Morgunblaðið - 02.01.2008, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 2. JANÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
RÚSSNESK yfirvöld hafa ákveðið
að senda tugi meistaraverka úr rúss-
neskum söfnum til Royal Academy í
London, þar sem þau verða sýnd við
hlið franskra verka á næstu mán-
uðum. Allt stefndi í að hætta yrði við
sýninguna því Rússum þótti ekki
tryggt að verkin yrðu send aftur til
Rússlands að sýningu lokinni.
Breska menntamálaráðuneytið
skarst þá í leikinn og veitti trygg-
ingu fyrir því að verkin yrðu send til
Rússlands. Menningarmálaráð
Rússlands óttaðist að vegna deilna
um eignarrétt myndu einhverjir
ónefndir gera tilkall til fjölda verk-
anna, afkomendur fyrri eða upp-
haflegra eigenda.
Málverkin eru 120, sum hver tekin
úr einkasöfnum eftir að Rússnesku
byltingunni lauk 1917.
Ný, bresk lög koma í veg fyrir að
afkomendur upphaflegra eigenda
geti gert tilkall til verkanna á
breskri grundu.
Rússar
gefa eftir
Meistaraverk send til
sýningar í London
Hestabað Málverk eftir Kuzma
Petrov-Vodkin verður á sýningunni.
NANCY Durr-
ant, blaðamaður
breska dagblaðs-
ins Times, segir
yfirlitssýningu á
verkum Ólafs Elí-
assonar í Ný-
listasafninu í San
Fransisco þá
áhugaverðustu í
heiminum um
þessar mundir,
þ.e. hvað myndlist varðar. Sýningin
ber titilinn Take Your Time og segir
Durrant hana „ómengaða sælu“ og
að áhorfendur gapi af undrun yfir
sumum verkanna. Sýningunni lýkur
24. febrúar. Af öðrum sýningum
nefnir hún m.a. sýningu á hreyfi-
myndum Salvador Dalí í Tate Mod-
ern og sýningu á teikningum George
Seurat í MoMa í New York.
„Ómenguð
sæla“
Ólafur Elíasson
myndlistarmaður
HLJÓMSVEITIN Pops og Ei-
ríkur Hauksson munu
skemmta á þrettándagleðinni á
Kringlukránni föstudaginn og
laugardaginn, 4. og 5. janúar.
Pops er ein þekktasta hljóm-
sveit 6́8 kynslóðarinnar og hef-
ur í meira en áratug skemmt
gestum á Kringlukránni í
kringum þrettándann við frá-
bæran orðstír. Eiríkur hefur
verið búsettur í Noregi und-
anfarin ár, sungið þar með Ken Hensly, stofnanda
Uriah Heep, ásamt því að syngja í söngleikjum,
sjónvarpi og ýmsum öðrum verkefnum. Pops og
Eiki munu taka slagara á borð við „Seinna meir“
og „Jenny Darling“, Stones-lög o.fl.
Tónlist
Pops og Eiríkur
á Kringlukránni
Eiríkur og Óttar
Felix í Pops.
FJÓRÐU hádegistónleikar í
tónleikaröðinni VON103 verða
haldnir föstudaginn 4. janúar
kl. 12.15 í tónleikasalnum VON
í Efstaleiti 7.
Þar munu Auður Hafsteins-
dóttir fiðluleikari, Sigurður
Bjarki Gunnarsson sellóleikari
og Nína Margrét Grímsdóttir
píanóleikari flytja tvær són-
ötur eftir Debussy, sellósónötu
og fiðlusónötu. Þær samdi tón-
skáldið á sínum efri árum, 1915-1917, og tileinkaði
þær eiginkonu sinni Emmu-Claude. Sónöturnar
eru sjaldan fluttar saman á tónleikum og þykja
tímamótaverk, fyrirmyndir verka annarra tón-
skálda síðar á 20. öldinni.
Tónlist
Sónötur eftir
Debussy
Claude
Debussy
ÞETTA vilja börnin sjá! heitir
sýning sem nú stendur yfir í
menningarmiðstöðinni Gerðu-
bergi. Þar gefur að líta úrval
myndskreytinga í íslenskum
barnabókum á liðnu ári. Í texta
á vefsíðu Gerðubergs um sýn-
inguna segir að á allra síðustu
árum hafi athygli manna beinst
í auknum mæli að gildi mynd-
skreytinga í barnabókum. Góð
frásögn kristallist í nánu sam-
spili texta og myndar. Árið 2002 var ákveðið að
halda sýningu á myndskreytingum nýjum barna-
bókum og veita verðlaun fyrir bestu myndskreyt-
inguna, Dimmalimm. Sýningu lýkur 13. janúar og
er opið virka daga kl. 11-17 og kl. 13-16 um helgar.
