-dóttir fæddist á
Hjálmsstöðum í
Laugardal 27. októ-
ber 1916. Hún lést á
dvalar- og hjúkr-
unarheimilinu
Grund 10. október
síðastliðinn. For-
eldrar hennar voru
Páll Guðmundsson,
skáld og bóndi á
Hjálmsstöðum, f. 14.
febrúar 1873, d. 11.
september 1958, og
kona hans Rósa Eyj-
ólfsdóttir, f. 22. október 1888, d.
10. desember 1971. Alsystkin Þór-
dísar eru Sigurður, f. 1918, d.
1967, Andrés, f. 1919, d. 1999,
Hilmar, f. 1922, d. 2004, Guð-
mundur, f. 1924, d. 1976, Ásgeir, f.
1928, og Eyjólfur, f. 1930, d. 1967.
Hálfsystkin Þórdísar samfeðra eru
Oddný, f. 1903, d.
1915, Guðmundur, f.
1904, d. 1924, Hild-
ur, f. 1905, d. 1993,
Grímur, f. 1907, d.
1998, Gróa, f. 1908,
d. 1941, Erlendur, f.
1910, d. 1942, Pálmi,
f. 1911, d. 1992, og
Bryndís, f. 1913, d.
1915.
Þórdís vann í Far-
sóttahúsinu og síðar
á Heilsuverndar-
stöðinni í Reykjavík
en frá 1967 bjó hún á
Hjálmsstöðum og hélt þar heimili
með Andrési bróður sínum meðan
heilsan leyfði.
Útför Þórdísar verður gerð frá
Skálholtskirkju í dag og hefst at-
höfnin klukkan 13.
Jarðsett verður í Miðdals-
kirkjugarði í Laugardal.
Í dag er til moldar borin mín elsku-
lega nafna og frænka Þórdís Páls-
dóttir.
Ekki get ég látið hjá líða að minn-
ast hennar í örfáum orðum.
Þegar ég var fjögurra ára minnist
ég hennar fyrst, þá var það á Ant-
mannsstígnum þegar ég var stödd í
höfuðborginni ásamt móður minni því
það var verið að mynda mig á ljós-
myndastofu. Við vorum staddar hjá
Dísu þegar hringing barst og okkur
var tilkynnt um lát afa míns, pabba
Dísu. Ég er sem sagt bróðurdóttir
hennar.
Ekki minnist ég þess að neinn asi
aða harmagrátur hafi verið í kringum
það þar á bæ.
Dísa var alltaf í góðu jafnvægi og
gott að vera nálægt henni.
Hún frænka mín var víðlesin og
fróð um ýmsa hluti. Spáði mikið í ætt-
fræði og var vel að sér í henni.
Hún giftist aldrei og eignaðist eng-
in börn. En samt var hún alltaf um-
vafin fólki, bæði ungum og öldnum.
Enda var eftir því tekið á Grund hve
gestkvæmt var hjá henni.
Hún fór að heiman, til vinnu í
Reykjavík, á Farsótt hjá Maríu
Maack og síðan til Grindavíkur í fisk-
vinnu.
Hún var sigld eins og hún kallaði
það. Fór með Gullfossi í siglingu á
sínum tíma, Þannig voru utanlands-
ferðirnar þá. Síðan flutti hún aftur á
Hjálmsstaði, nokkrum árum fyrir
andlát móður sinnar eða 1967. Sinnti
henni vel þar til hún lést 1971.
Eftir það bjó hún svo með bróður
sínum Andrési á Hjálmsstöðum.
Þannig að oft var skroppið austur-
eftir í kaffi, skrafað og hlegið því hún
hafði alveg einstakt lag á að segja frá
svo skoplegu hliðarnar komu vel í
ljós. Hún átti líka alltaf eitthvað gott
með kaffinu, randalínur og gyðinga-
kökur og sitthvað fleira.