Myndlist
Þetta vilja börnin
sjá! í Gerðubergi
Sigrún
Eldjárn
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
ÞEGAR orðið vettvangur heyrist,
birtist mögulega í huga áheyrandans
mynd af vettvangi glæps; þetta er
eins og framhaldsþáttur í sjónvarpi,
smellt er af myndavélum og aðalleik-
ararnir í hvítum samfestingum að
taka sýni. Dr. Gunnar Þór Jóhann-
esson er mannfræðingur og útskrif-
aðist sem doktor í land- og ferða-
málafræði í Danmörku í vor sem leið.
Hann er að undirbúa fyrirlestur, sem
hann flytur á vegum Mannfræði-
félags Íslands í Reykjavíkurakademí-
unni á þriðjudaginn kemur, og kallar
Er mannfræði vefnaðarvara? Vett-
vangsrannsóknir í ljósi tengsla-
hyggju. Gunnar segir vettvang
mannfræðirannsókna þó ólíkan
glæpavettvangi.
„Vettvangurinn er áberandi hug-
tak í mannfræðinni,“ segir hann.
„Hefðbundin sýn á vettvanginn er að
það sé afmarkað svæði. Í klassískum
mannfræðirannsóknum er þetta oft
„exótískt“ svæði, fjarri veruleikanum
sem mannfræðingar koma frá. Hug-
myndin var að hægt væri að lýsa þjóð
eða heilu svæði á heildrænan hátt. Á
síðustu árum hefur verið gagnrýnin
umræða um þetta í mannfræðinni.
Ekki síst í tengslum við hnattvæð-
inguna sem hefur gert það ómögulegt
að líta fram hjá tengslum og hreyf-
ingu fólks og hluta milli staða.
Mannfræðingar eru í æ ríkari mæli
að skoða hluti í sínu nærumhverfi. Þá
kemst los á þessa hugmynd um vett-
vanginn, að hann sé afmarkaður stað-
ur sem hægt er að fara til og rann-
saka í einhvers konar einangrun.“
Okkur er fátt óviðkomandi
Gunnar Þór segir fræðisvið sín,
mannfræði og menningarlandafræði
eiga vel saman, því fögin byggja á
svipuðum grunni. Í doktorsverkefn-
inu rannsakaði hann uppbyggingu
menningartengdrar ferðaþjónustu á
Þingeyri á Vestfjörðum og í Sandey í
Færeyjum. Á Vestfjörðum var unnið
með Gísla sögu Súrssonar en Fær-
eyingasögu í Sandey.
Gunnar Þór spyr í fyrirlestrinum
hvort mannfræðin sé vefnaðarvara.
Hvað á hann við?
„Líkingin við vefnaðinn snýst um
að varpa ljósi á það hvað mannfræð-
ingar eru að gera þegar þeir stunda
rannsóknir. Ég reyni að varpa ljósi á
þá vinnu sem felst í mannfræðirann-
sóknum og sköpun þekkingarinnar.
Í vestrænni þekkingarfræði er oft
litið á þekkingu út frá ákveðinni sjón-
hyggju. Talað hefur verið um að með
endurreisnarmálverkinu hafi orðið
ákveðin vatnaskil í heimsmyndinni.
Þá fóru menn að mála í þrívídd, fjar-
víddin varð til og menn aðskildu sig
frá myndefninu. Vefnaðurinn er hins
vegar handverk þar sem vefarinn er í
stöðugum tengslum við efnivið sinn.
Ég leik mér með þau líkindi og undir-
strika hvernig rannsakandinn er allt-
af í virkum tengslum við efnið sitt og
er að skapa það og vettvanginn í leið-
inni. Í stað þess að við mannfræð-
ingar séum að reyna að mála hina
fullkomnu mynd af vettvanginum, er-
um við í svipaðri aðstöðu og vefari við
vefstól, að vefa einhvers konar mynd
og tvinna saman ólíka þræði.“
Mannfræði hefur verið vinsæl
námsgrein hér á landi á síðustu árum
og mannfræðirannsóknir töluvert í
umræðunni. „Enda er þetta mjög vítt
svið, spannar frá erfðamengi manns-
ins yfir í hnattvæðingu,“ segir Gunn-
ar Þór. „Það er allt og ekki neitt og
kannski er stundum erfitt að setja
fingurinn á hvað mannfræðingar
gera ekki. Okkur er fátt óviðkom-
andi.“
Frá erfðamenginu
yfir í hnattvæðingu
Fyrirlestur um tengsl vettvangsrannsókna og vefnaðar í mannfræðinni
Morgunblaðið/Skapti
Gunnar Þór Segir fræðisvið sín, mannfræði og menningarlandafræði, byggja á svipuðum grunni.