Veiga mín minnist þess hve gaman
var að spila við hana og ömmu Rönku
„Gömlu Jómfrú“ og ýmissa látbragða
og tilþrifa við það.
Dísa dvaldi hjá Andrési þar til
hann lést 1999. Þá fluttist hún að Ási í
Hveragerði, dvaldi þar um tíma en
fór svo á elli- og hjúkrunarheimilið
Grund.
Húmor hennar var engu líkur og
lét hún allt flakka fram til síðustu líf-
daga.
Spurði frétta af óléttum, barnsfæð-
ingum og lífinu í sveitinni.
Glasafrjóvgun fannst henni skrítið
fyrirbæri. Einhvern tímann var hún
að grínast með að hún gæti nú alveg
fengið sér í glas þótt hún væri hátt á
sjötugsaldri þá, það væri ýmislegt
hægt.
Verðugt rannsóknarefni gæti hún
verið hjá læknum vegna þess hve
heilbrigð hún var allt sitt líf. Þurfti
aldrei að nota lyf, þrátt fyrir fæðing-
argalla, sem var styttri fótur. Gekk
hún aldrei í breyttum skóm eða með
neinskonar innlegg, en kvartaði aldr-
ei yfir vöðvabólgu eða neinu slíku.
Kattliðug alla tíð.
Kenndi sér aldrei neins meins.
Má það með ólíkindum teljast þar
sem fæðið var ekki mjög fitusnautt
eða sérvalið.
Spik, rjómi, hákarl og súrir pungar
voru alveg í einstöku uppáhaldi.
Ekki er hægt að bera saman hve
miklu skemmtilegra var að færa
henni niðursneitt hrossaspik, með
smárönd af kjöti, heldur en konfekt.
Það var sko breiðara brosið yfir
„speeekinu“.
Elsku Dísa, hjartans þakkir fyrir
allt sem þú hefur gefið mér og minni
fjölskyldu.
Guð geymi þig.
Þín
Þórdís Pálmadóttir.
Við andlát frænku minnar Dísu
langar mig að rita nokkur orð í minn-
ingu hennar. Þegar maður horfir til
baka og lítur yfir farinn veg þá hrann-
ast upp ótal minningar og frásögur
um Dísu. Margar hverjar ylja manni
um hjartarætur og maður fyllist stolti
og virðingu yfir því að hafa þekkt og
umgengist slíka konu, svo sterk var
nærvera hennar og persónuleiki. Líkt
og önnur frændsystkini mín naut ég
þeirra forréttinda á yngri árum að
dvelja um stundir á Hjálmsstöðum og
umgangast það fólk sem byggði þann
bæ á sínum tíma. Það er ekki fyrr en
á síðari árum sem maður fór að meta
hversu lærdómsríkur og eftirminni-
legur sá tími var.
Óhætt er að segja að Dísa eigi stór-
an þátt í þeirri hlýju hugsun sem ég
ber til Hjálmsstaða og þeim jákvæðu
minningum sem ég á þaðan. Heim-
sóknir til Dísu og Andrésar voru
órjúfanlegur þáttur í þeirri tilveru
sem við krakkarnir áttum þegar við
vorum í sveitinni. Hvort sem það var
til þess að horfa á Derrick í litasjón-
varpi, sækjast eftir smástríðni hjá
Andrési eða þá einfaldlega þegar við
litum inn til að segja stutt hæ og
halda svo áfram við leik og störf. Í
mínum huga var nærvera Dísu ákaf-
lega yfirveguð og einlæg. Í þau tvö
sumur sem ég var vinnumaður hjá
þeim voru samskipti okkar afskap-
lega góð. Með sanni finnst mér þau
hafa lagt sig fram við að gera mína
dvöl hjá þeim sem þægilegasta og
besta.
Ég á, eins og margir aðrir, margar
góðar minningar um Dísu. Erfitt er
að gera upp á milli þeirra fjölmörgu
og hnyttnu tilsvara sem hún hefur átt
í gegnum tíðina. Óspart eru þau rifjuð
upp þegar við frændsystkinin komum
saman okkur til mikillar ánægju og
yndisauka. Í mínum huga er minning
Dísu einnig áfkaflega myndræn. Má
nefna þegar hún var að labba í fjósið
og sækja mjólk, sitjandi á sínum stað
í eldhúsinu, oftar en ekki með pípu í
munni, eða þegar hún lá í rúminu sínu
á Hjálmsstöðum, ýmist sofandi eða
með lestrarefni.
Með þessum fáu orðum vil ég
kveðja kæra frænku með mikilli virð-
ingu og um leið votta Geira frænda og
öðrum aðstandendum samúð mína.
Evald.
Þórdís frænka mín var falleg kona,
grannholda, lágvaxin, haltraði dálítið
en kvik í hreyfingum og fljót á milli
staða ef hún þurfti þess með. Hún var
t.d. enga stund að skreppa út í fjós að
ná í mjólkursopa eða út í skemmu að
ná í saltkjötsbita eða annað sem til
þurfti. Svipur hennar var bjartur og
glaðlegur og speglaði vel þá græsku-
lausu kímni og léttleika sem innra
bjó. Enda leituðu margir í félagsskap
hennar og þá ekki síst börn, enda
manneskjan með afbrigðum barngóð.
Hún ólst upp við það viðhorf að
nægjusemi, hjálpsemi, gestrisni,
heiðarleiki, tillitssemi og dugnaður
þóttu mannkostir. Þessir kostir allir
ásamt fleirum prýddu Dísu.
Þeir sem þekktu hana best eru
greinilega sammála. Sem dæmi þá
orti bróðir hennar ljóð í tilefni átt-
ræðisafmælis hennar, ein vísan var
svona:
Öldungum holl og hinum traust,
hollvinur allra barna.
Öðrum til heilla og hugnaðar
heyrðist þú talin gjarna.
Fengi hnjóðsyrði fjarstaddur,
fljót þú snérist til varnar
og sagðir aðeins ef annað brást:
„Æi, greyið a tarna“.
(H.P.)
Það kann að hljóma mærðarlega
þegar lýsa á Dísu Páls. En hún var
hreint einstök.
Hún var hjartahreinasta, fordóma-
lausasta og lausust við öfund af öllum
þeim manneskjum sem á vegi mínum
hafa orðið um ævina og ég er aldeilis
ekki ein um það álit, því að ein vísa
hljómar svo í afmælisljóði til Dísu
þegar hún varð 85 ára:
Grynnist ekki góðvildin
þótt gerist gömul kona.
Betri væri veröldin,
viðmótið og samskiptin,
ef heimurinn ætti fleira af fólki svona.
(H.P.)
Það hafa sannarlega verið forrétt-
indi að vera samskipa Dísu allt frá
barnæsku og ótal margs að minnast
frá liðnum stundum. Það hefur bæði
auðgað líf mitt og tilveru að hafa átt
hana að vini.
Ég og fjölskylda mín þökkum af al-
hug fyrir samfylgdina.
Blessuð sé minning Þórdísar Páls-
dóttur.
Rósa Hilmarsdóttir.
Hún var kölluð Dísa, þó oftast Dísa
mín.
Þótt engum hafi komið á óvart and-
látið hennar er alltaf ákveðið högg
þegar kallið kemur. Hún var hvíldinni
fegin og tilbúin í sína hinstu ferð, tal-
aði meira að segja um hvað það hlyti
að vera skemmtilegt þarna hinum
megin þar sem allt skemmtilegasta
fólkið væri.
Og minningarnar streyma fram frá
liðnum árum þar sem Dísa er ávallt
hlæjandi og hrókur alls fagnaðar –
nema kannski þegar hún sat í bíl en
hún var manna bílhræddust.
Saltfiskur, silungur, ragú, rabar-
baragrautur, grjónagrautur og kaffi
með þremur teskeiðum af sykri.