„Það sem við viljum gera er að
kortleggja hvað borgin getur gert
og þarf að gera til að þetta verði
eins einfalt og gott og hægt er,“
segir Dagur um hugmyndir starfs-
hópsins um Reykjavík sem kvik-
myndaborg og þá einnig með tilliti
til Alþjóðlegu kvikmyndahátíð-
Eftir Helga Snæ Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
Dagur B. Eggertsson borgarstjóri
átti fyrir helgi fund með Baltasar
Kormáki leikstjóra þar sem þeir
ræddu hugmyndir um Reykjavík
sem kvikmyndaborg. „Það hefur
verið starfandi starfshópur sem er
að huga að tillögugerð um kvik-
myndaborgina Reykjavík, við vor-
um að fara yfir það svið,“ segir
Dagur um fundinn.
Áður hafi honum borist beiðni
frá athafnamanninum Eyþóri Guð-
jónssyni um að bandarísku leik-
stjórarnir Eli Roth og Quentin
Tarantino fengju að ræða við
borgarstjórann. Degi fannst ágætt
að slá þessu saman í hádegisverð
og bauð öllum upp á fisk.
arinnar í Reykjavík, RIFF. „Til
þess að erlendar kvikmyndir og
kvikmyndagerðarmenn geti komið
hingað er mjög mikilvægt að það
séu bæði góð tökulið, hljóðvinnslu-
aðstaða og annað sem þarf til.
Þannig að þetta byggist á því að
íslensk kvikmyndagerð sé góð og
gangi vel og hafi góðar aðstæður.“
Dagur segist ekki ætla að tjá
sig um hugmyndir einstakra
manna í þessum efnum, þ. á m.
Baltasars Kormáks. Upp sé komin
ný kynslóð öflugra kvikmynda-
gerðarmanna sem hafi á sér gott
orð og aðgang að fjármögnun víða
úr heimi.
„Ég held það sé mjög spennandi
fyrir Reykjavík að heyra í þeim og
hvað þeim finnst brýnast að gera.
Það var nú markmiðið með þess-
um fundi,“ segir Dagur um fund
þeirra Baltasars. Margir hafi verið
kallaðir til slíks samráðs og til-
lögugerðar, m.a. Sigurjón Sig-
hvatsson og aðrir fremstir í flokki
í íslenskri kvikmyndagerð.
Hugmyndin frá Birni Inga
Upphaflega tillagan að þessu
verkefni, kvikmyndaborginni
Reykjavík, kom frá borg-
arfulltrúanum Birni Inga Hrafns-
syni og hefur verið unnið í því síð-
asta hálfa árið eða svo, að sögn
borgarstjóra. Hann vonast til þess
að fljótlega á þessu ári verði lögð
fyrir borgarráð einhvers konar til-
lögugerð.
Dagur segir áhugavert að fá sýn
manna á borð við Tarantino og
Roth, manna sem lifa og hrærast í
kvikmyndaheiminum og tekið hafa
myndir í borgum eins og Prag og
Peking, hvar sem aðstæður leyfa.
„Það sem mér fannst áhugavert
var að heyra þann góða hug sem
þeir bera til Reykjavíkur og Ís-
lands og fullvissa þeirra var sú að
það væru margir sem væru til-
búnir að koma hingað. Það sem
skipti mestu máli væri þessi um-
gjörð og mannauðurinn.“
Tarantino og Roth hafi báðir
sagst tilbúnir að veita hug-
myndum um Reykjavík sem kvik-
myndaborg stuðning. Dagur segir
ekki hafa komið til tals hvort Tar-
antino vildi taka mynd hér á landi
eða í Reykjavík, enda fundurinn
ekki til þess gerður, óformlegur
hádegisverður þar sem mikið var
skeggrætt og skrafað yfir íslensk-
um fiski.
Kvikmyndaborgin Reykjavík
Leitað hugmynda hjá reyndum kvikmyndagerðarmönnum
Baltasar
Kormákur
Quentin
Tarantino
Eli RothDagur B.
Eggertsson
♦♦♦