Þegar við komum af fjalli eftir
rjúpnaskytterí biðu okkar alltaf þeir
stæstu sviðahausar sem við höfum
séð. Hnakkaspikið eins og hnefinn á
okkur.
Nýbakað flatbrauð sem ekki var
hægt að smyrja sökum hita, og ostas-
keri í smérið.
Uppskriftin var „hnefi af þessu og
smá af hinu“ og svo var hrært.
Útkoman var alltaf sú besta.
Aldrei heyrðum við hana hallmæla
neinum og engum manni gerði hún
illt en mörgum gott. Frá henni
streymdi hlýja og mannkærleikur
sem smitaði út frá sér. Og þótt hún
eignaðist ekki börn sjálf þá átti hún
kannski fleiri börn en flestir aðrir, því
börn löðuðust að henni og mörg okk-
ar ólumst að stórum hluta upp hjá
henni í sveitinni og erum svo miklu
ríkari og eflaust betri manneskjur
eftir þau kynni.
Og það eru margar kynslóðir
barna.
Það var gott að vera vinnumaður á
Hjálmsstöðum hjá Dísu og Andrési.
Það var svo gott að það hefur haft
áhrif á hvernig við lifum lífinu, hvern-
ig við umgöngumst náttúruna og á
allt gildismat okkar. Hve gott var að
koma til Dísu þegar við vorum svang-
ir, hve gott var að koma til hennar ef
eitthvað bjátaði á og hve gott var að
gera eiginlega allt ef Dísa var ein-
hvers staðar nálægt.
Hún var „sigld“, þekkti alla staði
sem við nefndum og meira að segja
svo vel að sér um Vestfirði að hún gat
lýst húsunum við göturnar á Suður-
eyri þegar einn okkar tengdist þang-
að. Þegar Gaukur sagði henni að
hann væri að vinna í Hágöngum náði
hún í mynd af sér uppi á toppi Syðri-
Hágöngu, á alla staði hafði hún komið
og var allra manna fróðust um landið
sitt.
Kannski var ættfræðin hennar
helsta yndi. Hún vissi ættartölur
margra og gerði oft að gamni sínu
þegar hún var að feðra hina og þessa
með sinni sérstöku kímni.
Oft reyndum við í stríðni okkar að
koma henni í þá aðstöðu að taka af-
stöðu í hinum ýmsu málum og alltaf
tók hún þá málstað þess sem minna
mátti sín, sama hvert tilefnið var.
Eftir að hún flutti frá Hjálmsstöð-
um og dvaldist á öldrunarheimilum
var gott að koma til hennar og fá ráð
um hvar best væri að fara fram á
vatnsbakka og sneiða hjá þessari
keldunni eða hinni. Hún sá landið allt
í hendi sér og gaf okkur sín góðu ráð.
Hún mátti ekkert aumt sjá og þeg-
ar við vildum gefa henni eitthvað fal-
legt bað hún okkur um að snarast upp
fyrir tún og tína nokkrar sóleyjar og
lambagrös til að hafa sér til yndis.
Við kveðjum Dísu og vitum að þó
að við söknum hennar eru aðrir sem
taka fagnandi á móti henni.
Stefán, Gaukur og
Páll Eyjólfssynir.
Það er ekki ofsögum sagt að ein
merkasta kona sem við höfum kynnst
á okkar ævi verði kvödd í dag, Dísa
Páls.
Við bræðurnir vorum svo heppnir
að búa í nágrenni við þau Dísu og
Andrés og var samgangur mikill á
milli bæjanna á Hjálmsstöðum.
Það fyrsta sem kemur upp í hug-
ann þegar við hugsum um Dísu er
mikil lífsgleði, létt lundarfar og kímni
sem varð til þess að hún var eftirsótt
jafnt af börnum sem og fullorðnum.
Hún var meinfyndin kona sem átti
einstaklega auðvelt með að sjá björtu
hliðarnar á hlutunum. Aldrei vorum
við skammaðir þó svo við æddum þar
inn grútdrullugir í leit að einhverju
góðu eða gargandi og gólandi í leik.
Sama hvað gekk á í sveitinni sáum við
Dísu aldrei skipta skapi.
Daglega var komið við hjá Dísu,
ýmist eftir morgunmjaltir eða á leið
austur í Siggustaði að gefa kálfum og
sest við eldhúsborðið hjá henni í von
um eitthvað í gogginn. Oft tók á móti
manni í forstofunni ilmur af þeim
kræsingum sem bullsuðu í eldhús-
pottunum. Í þessum heimsóknum
skipti engu hvort við vorum einir á
ferð eða með pabba því ávallt var tek-
ið vel á móti okkur og talað við mann
sem jafningja. Alltaf þótti okkur jafn
gaman að tala við Dísu sem tróð í
pípu á meðan við jöpluðum á kandís
og döðlum. Þetta þóttu okkur sér-
stakar og skemmtilegar stundir.
Dísa var ákaflega mikill matgæð-
ingur og þótti feitt „kjet“, ýmist
reykt, saltað eða soðið hvað best og
braut hún í raun öll lögmál hvað varð-
ar næringarfræði nútímans. Á
Hjálmsstöðum voru haustin sérstak-
lega skemmtilegur tími, í því tilliti,
þar sem mikil matvinnsla var í gangi
á bænum, sláturtíð, pækilsöltun,
bjúgnagerð, kjötreyking o.fl. Ósjald-
an rölti Dísa á milli bæja á meðan
þessi tími stóð yfir til að smakka og
athuga hverjir voru hvar, að éta
hvað?
Gott var að koma við hjá Dísu,
hvort sem var í eldhúsinu austur frá
eða á Grund, og slá á létta strengi og
gleyma amstri hversdagsins. Fjöl-
margar skemmtilegar minningar
geymum við frá þessum stundum og
erum við afar þakklátir fyrir þær.
Dísa Páls var réttsýn, nægjusöm
og alltaf ánægð með það sem lífið
bauð henni þrátt fyrir fötlun sína.
Þessi lífsviðhorf hennar minna okkur
á að gleyma ekki hinum sönnu gildum
lífsins.
Elsku Dísa, við þökkum yndislegar
stundir og biðjum Guð að varðveita
þig.
Pálmi, Víðir, Torfi og Daníel.
Þórdís Pálsdóttir
✝
Faðir okkar og fósturfaðir,
ÓSKAR B. BJARNASON,
Hörðalandi 6,
Reykjavík,
lést á hjúkrunarheimilinu Grund föstudaginn
12. október. Útförin fer fram frá Fossvogskirkju
fimmtudaginn 25. október kl. 15.00.
Borghildur Óskarsdóttir,
Guðrún Óskarsdóttir,
Höskuldur Harri Gylfason.
✝
Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi,
HALLDÓR BRYNJÚLFSSON,
Böðvarsgötu 6,
Borgarnesi,
lést fimmtudaginn 18. október.
Ásta Sigurðardóttir,
Sigurður Halldórsson, Ásta Kristín Guðmundsdóttir,
Brynjúlfur Halldórsson, Vigdís Hallgrímsdóttir
og barnabörn.
✝
ÞORSTEINN JÓNSSON
(STEINI TANGÓ)
frá Gunnarshólma Vm.,
síðast til heimilis að Hjallatúni,
Vík í Mýrdal,
verður jarðsunginn frá Lágafellskirkju mánudaginn
22. október kl. 15.00.
Þeim sem vildu minnast hans er vinsamlegast bent
á dvalarheimilið Hjallatún í Vík í Mýrdal.
Aðstandendur.
 Fleiri minningargreinar um Þór-
dísi Pálsdóttur bíða birtingar og
munu birtast í blaðinu á næstu dög-
um.